Osoby zmagające się z różnego rodzaju nałogami często w praktyce doświadczają uzależnienie od kilku różnych substancji. Współwystępować mogą uzależnienia od różnych typów substancji narkotycznych, narkotyków i alkoholu, czy alkoholu i nikotyny. Sprawia to, że zarówno diagnoza, jak i leczenie będą bardziej skomplikowane i wymagają współpracy z doświadczonymi i wykwalifikowanymi specjalistami, którzy będą wiedzieli, w jaki sposób najlepiej pomóc osobie uzależnionej. Opisujemy, jak wygląda uzależnienie mieszane i jak można z nim walczyć.
Uzależnienie krzyżowe – czym jest i jak się objawia?
Pojęciem stosowanym w leczeniu uzależnień jest tzw. uzależnienie krzyżowe. Polega ono na tym, że osoba chora stosuje drugą substancję w celu stłumienia objawów zespołu abstynencyjnego po odstawieniu pierwszej, od której jest uzależniona. W praktyce zatem substancja uzależniająca jest stosowana niejako jak pomoc przy uzależnieniu od innej, co powoduje uzależnienie się organizmu od obydwu z nich. Z problemem tym zmagają się zarówno osoby próbujące samodzielnie walczyć z objawami nałogu, jak też szukające pomocy w wytrwaniu w trzeźwości po przebytym odwyku.
Powstawaniu zjawiska, jakim jest krzyżowe uzależnienie, mogą sprzyjać czynniki psychologiczne oraz środowiskowe. Dla części uzależnionych nie ma bowiem większego znaczenia to, jaką substancję zażywają, a liczy się efekt. Stąd też wiele osób uzależnionych równocześnie od narkotyków o różnym sposobie działania, czy od narkotyków i alkoholu. Wpływ na powstawanie uzależnienia krzyżowego może mieć również łatwa dostępność do różnych czynników uzależniających i chęć sprawdzania na sobie ich wpływu.
Najczęściej spotykane jest jednoczesne uzależnienie od alkoholu i narkotyków. Równie częstym problemem jest równoczesny nałóg dotyczący alkoholu i nikotyny, powstający w wyniku tego, że chory próbuje poradzić sobie ze stresem oraz objawami zespołu abstynencyjnego po odstawieniu trunków. Zachęcamy do lektury innych naszych artykułów, jeśli interesuje Cię szerzej temat, jakim jest uzależnienie od alkoholu w kontekście innych uzależnień.
W kontekście uzależnień behawioralnych często współwystępuje ze sobą uzależnienie od hazardu wraz z zakupoholizmem. Podobny euforyczny efekt, jak gra hazardowa mogą dawać właśnie niekontrolowane zakupy. Ponadto uzależniony niekiedy usprawiedliwia podejmowanie ryzyka i przystępowanie do kolejnych gier chęcią zdobycia środków na kupowanie kolejnych przedmiotów.
Uzależnienie od alkoholu i narkotyków – podwójne wyzwanie
Jeśli wiesz już, uzależnienie krzyżowe – co to znaczy, warto przyjrzeć się temu, w jaki sposób można sobie z nim poradzić i jak wygląda leczenie osób, które zmagają się z tym problemem. Chory może sięgać po dane substancje ze względu na ich podobny sposób działania. Wspólne cechy różnych uzależnień powodują, że np. niektóre narkotyki mogą być dla uzależnionego skutecznym i atrakcyjnym zamiennikiem alkoholu. Substancje te podobnie służą choremu do regulacji swoich emocji, osiągnięciu poczucia ulgi, odprężenia i ucieczki od problemów codzienności. Tak samo jednak z czasem powodują utratę kontroli nad swoim życiem i coraz większe kłopoty dotyczące życia zawodowego, rodzinnego, czy towarzyskiego, które są jedynie potęgowane poprzez złożoność problemu i uzależnienie od różnych rodzajów środków.
Uzależnienie mieszane – trudności w diagnozie i leczeniu
Uzależnienie mieszane jest wymagającym wyzwaniem dla specjalistów w zakresie samej diagnozy, a także już w czasie jego leczenia. Pierwszym krokiem, jak przy każdym rodzaju nałogu, musi być jednak sama chęć chorego do zasięgnięcia pomocy i uświadomienie sobie tego, że substancje uzależniające niekorzystnie wpływają na jego życie. Ważne jest też zdanie sobie sprawy z tego, że drugi czynnik powodujący uzależnienie wcale nie pomaga i nie przyczynia się do tego, że łatwiej poradzić sobie z abstynencją od pierwszego z uzależnień.
Jeśli problem jest rozwinięty, konieczny może okazać się profesjonalny detoks, w trakcie którego substancje powodujące uzależnienie zostaną odstawione w bezpiecznych warunkach, pod opieką lekarzy. W razie potrzeby może zostać włączone leczenie farmakologiczne. Pacjent otrzymuje również witaminy oraz inne środki pozwalające organizmowi na powrót do właściwego funkcjonowania.
Profesjonalny ośrodek leczenia uzależnień dobierze odpowiednie metody i wspólnie z uzależnionym opracuje odpowiednią terapię. Aby pomoc okazała się skuteczna, konieczne jest połączenie wsparcia psychologicznego z terapią behawioralną oraz w razie potrzeby leczeniem farmakologicznym. Jest to proces długoterminowy, w którym pacjent stopniowo poznaje mechanizmy, które dotychczas rządziły jego życiem i uczy się na nowo funkcjonować bez substancji uzależniających. Nacisk kładzie się też na to, że sposobem na wyjście z nałogu absolutnie nie jest zagłuszenie go drugim. Stały nadzór specjalisty jest kluczowy, ponieważ wpływ różnych substancji na organizm może być różny, przez co leczenie może być bardziej skomplikowane i może generować dla pacjenta więcej potencjalnych zagrożeń stojących na powrocie do życia w trzeźwości.