Różnorodne emocje o dużym natężeniu są nieodłącznym elementem życia osoby uzależnionej od alkoholu. Jedną z najczęstszych przyczyn sięgania po używkę jest chęć poradzenia sobie z przytłaczającym stresem, złością, smutkiem, czy przygnębieniem. Alkohol jest sposobem na choćby chwilową ulgę od tego, co przeżywa uzależniony. Emocje jednak nie znikają, lecz wracają ze zdwojoną siłą. Przedstawiamy, jaki jest wpływ alkoholu na uczucia osoby uzależnionej.
Czym jest mechanizm nałogowego regulowania emocji?
Osoby, które uzależniły się od alkoholu, często nie potrafią sobie poradzić w codziennym życiu z intensywnymi uczuciami. Nie mają wytworzonych mechanizmów, które pozwoliłyby na opanowanie i zrekompensowanie takich emocji, jak gniew, złość, czy smutek. Powszechne jest np. poczucie samotności u uzależnionych od alkoholu. W głowie uzależnionego tworzą się myśli, sugerujące, że doznawane odczucia są zbyt silne, uniemożliwiające wręcz codzienne funkcjonowanie, w związku z czym osoba taka szuka łatwej drogi ucieczki, która będzie w stanie przynieść szybką ulgę. Sięgnięcie po alkohol rzeczywiście potrafi ją przynieść, lecz jest to jednak ulga krótkotrwała. Używka nie jest bowiem rozwiązaniem kwestii nadwrażliwości na bodźce czy przeżycia wewnętrzne – jedynie przykrywa je i chowa zarówno przed otoczeniem uzależnionego, jak też przed nim samym. Można porównać tę sytuację do leczenia bólu fizycznego jedynie w sposób objawowy, bez zastanowienia się nad tym, co go wywołuje.
Uczucia alkoholika ponownie pojawiają się po jakimś czasie, a wręcz nasilają, w związku z czym ten ponownie szuka rozwiązania w używce, w wyniku czego tworzy się mechanizm błędnego koła. Organizm uodparnia się na alkohol, więc z czasem dla osiągnięcia stanu ulgi konieczne jest sięgnięcie po większe ilości, a nieprzyjemne emocje, z którymi dana osoba nie umie sobie poradzić bez alkoholu, nieustannie wracają.
Jak osoba uzależniona od alkoholu odczuwa emocje?
Dodatkowo pojawiającym się problemem jest to, jak postrzeganie siebie u osoby uzależnionej, a także odczuwanie emocji zmienia się wraz z postępowaniem nałogu. W wyniku nałogowego spożywania alkoholu dochodzi do uszkodzenia i zniszczenia komórek nerwowych. Według badań nawet jednorazowe doprowadzenie się do stanu utraty świadomości w wyniku nadmiernego spożycia prowadzi do wyniszczenia nawet do 22 milionów neuronów. Im dłużej i intensywniej przebiega uzależnienie, tym większe ryzyko, że zmiany te będą nieodwracalne. Dodatkowo na funkcjonowanie organizmu nie wpływa pozytywnie fakt, że alkohol wypłukuje z niego elektrolity, minerały i witaminy.
Powyższe fakty sprawiają, że emocje alkoholika ulegają dalszemu zaburzeniu, a mechanizm nałogowego regulowania emocji nakręca się. Osoba uzależniona staje się jeszcze bardziej nadwrażliwa na bodźce, a przeżywanie powracających trudnych emocji staje się jeszcze bardziej nieprzyjemne. Chęć sięgania po alkohol w celu odczucia chwilowej ulgi staje się przymusem do tego, aby być w stanie funkcjonować, odłączając się od przytłaczających uczuć. Najczęściej dochodzi do zwiększonego odczuwania złości i lęku, które napędzają uzależnionego do dalszego korzystania z używki. W wyniku działania toksyn chory może też wykazywać nadmierne, nieadekwatne odczuwanie uczuć w prostych, codziennych sytuacjach. Dochodzić może do kłótni z bliskimi czy nieporozumień spowodowanych wyolbrzymianiem danej kwestii, a w konsekwencji dalszego wzrostu w uzależnionym lęku i gniewu.
Z drugiej strony zauważyć należy zgubny wpływ picia na życie uczuciowe w kwestii odczuwania emocji wyższych – miłości czy zaufania. Cierpią na tym relacje uzależnionego z najbliższymi. Okoliczności, które w normalnej sytuacji wzbudzałyby w danej osobie silne emocje, mogą z kolei z powodu działania alkoholu nie powodować adekwatnych reakcji. Nadmierne spożycie alkoholu przynosi zatem skutki odwrotne do zamierzonego – negatywne emocje z czasem przybierają na sile, a zdolność do odczuwania tych pozytywnych jest coraz bardziej wyciszana. Aby lepiej zrozumieć mechanizmy działania osoby uzależnionej, warto poznać też wpływ alkoholizmu na podejmowanie życiowych decyzji.
Uczucia trzeźwego alkoholika
Choć pierwszym krokiem do przywrócenia kontroli nad swoimi emocjami i równowagi jest udanie się na odtrucie alkoholowe, a następnie na odwyk, nie należy zapominać o tym, że silne, negatywne uczucia będą pojawiać się także już po odstawieniu używki. Co warto wiedzieć w kwestii alkoholik a emocje?
Przede wszystkim osoba uzależniona będzie zmagać się z objawami zespołu abstynencyjnego. W kwestii odczuwanych uczuć mogą być to m.in. lęk i stany depresyjne. W czasie terapii konieczne może być poruszenie problemu odbudowania zaufania do bliskich, które zanikło w wyniku konfliktów spowodowanych zachowaniami chorego pod wpływem alkoholu. Przywrócenie poprawnych relacji z najbliższymi może wymagać również zasięgnięcia pomocy psychologicznej przez najbliższych z powodu współuzależnienia. Kwestia trzeźwy alkoholik a uczucia sięga zatem dalej niż jedynie do konieczności odstawienia samej używki.