Stymulanty to grupa substancji, której celem jest zwiększenie poziomu dopaminy. Ten neuroprzekaźnik odpowiada między innymi za poziom skupienia, uwagi i koncentracji. Korzystnie wpływają na pamięć, a jednocześnie regulują poziom zmęczenia i pobudzenia, dzięki czemu uczenie się, zapamiętywanie i zdobywanie nowych informacji jest łatwiej przyswajane. Leki stymulujące stosuje się głównie w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Istnieją również naturalne stymulanty, które poprawiają poziom koncentracji. Sprawdź, czy stymulanty w pracy można przyjmować i kiedy zaciera się granica między naturalną potrzebą organizmu, a uzależnieniem.
Czym są stymulanty i jak działają na organizm?
Stymulanty należą do grupy substancji psychoaktywnych, które działają pobudzająco na ośrodkowy i współczulny układ nerwowy. Wpływają na aktywność katecholamin (adrenalina, adrenalina, noradrenalina). Można je znaleźć naturalnie – jak na przykład kofeina, guarana, żeń-szeń. Są dostępne w formie suplementów diety lub w kawie, herbacie czy jako ekstrakty. Po przyjęciu substancji stopniowo znika zmęczenie, senność. Po stymulanty sięgają nie tylko osoby, które wykonują pracę umysłową, ale także studenci czy sportowy, głównie ze względu na to, że poprawiają zdolności wysiłkowe, a także wspomagają spalanie tkanki tłuszczowej.
Stymulanty występują również w lekach a często są również narkotykami. W leczeniu astmy i alergii stosuje się preparaty na bazie efedryny. Powoduje wzrost ciśnienia krwi, rozszerza oskrzela i poprawia wydajność organizmu, dlatego znajduje się na liście nielegalnych środków dopingujących. Amfetamina, metamfetamina i kokaina również są zaliczane do grupy stymulantów. W większości przypadków substancje te są nielegalne (narkotyki), ale część z nich znajduje się w lekach na receptę. Dekstroamfetamina jest składnikiem leków na narkolepsję, które pozwalają zmniejszyć ilość napadów senności. Pochodne amfetaminy można znaleźć również w lekach na ADHD. Stosowanie tych leków bez konsultacji z lekarzem (często pozyskane nielegalnie) grozi uzależnieniem się, a także poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Efedryna, amfetamina, metamfetamina czy kokaina wywołują zaburzenia psychiczne, w tym stany lękowe, depresję, psychozy, problem z pracą układu krążenia, drgawki, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, udar a w skrajnych przypadkach także śmierć.
Dlaczego ludzie sięgają po leki na koncentrację w pracy?
Powodów, dla których wielu pracowników, szczególnie tych umysłowych decyduje się na przyjmowanie wspomagaczy jest wiele. Wielu z nich pracuje pod presją czasu, musi wykazać się wielozadaniowością i sprostać rosnącym wymaganiom. Brak snu i chroniczne zmęczenie powodują trudności ze skupieniem i kreatywnością. W wielu przypadkach kawa czy napoje energetyczne przestają wystarczać. Pogarsza się refleks i zdolność logicznego myślenia, dlatego wiele osób decyduje się na dodatkowe wspomaganie. Oprócz narkotyków występują również leki nootropowe, czyli preparaty, które poprawiają funkcje poznawcze, w tym uwagę, pamięć, koncentrację czy poziom skupienia. W skład wchodzi wiele różnych substancji, zarówno syntetycznych, jak i naturalnych. Na koncentrację działa między innymi żeń-szeń, miłorząb dwuklapowy, czy teanina. Te substancje trudno przedawkować. Jeżeli potrzebujesz wsparcia to warto wybrać naturalne rozwiązania. Przyjrzyj się również prowadzonemu trybowi życia.
Jak rozpoznać uzależnienie od stymulantów?
Uzależnienie od stymulantów działa tak samo, jak w przypadku narkotyków czy alkoholu. Rozwija się zarówno zależność fizyczna, jak i psychiczna. Na początku są to zwykle sytuacje awaryjne, jak na przykład niewyspanie. Im częściej osoba przyjmuje preparaty, tym bardziej się do nich przyzwyczaja. W ten sposób rozwija się tolerancja na działanie substancji i stopniowa utrata kontroli nad ilością przyjmowanych dawek. Brak dostępu do substancji wywołuje niepokój, rozdrażnienie a nawet agresję. Chory odczuwa przymus przyjęcia preparatu, a jego odstawienie wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami (zespół abstynencyjny). Życie chorego zaczyna kręcić się wokół zdobywania stymulantów, pojawiają się również fizjologiczne skutki nadużywania narkotyków, które można zaobserwować w postaci bladej skóry, wymiotów, biegunek czy intensywnego pobudzenia. Uzależnienie od leków objawia się również częstymi wizytami u różnych specjalistów, kłamstwami i wyłudzeniem recept. Objawy często są zbliżone do tych po przyjęciu narkotyków.
Dlaczego stymulanty uzależniają fizycznie i psychicznie? Bo wywołują pożądany efekt, bez którego według chorego nie można normalnie funkcjonować. Stopniowo traci kontrolę nad ilością przyjmowanej substancji, bo rozwinięta tolerancja nie wywołuje już takiego zachowania, jakiego oczekuje osoba uzależniona. Warto wiedzieć czym jest lekomania, jak jej przeciwdziałać i jak wyjść z uzależnienia.