Mimo że narkotyki zażywano już w okresie międzywojennym, to dla wielu osób narkomania wydaje się być stosunkowo nowym uzależnieniem. Prawdopodobnie dlatego, że o narkomanach głośniej zaczęto wówczas mówić w latach 70. i 80. ubiegłego wieku. Wraz z rosnącą globalizacją i rozwojem Internetu, w polskich mediach coraz częściej można było zapoznać się z materiałami o śmierci z przedawkowania. Filmografia również dość chętnie korzysta z powiązań mafii z rynkiem narkotykowym. Jaki jednak naprawdę jest wpływ narkotyków na przestępczość?
Kryminogenny aspekt narkomanii
Narkomania a przestępczość – czy muszą iść w parze? Każda nielegalna substancja z założenia musi być powiązana ze środowiskiem kryminalnym. Jeśli jej pozyskiwanie i używanie jest zabronione, to osoby uzależnione na co dzień działają niezgodnie z prawem, a zatem popełniają przestępstwo. Bardzo istotny jest tu fakt, że po narkotyki sięgają osoby, które zwykle borykają się z obciążeniami psychicznymi, a zażycie narkotyku pozwala im na ucieczkę od przygnębiającej, trudnej rzeczywistości. Psychiczna słabość wraz z silnymi właściwościami uzależniającymi mocnych narkotyków to prosty przepis na to, by zagubić się w cyklu narkomanii.
Ekonomiczna strona przestępstw popełnianych przez narkomanów
Osoby, które dystrybuują narkotyki, doskonale znają słabe strony swoich klientów, a ze względu na wysokie ryzyko powiązane z tą działalnością, nie mają skrupułów, by podnosić ceny sprzedawanego towaru, tak, aby ten wymagający biznes się opłacił. Uzależniona osoba nie ma zatem innego wyjścia, jak tylko „załatwić” pieniądze na kolejną działkę. Zależność: uzależnienie a ryzyko przestępczości znacznie wzrasta, gdy zaczyna brakować pieniędzy. Ze względu na brak możliwości utrzymania zatrudnienia podczas epizodów narkotykowych, osobom uzależnionym pozostaje kradzież pieniędzy. Pierwszymi ofiarami często bywają najbliżsi. Okradanie rodziców, wynoszenie kosztowności z domu po to, by zastawić je w lombardzie to tragedia, która dzieje się za drzwiami wielu rodzin, które borykają się z jakimkolwiek uzależnieniem bliskiej osoby. Ekonomiczna przestępczość wśród uzależnionych od narkotyków nie ogranicza się jednak do okradania rodziny. Gdy rodzina zerwie kontakt z osobą uzależnioną, lub po prostu nie będzie miała już nic wartościowego do zaoferowania, uzależniony sięgnie po własność obcych osób. Na pewnym etapie uzależnienia, takie wartości jak uczciwość, prawdomówność, czy godność tracą znaczenie. Ostatecznie człowiek zaczyna zadłużać się u dilerów, którzy nie zapomną o zaciągniętym długu. Wierzyciele, którzy obracają się w środowisku przestępczym, często uciekają się do szantażu i gróźb, wszystko po to, by odzyskać pieniądze.
Jak uzależnienie może wpływać na rozwój przestępczości
Należy zauważyć, że częstą zależnością jest również uzależnienie od narkotyków a przemoc. Odurzenie, które następuje w wyniku zażycia narkotyków, otępia zmysły, funkcje poznawcze i skutecznie zaciera granice między dobrem a złem. Osoby uzależnione w narkotykowym amoku nie tylko wdają się w bójki, ale i mogą dopuścić się gwałtu, zabójstwa, czy spowodowania wypadku. Narkomania i przestępczość niestety idą ze sobą w parze. Szczególnie w przypadku twardych narkotyków takich jak kokaina, heroina, metamfetamina, mefedron, czy crack. Przyczyny uzależnienia od narkotyków mogą wydawać się niewinne np. chęć przypodobania się rówieśnikom, czy sposób na odreagowanie trudnych dni, ale gdy w grę wchodzą tak silne, niedozwolone i uzależniające substancje, to utrata kontroli następuje bardzo szybko, a środowisko przestępcze niechętnie pozbywa się źródła dochodu, jakim są osoby borykające się z narkomanią. Samodzielne wyjście z uzależnienia od narkotyków to wyzwanie, któremu trudno podołać w pojedynkę, ale warto wybrać tę trudną drogę, ponieważ drugie wyjście prowadzi prosto na ulice, na których rządzi przemoc, choroby, nieuczciwe transakcje i bezprawie. Nigdy nie jest za późno, by zawalczyć o swoje życie, odmienić je i powrócić na właściwą drogę. Wsparcie rodziny jest nieocenione, jeśli jednak nie można o nie poprosić, osoby uzależnione zawsze mogą liczyć na pomoc z zewnątrz. Najważniejszy jest bowiem pierwszy krok, który trzeba wykonać samodzielnie, a mianowicie przyznać się do problemu i szczerze chcieć odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
Rola terapii uzależnień w zapobieganiu przestępczości
Skutki uzależnienia od narkotyków można podzielić na fizyczne (zaburzenia pracy układu odpornościowego i krążeniowego, nowotwory oraz uszkodzenia narządów wewnętrznych), na psychiczne (depresja, stany lękowe oraz psychozy), a także na skutki społeczne narkomanii, czyli izolacja, zerwanie kontaktów z rodziną, czy napady agresji. W leczeniu uzależnień nie istnieje termin pełnego uzdrowienia. Osoba, która podjęła walkę z narkomanią i odzyskała kontrolę nad swoim życiem, każdego dnia musi walczyć o to, by nie powrócić do nałogu. Etap narkomanii już na zawsze określa wysoką podatność osoby na powrót do narkotyków. Właśnie dlatego tak ważna jest profilaktyka narkomanii.