Padaczka alkoholowa – objawy, przyczyny, zapobieganie i leczenie

CO TO JEST PADACZKA ALKOHOLOWA I KIEDY WYSTĘPUJE?

Padaczka alkoholowa, określana również jako drgawkowe napady abstynencyjne, to schorzenie, które występuje u osób uzależnionych od alkoholu. Stanowi przejaw zespołu abstynencyjnego, dlatego drgawki pojawiają się po znacznym ograniczeniu ilości spożywanego alkoholu lub jego odstawieniu. Padaczka alkoholowa pojawia się zazwyczaj w okresie od 48. do 72. godzin od spadku ilości etanolu we krwi chorego, jednak w niektórych przypadkach może pojawić się nawet po tygodniu abstynencji. Abstynencyjne napady drgawkowe nie wynikają z zaburzeń w biochemii mózgu ale w konsekwencji odstawienia alkoholu, dlatego nie mogą być traktowane jako padaczka sensu stricte.

OBJAWY PADACZKI ALKOHOLOWEJ

Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, alkoholizm jest chorobą, która postrzegana jest jako uzależnienie psycho-fizyczne od napojów wysokoprocentowych. Padaczka alkoholowa jest ściśle związana z uzależnieniem od alkoholu, ponieważ jest jednym z objawów zespołu odstawiennego. Napady padaczki alkoholowej zbliżone są do zwykłej epilepsji. Pojawiają się ataki drgawkowe, które zazwyczaj są pierwotne uogólnione, zwane również dużymi napadami padaczkowymi. Podczas ataku często dochodzi do utraty świadomości i przytomności (omdlenia). U alkoholika pojawiają się skurcze mięśni, nóg i rąk oraz napięcie twarzy. Podczas napadu może dojść do nieświadomego oddania moczu i stolca, a także do przygryzienia języka. Istotne jest również występowanie oznak, które mogą ułatwić rozpoznanie padaczki alkoholowej, takich jak nudności, biegunka, poty i zaburzenia snu, a także przyspieszenie akcji serca oraz skoki ciśnienia. Niekiedy u chorego można zaobserwować symptomy psychiczne, które objawiają się zmianą zachowania w postaci nadpobudliwości bądź, zupełnie odwrotnie, lękliwości. Dodatkowo może pojawić się również agresja, irytacja i nadmierna wrażliwość. U pacjentów w przebiegu padaczki alkoholowej bardzo rzadko obecna jest aura bądź inne objawy, które mogą sygnalizować napad drgawkowy. Pierwszy atak możne pojawić się nawet kilka godzin po odstawieniu alkoholu. Rzadko występuje stan padaczkowy, czyli liczne ataki, pomiędzy którymi chory nie odzyskuje przytomności. Warto podkreślić, że stan padaczkowy stanowi realne zagrożenie dla życia i wymaga natychmiastowej reakcji oraz interwencji lekarskiej.

PRZYCZYNY PADACZKI ALKOHOLOWEJ

Padaczka alkoholowa nie jest epilepsją w ścisłym znaczeniu tego słowa, ponieważ nie wynika z zaburzeń w biochemii mózgu, jest jednym z objawów zespołu abstynencyjnego, będącego zespołem zaburzeń somatyczno-psychicznych. Bezpośrednią przyczyną padaczki alkoholowej jest nagłe odstawienie lub znaczne ograniczenie spożywania napojów wysokoprocentowych. Dzieje się tak, ponieważ alkohol podwyższa próg drgawkowy, jeżeli picie jest długotrwałe i w dużych ilościach, organizm niejako przyzwyczaja się do jego działania. Zmniejszenie etanolu we krwi sprawia, że próg drgawkowy gwałtownie się obniża. Dlatego też podczas trzeźwienia, mogą wystąpić napady drgawkowe. Co więcej, padaczka może być również wynikiem zaburzeń elektrolitowych (szczególnie wapnia i magnezu), zaburzeń neurotransmiterów (zwłaszcza spadku hamującego kwasu gamma-aminomasłowego, GABA) czy organicznego uszkodzenia mózgu, który spowodowany jest alkoholem oraz nadmiernego nawodnienia organizmu.

CO ROBIĆ PODCZAS PADACZKI ALKOHOLOWEJ?

Padaczka alkoholowa nie różni się od zwykłej epilepsji, dlatego nie zawsze można stwierdzić, co jest przyczyną wystąpienia drgawek. W związku z tym, niezależnie od rodzaju padaczki, z chorym należy postępować w podobny sposób. Pierwsza pomoc w tym względzie polega na zapewnieniu bezpieczeństwa i zabezpieczeniu głowy poszkodowanego przed ewentualnymi urazami i udrożnieniu jamy ustnej. Co ważne, nie należy podkładać pod głowę poduszek lub innych przedmiotów oraz wkładać do jamy ustnej rzeczy, celem zabezpieczenia przed przygryzieniem języka, ponieważ możne to doprowadzić do udławienia. Napady drgawkowe trwają zazwyczaj od kilku sekund do kliku minut, po ich ustąpieniu należy ułożyć chorego w pozycji bocznej ustalonej, która uniemożliwi zakrztuszenie czy zachłyśnięcie się śliną. Warto również pamiętać o ułatwieniu oddychania. Kolejnym krokiem jest okrycie pacjenta i wezwanie pogotowia ratunkowego. Co istotne, choremu nie należy podawać nic do picia czy jedzenia. Zazwyczaj padaczka alkoholowa wraz z towarzyszącymi jej dolegliwościami ustępuje samoistnie po około 7 dniach.

SKUTKI PADACZKI ALKOHOLOWEJ

Nieleczona padaczka alkoholowa może stanowić wstęp do padaczki późnej. W przypadku choroby alkoholowej wywołana ona będzie urazami mózgu, których uzależniony dozna podczas stanu upojenia oraz uszkodzeniami mózgu, spowodowanymi działaniem substancji toksycznych w nadmiernych ilościach (zatrucie organizmu). Należy jednak uwzględnić również skutki niemedyczne, ponieważ padaczce alkoholowej nie towarzyszy aura, chory nie wie, kiedy nastąpi atak. Jest to bardzo niebezpieczne, gdyż napad drgawkowy może pojawić się m.in. podczas jazdy samochodem. Sytuacja taka jest zagrożeniem nie tylko dla uzależnionego, ale także innych uczestników ruchu drogowego i pieszych. Co więcej, atak padaczki alkoholowej może wystąpić w pracy, skutkiem czego może być nawet zwolnienie, ponieważ pracodawca będzie miał dowód istnienia problemu alkoholowego u pracownika, co spowoduje spadek zaufania do niego.

CZY PODCZAS PADACZKI ALKOHOLOWEJ MOZNA UMRZEC?

Z medycznego punktu widzenia padaczka alkoholowa może spowodować śmierć. Zgodnie z danymi, co roku ok. 1-2% chorych umiera w wyniku ataku padaczkowego. Związane jest to z powikłaniami, które występują po napadzie drgawkowym. Szczególnie niebezpieczne dla życia pacjenta jest śmierć mózgu spowodowana niedotlenieniem oraz niewydolność serca (zatrzymanie akcji serca).

JAK ZAPOBIEC PADACZCE ALKOHOLOWEJ?

Padaczka alkoholowa jest ściśle związana z alkoholizmem, pojawia się w wyniku znacznego ograniczenia lub odstawienia napojów wyskokowych. Dlatego też jedynym skutecznym remedium na uniknięcie drgawek alkoholowych, jest powstrzymywanie się od picia i całkowita abstynencja. Z tego względu, w przypadku zaobserwowania pierwszych niepokojących symptomów choroby alkoholowej, należy podjąć odpowiednie kroki, które mają na celu detoks organizmu i terapię odwykową. W ten sposób można zahamować rozwój uzależnienia i uchronić się przed niepożądanymi skutkami nałogu, którym jest m.in. abstynencyjny zespół alkoholowy czy padaczka alkoholowa, a także degradacja w każdej sferze życia uzależnionego zarówno zdrowotnej, psychicznej, jak i społecznej.

LECZENIE PADACZKI ALKOHOLOWEJ

Bardzo często pojawia się pytanie: na czym polega leczenie padaczki alkoholowej? Otóż w leczeniu drgawkowych napadów abstynencyjnych zazwyczaj podawane są leki przeciwdrgawkowe i przeciwpadaczkowe, które obniżają aktywność impulsów nerwowych. Dodatkowo, stosuje się kurację, której celem jest przywrócenie równowagi elektrolitowej w organizmie, usunięcie toksyn i metabolitów alkoholowych. Konieczne jest zatem całkowite odtrucie organizmu. Dlatego też leczenie padaczki alkoholowej powinno być połączone z odwykiem. Detoks organizmu z substancji uzależniających i terapia odwykowa uniemożliwia powtórzenie się napadów drgawkowych. Efekty leczenia uzależnione są jednak od zaangażowania pacjenta oraz motywacji do zerwania z nałogiem.

CZY PADACZKA ALKOHOLOWA MOŻE SIĘ POWTÓRZYĆ?

Abstynencyjne napady drgawkowe ustępują samoistnie w przeciągu tygodnia i nie mają charakteru nawrotowego. Oznacza to, że nie ma ryzyka ponownego pojawienia się (nawrotu) drgawek, jeżeli uzależniony wytrwa w abstynencji bądź znacznie zmniejszy ilość spożywanego alkoholu. Należy zatem wskazać, że ryzyko wystąpienia padaczki alkoholowej wzrasta wraz z ilością spożywanego etanolu. W sytuacji, kiedy chory nie zaprzestanie dalszego picia napojów wysokoprocentowych, alkoholowe ataki drgawkowe mogą się powtarzać. Co ważne, pomimo tego, że padaczka alkoholowa nie ma podłoża neurologicznego, nie należy jej bagatelizować, gdyż nieleczona może stać się podłożem do rozwoju epilepsji, która będzie wynikiem nieprawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.

Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 alkoholizm jest chorobą, która postrzegana jest jako uzależnienie psycho-fizyczne od napojów wysokoprocentowych. Powoduje problemy zdrowotne i psychiczne, gdyż mogą pojawić się omamy, halucynacje i majaczenie. Nałóg alkoholowy prowadzi do degradacji życia we wszystkich sferach życia. Szczególnie uciążliwe dla otoczenia są konsekwencje społeczne, gdyż uzależniony zaniedbuje swoje obowiązki. Alkoholik zazwyczaj porzuca pracę, pojawiają się dysfunkcje w rodzinie, które spowodowane są ograniczeniem aktywności chorego jedynie do alkoholizowania się. Wszelkie próby wyjścia z uzależnienia wiążą się z wystąpieniem przykrych dolegliwości. Szczególnie niebezpieczny jest alkoholowy zespół abstynencyjny, podczas którego może wystąpić padaczka alkoholowa. Ze względu na to, że drgawkom nie towarzyszą żadne symptomy i zazwyczaj pojawiają się one znienacka, stanowią zagrożenie życia nie tylko dla uzależnionego, ale również otoczenia, ponieważ padaczka może pojawić się podczas codziennych czynności mi. in. jazdy samochodem. Ataków drgawek nie da się opanować, jedynym remedium na pojawiające się napady jest zaprzestanie alkoholizowania się przez osoby chore. Dlatego też skuteczne leczenie padaczki alkoholowej, polega na detoksie organizmu i poddaniu się terapii odwykowej.

Bibliografia:

1. Rowland L. P., Pedley T. A., Neurologia Merritta, Tom III, Wyd. 3. Wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2012
2. Stępień A., Neurologia, tom III, Wydanie 1. Wyd. Medical Tribune, Warszawa 2016