Poszczególne schorzenia czy choroby wymagają stałego przyjmowania zaleconych przez lekarza leków w określonych dawkach. Stosowanie się do zaleceń specjalisty pomaga opóźnić, zminimalizować objawy lub całkowicie wyleczyć schorzenie. Problem pojawia się, kiedy pacjent twierdzi, że nie ma poprawy, sam zwiększa dawkę i zaczyna szukać różnych kanałów, dzięki którym może nabyć legalnie (lub nie) wskazane preparaty. Wówczas mamy do czynienia z lekomanią, która znacząco wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka.
Skutki lekomanii
Nadmierne przyjmowanie leków powoduje wiele przykrych konsekwencji, nie tylko fizycznych, ale także psychicznych. Jak każde uzależnienie destrukcyjnie wpływa na relacje społeczne, szczególnie w rodzinie. Skutki lekomanii w wielu przypadkach mogą być nieodwracalne. Stopień wyniszczenia organizmu zależy od rodzaju przyjmowanych substancji, częstotliwości i długości ich zażywania. Najczęściej pojawiają się takie schorzenia jak nadciśnienie tętnicze, niewydolność oddechowa, zmniejszenie sprawności i upośledzenie koordynacji ruchowej, a co za tym idzie większe ryzyko upadków i złamań. Lekomania prowadzi do uszkodzenia poszczególnych organów, najczęściej wątroby oraz nerek. Jeżeli chory przyjmuje więcej niż jeden lek, to mogą one wejść w interakcję i wywołać szereg wzajemnych reakcji. W skrajnych przypadkach dochodzi do zatrucia, a w konsekwencji również śmierci.
Uzależnieni są bardziej senni, zmęczeni, albo zmagają się z bezsennością. Z biegiem czas pojawiają się również zaburzenia umysłowe, poczucie lęku, występują zaburzenia pamięci, problem z koncentracją, skupieniem i samym procesem myślenia. W przypadku nadużywania leków uspokajanych może wystąpić także wiotczenie mięśni i problem z mową. Uzależniony sporą część swojego czasu poświęca na szukaniu źródeł dostępu i dystrybucji środków.
Lekomani wypracowują w sobie również pewne wzorce zachowań. Brak dostępu do danego środka powoduje często panikę. Chęć zdobycia leku jest silniejsza niż prośba o pomoc czy przyznanie się do istnienia problemu przed samym sobą. Najczęściej lekoman dopuszcza się manipulacji – prosi lekarza o kolejną receptę, tłumacząc, że poprzednią zgubił, albo udając zaostrzenie objawów. Twierdzi, że inne leki są nieskuteczne i nie zgadza się na zmianę. Prosi również o zwiększenie dawki lub zmienia lekarzy na innych, by uzyskać receptę na ten jeden, konkretny lek. Takich technik jest wiele, szczególne w dobie cyfryzacji osoby uzależnione muszą wykazać kreatywnością i technikami wpływu.
Objawy lekomanii
Osoby uzależnione od leków, im bardziej zaawansowany jest nałóg, tym większą tolerancję wykazują na przyjmowany lek. Sami zwiększają sobie dawkę, często kombinując jak dostać wskazany preparat. Uzależnić się można od środków nasennych, przeciwbólowych, dopingujących, uspokajających, a nawet hormonalnych. Substancje takie jak opioidy, barbiturany i benzodiazepiny to jedne z tych substancji, które są składnikami wielu leków. Lekomania – objawy i skutki są często skrupulatnie ukrywane przez chorego. Doskonale kryje się ze swoim problemem. Pierwsze niepokojące sygnały można zauważyć, kiedy zaczyna brakować preparatu.
Uzależnienie powodują również leki na bazie kodeiny, która stanowi pochodną opium lub morfiny. Dodawana jest najczęściej do syropów na kaszel. Jej dłuższe przyjmowanie może wywołać uzależnienie. Związki z gatunku barbituranów stosuje się w lekach na padaczkę. Wpływają negatywnie na układ nerwowy, utrzymują się długo w organizmie. Ich przedawkowanie powoduje uszkodzenie wątroby, nerek, a także umysłu. Benzodiazepiny najczęściej występują w lekach nasennych, uspokajających, a także przeciwdepresyjnych. Są substancjami, które uzależniają stosunkowo szybko – nawet już po 2 miesiącach stosowania. To właśnie one przyczyniają się do ciągłej ospałości, pogorszenia się koncentracji i pamięci. W sidła wpadają osoby, które znajdują się w gorszym stanie emocjonalnym, cierpią na lęki czy zaburzenia, a także zmagają się z intensywnym bólem fizycznym. Lekomania wśród młodzieży również jest częstym zjawiskiem.
Leczenie lekomanii
Leczenie lekomanii to jedyny sposób na wyjście z uzależnienia. W związku z tym, że leki są substancjami chemicznymi, niezbędny będzie odpowiedni detoks. Gwałtowne i natychmiastowe odstawienie leków wiąże się z wieloma negatywnymi skutkami, które mogą wywołać nie tylko nieprzyjemne dolegliwości fizyczne, ale także psychiczne. Lekoman na tak zwanym głodzie staje się agresywny i może zrobić krzywdę sobie lub komuś bliskiemu. Na przyjmowane substancje oddziałuje głównie ośrodek nerwowy, dlatego ich brak prowadzi do zespołu abstynencyjnego. Objawy lekomani i odstawienia mogą być bardzo silne. Dlatego tak ważny jest odpowiedni detoks – stopniowe ograniczanie dawki przyjmowanego leku. Takie odstawienie powinno przebiegać pod okiem specjalisty – najlepiej w ośrodku leczenia. Sposoby leczenia lekomanii są zależne od stopnia zaawansowania, ilości i rodzaju przyjmowanego leku, a także czasu trwania terapii.
Ośrodek leczenia lekomanii
Dobór odpowiedniej terapii to kolejny krok. Podobnie jak w przypadku hazardzistów czy osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków leczenie uzależnień od leków to długi i żmudny proces. By przyniosło określony efekt, ważne jest nie tylko samozaparcie i wytrwałość, ale także zmiana środowiska i porzucenie starych znajomości, które mogą stanowić przeszkodę lub być źródłem powrotu do nałogu. Jak leczyć lekomanię? Rozwiązaniem, które pozwala osiągnąć najlepsze efekty, jest terapia w ośrodku zamkniętym. Pod okiem specjalistów można odnaleźć źródło problemów, a także odpowiednio je przepracować. Dodatkowo ośrodek leczenia lekomanii pozwala po zakończonej terapii przyjeżdżać na specjalne weekendy i zajęcia, które pozwalają podtrzymać efekty terapii.
Uzależnienie od leków nie tylko wyniszcza organizm, ale także powoduje dyskomfort psychiczny i problemy związane z utrzymywaniem relacji. Nadmierna koncentracja na zdobyciu leku, częste wizyty u specjalistów, głód leku, czy zwiększanie przyjmowanych dawek to sygnały, których nie należy bagatelizować. Warto sięgnąć po pomoc – w wielu przypadkach można odwrócić negatywne skutki działania preparatów. Istotne jest również zapobieganie lekomanii – odpowiednie informowanie pacjenta o możliwości uzależnienia się od przepisanych substancji, a także czujność i szybka reakcja sprawią, że do problemów może nie dojść.