Leczenie alkoholizmu to proces długotrwały i złożony, na który składa się wiele różnych technik terapeutycznych. Jego podstawą jest oczywiście psychoterapia, jednak często w jego ramach stosuje się również różne leki, mające na celu załagodzenie psychicznych objawów głodu alkoholowego czy też ułatwienie utrzymania trzeźwości. Wśród nich wymienić można między innymi esperal, znany szerzej jako wszywka alkoholowa. Wyjaśniamy, jak działa ten preparat oraz kiedy zalecane jest jego wykorzystanie.
Esperal jako metoda leczenia alkoholizmu
Esperal to preparat, którego substancją czynną jest disulfiram – środek hamujący wydzielanie enzymu odpowiadającego za metabolizowanie alkoholu w organizmie. Enzym ten w normalnej sytuacji sprawia, że człowiek nie odczuwa objawów zatrucia napojami wyskokowymi od razu po ich spożyciu, a jedynie po wypiciu ich w dużej ilości. Zablokowanie jego wydzielania powoduje natomiast, że nawet najmniejsza ilość alkoholu wywołuje szereg bardzo nieprzyjemnych objawów, które potrafią utrzymywać się przez dość długi czas. W założeniu ma to wywołać awersję osoby uzależnionej wobec używki i zniechęcić ją do sięgnięcia po kieliszek poprzez utożsamienie trunku z negatywnymi skutkami. Zaszycie alkoholowe jest z tego powodu zaliczane do formy terapii awersyjnej.
Wokół esperalu w ostatnich latach narosło wiele kontrowersji, głównie ze względu na to, jakie reakcje organizmu wywołuje połączenie disulfiramu z alkoholem. Zażycie napojów wyskokowych podczas posiadania wszywki skutkuje bowiem natychmiastowym pojawieniem się symptomów zatrucia alkoholowego, zwanych reakcją disulfiramową. U osoby uzależnionej wystąpić mogą wymioty i nudności, zaburzenia rytmu serca, zawroty głowy czy dreszcze, a czasem także zaburzenia oddychania i duszności, które potrafią być nawet śmiertelne, przy czym objawy te zależą od ilości spożytego trunku. Warto również zaznaczyć, że to właśnie z tego powodu wszywka wszywana jest jedynie osobom po odwyku i utrzymującym abstynencję, nie zaś pacjentom będącym w początkowych fazach leczenia lub takim, którzy w ogóle nie podjęli leczenia.
Wszycie esperalu – kto może skorzystać z terapii?
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych leków, esperal wykazuje pewne działania niepożądane, które uniemożliwiają niektórym osobom jego wykorzystywanie. Do przeciwwskazań zalicza się przede wszystkim:
- Uczulenie na disulfiram lub jakąkolwiek inną substancję pomocniczą,
- Ciąża i karmienie piersią – stosowanie esperalu nie jest zalecane również w przypadku kobiet starających się o dziecko,
- Bycie pod wpływem alkoholu lub spożycie alkoholu w przeciągu 48 godzin przed zabiegiem,
- Zażywanie niektórych leków – w szczególności leków zakrzepowych zawierających antypirynę, fenytoinę, diazepamen i chlordiazepoksydem, leków z izoniazydem oraz metronidazolu. Disulfiram może bowiem nasilać ich działania niepożądane lub wywoływać inne skutki uboczne.
- Niektóre choroby – przede wszystkim choroba niedokrwienna serca i niewydolność serca, przebyta niewydolność obwodowa krążenia, nadciśnienie tętnicze, psychoza (z wyjątkiem psychozy alkoholowej) oraz zaburzenia psychiczne, w tym myśli samobójcze. Ostrożność należy zachować również w przypadku chorób układu oddechowego, niewydolności nerek, padaczki i cukrzycy.
- Niepełnoletność.
Warto dodać, że wszywka może być wszyta wyłącznie za zgodą pacjenta, który musi być świadomy potencjalnych konsekwencji związanych z wypiciem alkoholu podczas terapii esperalem. Powinien on być również poinformowany, że niepożądane objawy wywoła nie tylko czysty alkohol etylowy, ale także czekoladki alkoholowe, ocet czy nawet kosmetyki z alkoholem w składzie. O tym, czy wszycie leku będzie dla uzależnionego bezpieczne, decyduje lekarz na podstawie wyników badań diagnostycznych, testu trzeźwości i wywiadu medycznego.
Terapia awersyjna esperalem – kiedy jest zalecana?
Ze względu na swoje specyficzne działanie, terapia awersyjna esperalem jest zalecana jedynie w przypadku osób, które przebyły odwyk alkoholowy i utrzymują abstynencję. Trzeba bowiem podkreślić, że wszywka nie stanowi formy leczenia uzależnień, a jedynie ma charakter wspomagający leczenie. Ma ona na celu wywołać w pacjencie wstręt do alkoholu i zniechęcić go w ten sposób do jego spożywania, pomagając mu tym samym w zachowaniu trzeźwości. Sam fakt jej wszycia nie sprawi jednak, że uzależniony przestanie mieć ochotę na sięgnięcie po kieliszek. Alkoholizm to choroba, wskutek której cierpi zarówno ciało, jak i psychika – i to właśnie kompleksowe podejście do jej leczenia, obejmujące detoksykację i psychoterapię, jest warunkiem wyzdrowienia. Bez zmiany nawyków, sposobu myślenia o alkoholu oraz zrozumienia bardzo negatywnych i daleko idących konsekwencji nałogu, osoba zmagająca się z chorobą alkoholową prędzej czy później przerwie abstynencję i żaden lek nie będzie w stanie jej przed tym powstrzymać.
Warto również dodać, że podawanie esperalu osobie, która nie podjęła leczenia alkoholizmu, będzie nie tylko nieskuteczne, ale także niebezpieczne. Istnieje wówczas duże ryzyko, że ze względu na brak pomocy psychoterapeutycznej, chory będzie spożywał alkohol nawet pomimo wszycia esperalu, co w przypadku wypicia jego dużej ilości może zagrażać jego zdrowiu i życiu. Właśnie dlatego tak ważne jest połączenie terapii disulfiramem z psychoterapią oraz pozostawanie pod regularną kontrolą lekarską.