Na każdym etapie leczenia uzależnienia od alkoholu wielokrotnie podkreśla się, że alkoholizm to choroba. Osoba, która utraciła kontrolę na swoim życiem i zatraca się w ciągach alkoholowych, nie znalazła się w takiej sytuacji przez słabą wolę lub za częste imprezy. Należy podkreślić, że alkoholizm ma bardzo złożone podstawy, które u jednych budują się szybciej, a u innych wolniej. Czy jednak jednym z filarów może być genetyczne uwarunkowanie? Czy jeśli ojciec przez lata zmagał się z chorobą alkoholową, to dziecko również skazane jest na taką przyszłość?
Czy dziedziczenie alkoholizmu jest możliwe?
W dobie rozwiniętej diagnostyki, gdzie badamy predyspozycje zachorowania na Alzheimera, czy na nowotwór, zaczęto mówić również o czymś, co znane jest jako gen alkoholizmu. Czy to możliwe, by niektórzy od urodzenia nosili znamię, które determinuje ich podatność na uzależnienia od alkoholu? Okazuje się, że faktycznie genetyka nie jest tu bez znaczenia. Nie istnieje jednak gen, którego obecność miałaby być wyrokiem. Naukowcy są podzieleni – kwestia genetycznego uwarunkowania do choroby alkoholowej jest bowiem złożona. W pracach naukowych można znaleźć wzmianki o genie GABRB3, który kontroluje pracę neuroprzekaźnika GABA, odpowiadającego za poziom pobudzenia mózgu. Kwas GABA pozwala obniżyć aktywność mózgu i nieco go rozluźnić. Gen działa więc podobnie do alkoholu, który również spożywany jest przez wiele osób w celu uspokojenia i odcięcia się od trudnych myśli i przeżywanych emocji. Naukowcy odnoszą się również do genu FTO, który, choć głównie związany jest z tematem tkanki tłuszczowej i otyłości, to pośrednio wpływa na przyswajalność alkoholu. Uważa się, że posiadacze tego genu potrzebują większych ilości alkoholu, aby poczuć jego działanie, za to rzadziej po niego sięgają, więc ryzyka zachorowania na chorobę alkoholową jest u nich niższe. Dziedziczenie alkoholizmu nie jest zatem oczywiste, na pewno jednak, jak w każdej chorobie należy wziąć pod uwagę, że jedni będą bardziej podatni na uzależnienia, niż inni.
Genetyka to nie wszystko
Mimo wszelkich badań i prób wyselekcjonowania genu alkoholizmu przez naukowców z różnych krańców świata należy podkreślić, że genetyka nie jest wyrokiem. Jest jedynie jednym z wielu czynników, które należy brać pod uwagę przy chorobie alkoholowej. Przyczyną mogą być również problemy psychologiczne, dla których ucieczką staje się właśnie alkohol. Kluczowe jest również środowisko, w jakim człowiek się wychowywał lub do którego dołączył na etapie dorastania. Nie od dziś wiadomo, że człowiek jako istota stadna uczy się poprzez naśladowanie. Niestety często obiektami naśladownictwa są niewłaściwe osoby, które popadły w alkoholizm. Dziedziczenie nie jest wówczas czynnikiem decydującym. Nastolatek, wybierając niewłaściwe towarzystwo, automatycznie uczestniczy w codziennych libacjach, najpierw uzależniając się behawioralnie, a następnie chemicznie.
Czym jest grupa ryzyka?
Nie sposób zaprzeczyć, że alkoholizm z pokolenia na pokolenie to istotny problem społeczny. Nie należy tu jednak obwiniać genetyki. Fakt, że mężczyzna, który pochodzi z domu, w którym alkohol siał spustoszenie, w obliczu problemu również sięga po butelkę, należy przypisać podstawowej formie nauki, jaką jest wspomniane już naśladownictwo. Jeśli jako dziecko poprzez obserwację nauczyło się, że dorośli ze smutkiem lub złością radzą sobie, pijąc alkohol, to jako dorosły w trudnych chwilach również sięgnie po jedyne, znane sobie rozwiązanie. Pojawia się zatem kwestia świadomości własnych predyspozycji. Okazuje się, że osoby, które szukają w Polsce pomocy psychologicznej, często pochodzą z domów dotkniętych uzależnieniem. Terapia to szansa na to, by wraz z doświadczonym i kompetentnym specjalistą poznać nowe, zdrowe sposoby na to, jak radzić sobie z codziennymi trudnościami i rozczarowaniami bez alkoholu. Będą w grupie ryzyka, czyli w grupie osób, które dorastały w domu alkoholowym, kluczem do życia bez uzależnienia, jest budowanie samoświadomości oraz duża wrażliwość na ilość, oraz częstotliwość wypijanego alkoholu.
Od czego zależy podatność na uzależnienie od alkoholu?
Podatność na uzależnienie od alkoholu w dużej mierze wynika z poczucia własnej wartości oraz wewnętrznej siły natury psychologicznej. To nie genetyczne dziedziczenie alkoholizmu jest tu kluczowe, lecz odpowiedź na podstawowe pytania np. dlaczego pijesz? Co daje Ci alkohol? Jeśli postrzegasz alkohol jako przyjaciela, antidotum na strach przez wyzwaniami dorosłego życia, to znak, że należy bardzo uważnie przyjrzeć się swojej postawie, być może skonsultować swoje obawy z lekarzem lub bliską osobą. Alkohol nie jest lekiem na całe zło. Dla wielu może być łatwo dostępnym środkiem znieczulającym, ale w dłużej perspektywie nie tylko nie pomaga, ale jeszcze bardziej szkodzi, pogarszając samopoczucie. W wyniku choroby mogą pojawić się psychologiczne skutki uzależnienia od alkoholu, czyli zaburzenia lękowe, depresja, a nawet schizofrenia, czy Amnestyczny zespół Korsakowa, czyli poważne zaburzenia pamięci.