Fentanyl – lek silniejszy od morfiny

Narkotyki opioidowe to grupa środków odurzających, od których można się uzależnić niezwykle szybko. Powszechnie wykorzystywane są one w medycynie, gdzie dawki dobiera się w sposób minimalizujący szansę na wykształcenie się nałogu. Ze względu na swoje euforyczne działanie nie brakuje jednak osób stosujących je w celach rekreacyjnych – i to właśnie takie ich zażywanie wiąże się z ogromnym niebezpieczeństwem. Warto bowiem wiedzieć, że opioidy mają nie tylko duży potencjał uzależniający. Ich nadużywanie prowadzi również do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Wśród nich szczególnie niebezpieczny jest fentanyl – narkotyk uznany za najsilniejszy lek przeciwbólowy na świecie. Przedstawiamy, jak działa i jakie skutki niesie za sobą jego częste zażywanie.

Fentanyl – jak działa ten lek?

Fentanyl jest silnym narkotycznym lekiem przeciwbólowym z grupy opioidów. Oddziałuje on pobudzająco na receptory opioidowe w mózgu, będące częścią układu nerwowego odpowiedzialnego za odczuwanie bólu oraz za regulację emocji. Z tego powodu jego zażycie nie tylko redukuje ból, ale także wywołuje uczucie euforii i głębokiego relaksu. To właśnie przede wszystkim te dwa ostatnie efekty, wraz ze zmniejszeniem uczucia lęku, sprawiają, że środek ten stosowany jest również w celach rekreacyjnych.

Pozornie „przyjemne” działanie fentanylu nie powinno jednak przyćmiewać ogromnych zagrożeń, jakie niesie za sobą jego nadużywanie. To wyjątkowo niebezpieczny środek odurzający, który nie bez powodu określany jest jako narkotyk zombie. Nie tylko wykazuje do nawet 100 razy silniejsze działanie niż morfina i uzależnia szybciej niż heroina, ale także nawet jego bardzo niewielka dawka wystarczy, aby doszło do przedawkowania lub nawet śmierci. Szacuje się, że życiu zagrażać mogą już 2 miligramy tej substancji we krwi. Niebezpieczeństwo wynika również z faktu, iż fentanyl-narkotyk zaczyna działać szybko, ale efekty utrzymują się stosunkowo krótko. Skłania to osoby zażywające go rekreacyjnie do sięgnięcia po kolejną dawkę w niedługim odstępie czasu, co znacznie zwiększa ryzyko przedawkowania.

Warto również wspomnieć o tym, jak poważne skutki zdrowotne niesie za sobą zatrucie fentanylem. Może ono przejawiać się na różne sposoby i w dużej mierze zależy to od dawki oraz sposobu podania środka, jednak osobie, która przedawkowała narkotyk, grożą takie konsekwencje, jak:

• Omamy,
• Zawroty głowy i bardzo silne uczucie senności,
• Zaburzenia rytmu serca,
• Obrzęk płuc,
• Utrata przytomności lub zaburzenia świadomości,
• Głęboka śpiączka,
• Silna depresja oddechowa, czyli spłycenie lub całkowite zatrzymanie oddechu.

Wszystkie z tych reakcji organizmu wymagają natychmiastowej interwencji medycznej – w przeciwnym razie może dojść do śmierci.

Fentanyl – dlaczego tak szybko uzależnia?

W uzależnienie od opioidów wszelkiego rodzaju wpada się zwykle w krótszym czasie, niż ma to miejsce w przypadku narkotyków z innej grupy. Najszybciej ze wszystkich środków odurzających uzależnia jednak właśnie fentanyl. Powodów takiego stanu rzeczy jest kilka. Można zaliczyć do nich sposób przenikania narkotyku do mózgu. Używka ta świetnie rozpuszcza się w tłuszczach, które wchodzą w skład bariery krew-mózg, a dodatkowo bezpośrednio łączy się ze wspomnianymi wcześniej receptorami opioidowymi. Z tego powodu bardzo szybko zaczyna działać, co dla osób chcących odurzyć się substancją nie jest bez znaczenia.

Duży wpływ na tempo rozwoju uzależnienia ma także stosunkowo szybko rozwijająca się tolerancja na fentanyl. Im większa jest, tym większą ilość narkotyku trzeba zażyć, aby otrzymać taki sam efekt, jak wcześniej. To, w połączeniu z faktem, iż środek ten działa krótko, motywuje osobę będącą w pierwszych stadiach nałogu do sięgnięcia po kolejne dawki, co jedynie napędza dalszy rozwój narkomanii. Szacuje się, że zwykle wystarczy kilkukrotne zażycie używki, aby wpaść w sidła uzależnienia od fentanylu.

Dodatkowym problemem związanym z nadużywaniem fentanylu jest fakt, iż substancja ta silnie uzależnia zarówno psychicznie, jak i fizycznie. W praktyce oznacza to, że nawet, jeżeli dana osoba nie odczuwa jeszcze aż tak silnego psychicznego przymusu zażycia narkotyku, może już odczuwać bardzo nieprzyjemne symptomy zespołu abstynencyjnego będące efektem przyzwyczajenia się organizmu do jego obecności w ciele. To również z tego powodu tak trudno jest wyjść z rozwiniętego nałogu od tej substancji.

Zastosowanie leków opioidowych w medycynie

Mimo, iż fentanyl zażywany rekreacyjnie jest niezwykle niebezpieczną substancją, jego silne przeciwbólowe działanie sprawia, że wykorzystuje się jego farmaceutyczną formę. Stosowanie tego leku w celach medycznych podlega jednak ścisłym regulacjom i jest dozwolone wyłącznie na oddziałach szpitalnych wyposażonych w sprzęt monitorujący i wspomagający układ oddechowy pacjenta. Środek ten ma również wąskie zastosowanie – fentanyl może być bowiem wykorzystywany jedynie w przypadku bardzo silnego, przewlekłego bólu (przede wszystkim bólu nowotworowego) oraz jako środek anestetyczny.

Osób, które zażywają fentanyl rekreacyjnie, stale przybywa, a z konsekwencjami tej bardzo niebezpiecznej tendencji mierzy się coraz więcej krajów na świecie. Z tego powodu tak ważna jest edukacja na temat ryzyka, jakie niesie za sobą nadużywanie tej substancji oraz na temat tego, jak radzić sobie z wykształconym nałogiem. Należy podkreślić, że w przypadku wpadnięcia w sidła uzależnienia od fentanylu, jedynym sposobem na wyjście z niego jest leczenie narkomanii w specjalistycznym ośrodku odwykowym.