Napisane przez:
Ośrodek NZOZ Leczenie Uzależnień i Detoks Warszawa
Terapeuta Uzależnień: Piotr Strojnowski.
Kategoria: Lekomania

Udostępnij

Zespół serotoninowy stanowi poważne następstwo stosowania leków przeciwdepresyjnych, których pacjenci nierzadko zwiększają dawki bez konsultacji lekarskiej. Niemniej jednak zespół może być również związany z uzależnieniem od narkotyków, które powodują wzrost serotoniny w organizmie. Czym zatem objawia się zespół serotoninowy? Kiedy może wystąpić i co go powoduje? Jak długo utrzymuje się zespół serotoninowy? Po jakim czasie ustępują objawy zespołu? Jak rozpoznać i leczyć dolegliwości? Po jakich lekach może wystąpić zespół serotoninowy?

CO TO JEST ZESPÓŁ SEROTONINOWY?

Zespól serotoninowy, określany również jako serotoninergiczny, to zespół polekowy, który stanowi potencjalne zagrożenie dla życia chorego. Może prowadzić do śmierci, niemniej jednak wdrożenie odpowiedniego leczenia przynosi dobre rokowania. Wystąpienie zespołu związane jest bezpośrednio z nadmiarem neuroprzekaźnika, którym jest serotonina. Zespół ten może wystąpić w trakcie leczenia lekami przeciwdepresyjnymi, których mechanizm działania opiera się na blokadzie wychwytu zwrotnego serotoniny. Do tej grupy leków należą m.in.: mirtazapina, fluoksetyna, tramadol, sertralina, fluwoksamina, paroksetyna, citalopram, escitalopram, wenlafaksyna, hydroksyzyna, kodeina. Nadmiar serotoniny powoduje aktywowanie receptorów 5-HT-1A i 2A w obszarze ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

PRZYCZYNY ZESPOŁU SEROTONINOWEGO

Zespół serotoninowy pojawia się zazwyczaj w wyniku przyjęcia zbyt dużej dawki leków antydepresyjnych, co skutkuje zbyt dużą ilością serotoniny w organizmie. Z tego powodu należy wskazać, że na zespół serotoninowy najbardziej narażeni są pacjenci, którzy leczą się farmakologicznie ze względu na zaburzenia psychiczne (m.in. depresję). Niemniej jednak poza lekami antydepresyjnymi, zespół serotoninowy mogą wywołać także środki przeciwwymiotne, leki przeciwbólowe i preparaty przeciwkaszlowe, a także leki na migrenę. Ponadto, zespół serotoninowy wystąpić może również po zażyciu narkotyków, które prowadzą do zwiększenia ilości serotoniny w organizmie. Do narkotyków tych zalicza się kokainę, amfetaminę, LSD, ecstasy, MDMA, marihuanę oraz opioidy.

Należy wskazać, że zespół serotoninowy zazwyczaj nie jest efektem jedynie zażywania samego leku przeciwdepresyjnego czy narkotyków, ale połączenia ich z inną substancją zwieszającą poziom serotoniny w organizmie. Dlatego też narkotyków i leków przeciwdepresyjnych nie należy łączyć z lekami przeciwbólowymi, suplementami diety zawierającymi dziurawiec czy żeń-szeń, opioidami czy alkoholem. Warto wskazać, że zespół serotoninowy wystąpić może u pacjentów leczonych neuroleptykami, wówczas istnieje ryzyko wystąpienia złośliwego zespołu neuroleptycznego.

OBJAWY ZESPOŁU SEROTONINOWEGO

Zespół serotoninowy rozwija się bardzo szybko, bo już kilka- kilkanaście godzin po przyjęciu leku lub substancji. Co ważne ciężki – ostry i złośliwy – zespół serotoninowy może prowadzić do zgonu pacjenta. Charakterystycznymi objawami zespołu serotoninowego są:

    • zlewne poty,
    • pobudzenie psychoruchowe,
    • dreszcze i drgawki,
    • drżenia mięśni,
    • biegunka,
    • bóle głowy,
    • podwyższenie temperatury ciała,
    • bezsenność,
    • zwężone lub rozszerzone źrenice,
    • zaburzenia świadomości.

W sytuacji, kiedy pojawiały się trzy z powyższych objawów, a w ostatnim czasie wprowadzony został lek przeciwdepresyjny lub została zwiększona jego dawka, bądź pacjent zaczął przyjmować dodatkowo inny lek lub preparat istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że związane są one z zespołem serotoninowym. Należy wskazać, że pojawienie się niepokojących objawów stanowi przesłankę do natychmiastowej konsultacji lekarskiej, który przeprowadzi badania w celu ustalenia diagnostyki i wdroży odpowiednie leczenie.

ILE TRWA ZESPÓŁ SEROTONINOWY?

Jak długo trwa zespół serotoninowy? To częste pytanie osób, u których pojawiają się nieprzyjemne objawy. Należy wskazać, że w przypadku zastosowania natychmiastowego, właściwego leczenia objawy zespołu ustępują zazwyczaj w ciągu 24 godzin. Niemniej jednak czas trwania w ciężkich, zagrażających życiu przypadkach ostrego zespołu serotoninowego pacjenci nieprzyjemnych dolegliwości mogą odczuwać dłużej. Ponadto w takiej sytuacji konieczna jest hospitalizacja, celem monitorowania i obserwacji czynności układu sercowo-naczyniowego chorego.

ZESPÓŁ SEROTONINOWY – CO ROBIĆ, JAK POSTĘPOWAĆ PRZY WYSTĄPIENIU ZESPOŁU?

Zespół serotoninowy to stan potencjalnie zagrażający życiu. Z tego powodu konieczne jest odpowiednie postępowanie z chorym, u którego wystąpiły objawy. W przypadku pojawienia się dolegliwości konieczne jest natychmiastowe odstawienie leków, które doprowadziły do wystąpienia zespołu serotoninowego. Należy wskazać, że poprawa stanu klinicznego pacjenta następuje zazwyczaj w ciągu doby od odstawienia leków czy innych substancji. Ponadto, należy niezwłocznie udać się do szpitala, gdzie będą monitorowane podstawowe funkcje życiowe (oddech i krążenie) chorego. W przypadku niewydolności oddechowej zachodzi konieczność zastosowania respiratora. W sytuacji, kiedy objawom zespołu serotoninowego towarzyszy gorączka należy zastosować zimne okłady, których celem jest schłodzenie ciała i zbicie temperatury. Pacjenci wymagają również odpowiedniego nawodnienia, które w warunkach domowych możliwe jest poprzez zwiększoną podaż płynów, zaś w szpitalu w postaci wlewów kroplowych. Dodatkowo, należy zmniejszać ciśnienie poprzez podanie preparatów z nifedypiną.

LECZENIE ZESPOŁU SEROTONINOWEGO

Leczenie zespołu serotoninowego może przebiegać w inny sposób u różnych pacjentów. Uzależnione jest to między innymi od intensywności i nasilenia objawów. Niemniej jednak podstawowym warunkiem wdrożenia terapii jest odstawienie leków, które mają działanie serotoninergiczne. Warto wskazać, że badania potwierdzają, iż odstawienie leków powoduje ustąpienie nieprzyjemnych objawów aż u 70% pacjentów. Niemniej jednak konieczne jest wdrożenie leczenia objawowego, poprzez dożylne podanie płynów w celu uniemożliwienia pojawienia się odwodnienia i obniżenia gorączki. Ponadto, pacjentom często podawane są środki na pobudzenie, a także złagodzenie sztywności mięśni oraz blokujące działanie serotoniny. Chorym dodatkowo podawane są benzodiazepiny, których działanie powoduje zmniejszenie nadpobudliwości neurologicznej, obniżenie napięcia mięśniowego, a także ograniczenie wystąpienia niewydolności oddechowej. W przypadku łagodnego, lekkiego zespołu serotoninowego lekarze zalecają natychmiastowe zaprzestanie zażywania leków przeciwdepresyjnych. Z kolei w przypadku umiarkowanego i ciężkiego zespołu (ostry i złośliwy zespół serotoninowy) podawane są leki z grupy antagonistów 5-TH.

Należy wskazać, że w przypadku zespołu serotoninowego kluczowe jest wyeliminowanie leku, który odpowiedzialny jest za wystąpienie choroby. Warto podkreślić, że ryzyko pojawienia się nieprzyjemnych objawów zespołu może być minimalizowane poprzez monitorowanie stanu pacjenta, który rozpoczyna farmakologiczne leczenie depresji. Nie ma jednak skutecznej metody, która gwarantowałaby uniknięcie wystąpienia zespołu serotoninowego. Z tego powodu niezwykle istotne jest uświadamianie pacjentów co do możliwych objawów i skutków zespołu serotoninowego, a także przeprowadzanie wywiadu lekarskiego, którego celem jest ustalenie przyjmowania wszystkich leków przez pacjentów.

ZESPÓŁ SEROTONINOWY A POWIKŁANIA I SKUTKI

W przypadku zespołu serotoninowego rokowania określane są jako dobre. Niemniej jednak konieczne jest natychmiastowe podjęcie i wdrożenie właściwego leczenia. Jeżeli terapia zostanie odpowiednio szybko podjęta, ryzyko śmierci u pacjenta jest znikome (wynosi niespełna 1%). Warto zatem podkreślić, że do zgonów dochodzi niezwykle rzadko. Należy wskazać, że dolegliwości zazwyczaj ustępują już w pierwszej dobie od zaprzestania przyjmowania leków, które wywołały zespół serotoninowy i wdrożeniu leczenia, co umożliwia uniknięcie ryzyka wystąpienia powikłań i skutków ubocznych. Niemniej jednak nieleczony zespół może doprowadzić do ostrej niewydolności nerek, napadów drgawkowych czy kwasicy metabolicznej.

O autorze: Piotr Strojnowski

Piotr Strojnowski jest dyplomowanym instruktorem terapii uzależnień. Ukończył Studium Terapii Uzależnień na Uniwersytecie Zielonogórskim w dziedzinie leczenia narkomanii oraz Studium Terapii Uzależnień i Studium Pomocy Psychologicznej w Instytucie Psychologii Zdrowia w Warszawie.

Skuteczne
leczenie
uzależnień

Już dzisiaj skorzystaj z konsultacji terapeutycznych i przekonaj się o skuteczności programu leczenia Centrum Medycznego Medjol.

Zobacz, co może dla Ciebie zrobić

CENTRUM MEDYCZNE MEDJOL
ODDZIAŁ DETOKSYKACYJNY

Trakt Pułaskiego 15,
05-530 Czersk

OŚRODEK PSYCHOTERAPII
UZALEŻNIEŃ MEDJOL
ODDZIAŁ STACJONARNY

Ostrówek 20,
05-660 Warka (gmina)

BIURO MEDJOL

Domaniewska 17/19 lokal 133
02-672 Warszawa
Call Now Button