Jeżeli osoba uzależniona zmaga się z nałogiem przez dłuższy czas lub też przechodzi tzw. ciągi narkotykowe, czyli okresy, w których stale przebywa pod wpływem środka odurzającego, niezbędnym elementem leczenia jest udanie się na odtrucie narkotykowe. To etap wychodzenia z uzależnienia szczególnie ważny dla prawidłowej pracy samego organizmu. Niekiedy błędnie jest ono jednak utożsamiane z odwykiem i traktowane jak synonim terapii antynarkotykowej. Zobacz, na czym polega detoksykacja organizmu i jaka jest jej rola w leczeniu nałogu.
Czym jest odtrucie narkotykowe i jak przebiega?
Odtruwanie po narkotykach jest pierwszym etapem leczenia uzależnienia. Jego celem jest przywrócenie w organizmie równowagi jonowo-elektrolitowej. Konieczne jest jego oczyszczenie z toksyn, które zgromadziły się w nim z powodu długotrwałego spożywania substancji uzależniającej. Jest to procedura medyczna, w związku z czym powinna zostać przeprowadzona przez specjalistów z odpowiednimi kwalifikacjami, a także w bezpiecznym środowisku dla pacjenta i kontrolowanych warunkach. Proces detoksykacji i jego wyzwania mają za zadanie zlikwidowanie fizycznego głodu tak, aby nie powodował on zagrożenia dla chorego. Przerwanie ciągu narkotykowego w niekontrolowany sposób może generować bowiem występowanie objawów zespołu abstynencyjnego, które w skrajnych przypadkach mogą być nawet zagrożeniem dla życia uzależnionego.
Detoks narkotykowy odbywa się pod stałą opieką specjalistów. Pacjentowi podawane są nie tylko sole mineralne, witaminy i elektrolity, ale też w razie potrzeby leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, obniżające ciśnienie, a także uspokajające czy nasenne. Niekiedy niezbędna jest także farmakoterapia przy uzależnieniu od narkotyków, która ma za zadanie np. niwelować głód narkotykowy. Odpowiednie środki dobierane są po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu medycznego. Chory jest też odizolowany od miejsc oraz osób, które mogłyby powodować chęć natychmiastowego powrotu do nałogu. Najczęściej odtrucie organizmu po narkotykach trwa od 7 do 10 dni, lecz w niektórych przypadkach może być konieczne jego wydłużenie.
Psychologiczne aspekty walki z uzależnieniem po detoksykacji
Bardzo ważne jest odróżnienie od siebie pojęć detoksykacji narkotykowej i odwyku. Nie są one jednoznaczne. Detoks jest oczyszczeniem jedynie pod względem fizycznym. Po odtruciu chory wciąż jest uzależniony pod względem psychicznym. Żeby pozbyć się tej części nałogu, konieczny jest odwyk narkotykowy i terapia.
Niestety wielu chorych poprzestaje jednak na detoksykacji i nie decyduje się na dalsze leczenie. Trafienie na odtrucie nie jest bowiem jednoznaczne z tym, że odwyk od narkotyków musi być kontynuowany. Pacjenci po poczuciu poprawy samopoczucia wynikającej z odtrucia organizmu niekiedy wpadają w przekonanie, że teraz nie potrzebują już dalszego leczenia i są w stanie samodzielnie poradzić sobie ze swoim uzależnieniem. Bardzo często po detoksykacji pojawia się też uczucie mobilizacji wywołane tym, jak trudne było to przeżycie i jak silne wrażenie wywołuje również w psychice. Uzależniony chwilowo uświadamia sobie, do jakiego stanu się doprowadził i mówi sobie, że nigdy więcej nie chce znaleźć się w podobnejj sytuacji. W praktyce jednak czyhające na chorych pokusy i wyuczone nawyki powracają, a po jakimś czasie ponownie muszą oni udać się na odtruwanie, każdorazowo narażając swój organizm na niebezpieczeństwo. Aby pokonać uzależnienie, niezbędne jest również sięgnięcie po tę część leczenia, w której chory będzie mógł zająć się psychologicznym aspektem nałogu.
Dlaczego terapia długoterminowa jest kluczowa po odtruciu?
Aby chory miał realną szansę wyjścia z nałogu i uniknął powrotu na kolejne detoksykacje, niezbędne jest zrozumienie mechanizmów działania nałogu oraz tego, w jaki sposób wpływa on na jego zachowanie. Konieczne jest skorzystanie z pomocy terapeutycznej, do której uzależniony ma z reguły dostęp już również w czasie samego detoksu. Stosuje się zajęcia terapeutyczne, spotkania grupowe, a także indywidualne spotkania z terapeutą.
Chory musi zostać skonfrontowany ze skutkami swojego uzależnienia i zdać sobie sprawę z tego, jak wpłynęło ono na jego życie zawodowe, prywatne, funkcjonowanie w społeczeństwie oraz stan zdrowia. Oprócz tego pacjent stopniowo uczy się asertywności i poznaje możliwości planowania czasu oraz organizowania swojego życia w taki sposób, aby jego częścią nie musiała być już dana substancja narkotyczna. Należy liczyć się z tym, że jest to proces długotrwały i zależny od indywidualnych cech chorego. Nie ma uniwersalnej odpowiedzi na to, ile może potrwać terapia, czy jakie metody walki z nałogiem będą dla uzależnionego najlepsze. Nałóg zawsze wiąże się też z ryzykiem gorszych okresów i nawrotów, nawet mimo prowadzonego dalszego leczenia. Chory będzie mógł powrócić do pełni funkcjonowania społecznego tylko wówczas, gdy nauczy się radzić sobie również z takimi sytuacjami.