DDA (dorosłe dzieci alkoholików) – objawy, cechy osobowości I leczenie

CO TO JEST DDA? KTO TO JEST OSOBA Z SYNDROMEM DDA?

DDA, skrót ten oznacza dorosłe dzieci alkoholików, zgodnie z definicją psychologiczną pojęcie to używane jest do określenia dorosłych osób, które wychowywały się w rodzinie z problemem alkoholowym. Przyczyną pojawienia się syndromu są niewłaściwe wzorce oraz stosunki między rodzicami. Niewłaściwa socjalizacja przekłada się na nieumiejętność pełnienia ról społecznych, przez co osoby z DDA obawiają się zostać rodzicami. Niemniej jednak należy wskazać, że nie każde dziecko z rodziny z problemem alkoholowym będzie przejawiało w dorosłym życiu cechy charakterystyczne dla zespołu dorosłych dzieci alkoholików.

DDA OBJAWY – JAK ROZPOZNAĆ SYNDROM DDA?

Osoby z zespołem DDA mają głęboko zakorzenione poczucie niskiej wartości i samooceny, wiąże się to z poczuciem niższości i odtrącenia, bycia niewystarczająco dobrym, a zatem niepotrzebnym. Dorosłe dzieci alkoholików nie chcą przyjmować pomocy nawet wówczas, kiedy jej potrzebują, wynika to z braku zaufania i przekonania, że mogą liczyć jedynie same na siebie. Cechą charakterystyczną jest to, że nie mówią o sobie, gdyż nie chcą i nie potrafią, ponieważ nikt nie nauczył ich tego w dzieciństwie. Ich emocje i potrzeby były zsuwane na dalszy plan, przez co osoby wycofują się z funkcjonowania w życiu społecznym. Przekłada się to na kontakty z innymi ludźmi, które charakteryzują się brakiem zaufania. Niemniej jednak należy wskazać, że osoby z DDA czują silną potrzebę bliskości, zrozumienia i akceptacji.

Warto wskazać, że osoby z DDA mogą przejawiać objawy somatyczne takie jak nerwice, czy depresje. Ponadto, do symptomów DDA zaliczyć można również:

• zbyt poważne traktowanie siebie,
• poczucie wysokiej odpowiedzialności za własne czyny,
• nadkontrolę (chęć sprawowania nadmiernej kontroli),
• dążenie do perfekcjonizmu,
• dużą wrażliwość, a nawet nadwrażliwość,
• niektóre osoby przejawiają osobowość narcystyczną,
• przejawianie pustki emocjonalnej i zachowań autodestrukcyjnych,
• skłonność do popadania w uzależnienia.

Warto również wskazać, że życie w domu z problemem alkoholowym wymusza na dzieciach przyjęcie ról, które służą przystosowaniu się do trudnej sytuacji. Zachowania te są mechanizmem obronnym, który umożliwia im poradzenie sobie z niesprzyjających warunkach. Co ważne, sytuacja ta skutkuje przejawianiem ról nawet przez dorosłe dzieci alkoholików.

DDA CECHY OSOBOWOŚCI

Dorosłe dzieci alkoholików charakteryzują się specyficznymi dla syndromu cechami osobowości. Istnieje cała lista cech charakteru zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, które wyróżniają osoby z zespołem DDA. Rozpoznanie syndromu dorosłych dzieci alkoholików możliwe jest, jeżeli dana osoba przejawia następujące cechy charakteru:

• nieśmiałość, unikanie kontaktów interpersonalnych,
• zmienne nastroje,
• impulsywność,
• duża samokrytyka,
• chęć bycia zdominowanym,
• brak asertywności
• nieumiejętność zrelaksowania się,
• poczucie dużej odpowiedzialności lub jej brak,
• impulsywność,
• trudności w okazywaniu uczuć,
• chęć uzyskania akceptacji otoczenia.

Ponadto, osoby z DDA przejawiają lęk i strach przed zmianami w życiu, unikają wyzwań w obawie przed niepowodzeniem.

DDA A SEKSUALNOŚĆ

Seksualność człowieka nierozerwalnie związana jest z życiem psychicznym. Tylko osoby, które w pełni siebie akceptują, potrafią wchodzić w satysfakcjonujące związki i czerpać radość ze zbliżeń seksualnych. Tymczasem DDA mają niewłaściwe wzorce męskości i kobiecości, rzadko doświadczały poczucia bezpieczeństwa, co przekłada się na ich związki w dorosłym życiu i problemy z bliskością. Przykre doświadczenia z dzieciństwa są przyczyną kłopotów z akceptacją własnego ciała, określeniem własnej tożsamości i wchodzeniem w dojrzałe relacje partnerskie oparte na związku emocjonalnym i seksualnym. Przyczyn tego można doszukiwać się w zaniżonym poczuciu własnej wartości i nieumiejętnością zaufania. Co oznacza, że dzieci alkoholików nierzadko rezygnują ze związków i pozostają samotne, gdyż przekonane są, że relacje między mężczyzną a kobietą są źródłem krzywdy, nierzadko czują też lęk przed odrzuceniem. Z tego powodu zamykają się przed partnerem, wykazują niechęć przed intymnością w związkach, gdyż obawiają się porzucenia i skrzywdzenia przez bliską osobę. Przyczyną tego są zakorzenione w pamięci relacje między rodzicami – przemoc fizyczna i psychiczna stosowana w rodzinnym domu, brak zaufania i poczucia bezpieczeństwa. Z tego powodu dążą niejako do zamrożenia uczuć. Przekłada się to na brak zaufania i brak poczucia bycia kochanym i potrzebnym, przez co osoby z DDA unikają sytuacji intymnych i kontaktów seksualnych.

PROBLEMY DDA W PRACY ZAWODOWEJ

Zespół DDA odciska swoje piętno w każdej sferze dorosłego życia. W tym znaczeniu jest również źródłem problemów i funkcjonowania w pracy. Dorosłe dzieci alkoholików, podobnie jak inne osoby z rodzin dysfunkcyjnych, znacznie gorzej radzą sobie w pracy zawodowej. Trudności te przejawiają się głównie w przeżywaniu porażek. Osoby z syndromem DDA, zamiast potraktować je jako motywację i lekcję na przyszłość, poddają się i załamują. Sytuacja ta przekłada się bezpośrednio na fakt, że trudniej jest im awansować. Ponadto, dorośli z DDA mają problemy z pracą zespołową (w grupie), gdyż unikają kontaktów interpersonalnych, izolują się od współpracowników. Dorośli z DDA często są wycofane i zamknięte lub, wręcz przeciwnie, nadmiernie agresywne i konfliktowe, co w obu przypadkach znacznie utrudnia im funkcjonowanie w pracy i w społeczeństwie. Warto również wskazać, że osoby z chorobą DDA są bardziej narażone na różnego rodzaju uzależnienia, a przede wszystkim na nałóg alkoholowy. W sytuacji, kiedy praca jest źródłem niepowodzeń, frustracji i wewnętrznych konfliktów, dorosłe dzieci alkoholików mogą sięgać po napoje wysokoprocentowe, które stanowią formę ucieczki przed problemami życiowymi. Alkoholizm z kolei przyczynia się do powstania kolejnych problemów z pracą. Warto podkreślić, że osoby z DDA mają problemy z bezsennością, co powoduje zmęczenie w pracy i utrudnia skupienie nad zadaniami.

CZY SYNDROM DDA MOŻNA WYLECZYĆ?

Terapia DDA przeznaczona jest dla osób, które wychowywały się w rodzinie z problemem alkoholowym, gdzie przynajmniej jedno z rodziców nadużywało alkoholu. Osoby te w dorosłym życiu borykają się z typowymi objawami syndromu: niskim poczuciem własnej wartości, lękiem i unikaniem bliskości, doświadczają bólu i niezrozumienia oraz mają problemy z emocjami. Warto wskazać, że dorosłe dzieci alkoholików bardzo rzadko podejmują terapię. Przyczyną tego jest zazwyczaj brak uświadomienia pomiędzy trudną sytuacją w dzieciństwie, czyli wychowywaniem się w rodzinie z problemem alkoholowym, a niepowodzeniami w dorosłym życiu. Osoby z DDA, które zgłaszają się na terapię, mają zwykle 30-45 lat, podjęcie terapii zwykle związane jest z chęcią poznania przyczyny nieradzenia sobie w dorosłym życiu i nieumiejętnością wejścia w relacje partnerskie. Dorośli z DDA zazwyczaj to osoby samotne albo po nieudanych związkach lub rozwodzie. Wiele osób z syndromem DDA zastanawia się, ile trwa i co daje terapia? Należy wskazać, że psychoterapia jest trudnym i złożonym procesem, który składa się z kilku etapów, a samo leczenie może trwać nawet kilka lat. Niemniej jednak efekty terapii są warte podjęcia trudu. Pierwszym etapem jest poznanie i uzmysłowienie źródła problemu i uświadomienie sobie, z pomocą terapeuty, jego skali. Dzięki temu osoba z DDA zaczyna dostrzegać pięto, jakie przeżycia z dzieciństwa wywierają na aktualne życie i emocje. Ponadto, psychoterapeuta pomaga w uporządkowaniu przeżyć z przeszłości i umożliwia szersze zrozumienie swojej sytuacji. Poznanie podłoża niepowodzeń i kwalifikacja syndromu jako choroby pozwala na rozpoczęcie właściwej terapii, podczas której osoby z DDA dążą do:

• poznania mechanizmu wpływu negatywnych doświadczeń z dzieciństwa na obecną sytuację,
• poznania korelacji pomiędzy tym, co wydarzyło się w dzieciństwie i jaki wpływ mają te doświadczenia na obecną sytuację,
• lepszego poznania siebie, terapeuta pomaga w wyrażaniu uczyć i potrzeb,
• wzięcia odpowiedzialności za siebie i swoje życie.

Dzięki temu możliwe jest przejście do kolejnego etapu psychoterapii, w którym DDA otrzymuje od psychoterapeuty akceptacji i wsparcia, które jest niezwykle istotne dla powodzenia leczenia syndromu. Celem tego etapu jest zamknięcie wydarzeń z przeszłości oraz poszukiwanie nowych rozwiązań z uwzględnieniem obecnego potencjału bez obciążenia doświadczeniami z dzieciństwa. Psychoterapeuta dąży do budowy pozytywnego obrazu własnej osoby DDA, pozwala uwierzyć w siebie i dopinguje do podjęcia korzystnych zmian. Etap ten kończy się wówczas, kiedy osoba uwierzy, że jest w stanie zmienić swoje życie. Kolejna faza jest etapem planowania i przeprowadzania zmian w życiu w oparciu o informacje, jakie zostały dotychczas przyswojone. Istotne jest tu sprawdzenie, czy rady psychoterapeuty są skuteczne dla konkretnej osoby i czy wciela je ona w życie. Uczestnik psychoterapii może bowiem poczuć motywację do zmian bądź nadal poszukiwać najlepszych dla siebie rozwiązań. Na tym etapie terapii największym wsparciem dla chorego jest osoba terapeuty.

Należy wskazać, że psychoterapia syndromu DDA może odbywać się w formie indywidualnej lub grupowej. Terapia indywidualna przeznaczona jest dla osób, które mają trudności z otwartym, publicznym wyrażaniem własnych uczuć i doświadczeń, obawiają się oceny ze strony innych osób. Terapia indywidualna sprzyja bliskiej relacji z terapeutą, co przekłada się na zwierzenia i dogłębne zrozumienie problemów i emocji, nawet tych najbardziej skrywanych. Ponadto, terapia indywidualna umożliwia wyzbycie się lęku przed odrzuceniem, co umożliwia z czasem podjęcie terapii grupowej. Psychoterapia prowadzona w grupie osób z syndromem DDA polega zaś na wymianie doświadczeń między dorosłymi dziećmi alkoholików, okazywanie wzajemnego zrozumienia i wsparcia. Ta forma leczenia pozwala na poczucie, że nie jest się osamotnionym w problemie. Dodatkowo, wzajemne zwierzenia stanowią motywacje do podjęcia zmian w życiu. Zaletą tej formy terapii jest fakt, że członkowie grupy nierzadko zacieśniają więzy i kontynuują znajomość nawet po zakończeniu leczenia, dzięki temu mogą liczyć na wsparcie i zrozumienie nawet po terapii.