Napisane przez:
Ośrodek NZOZ Leczenie Uzależnień i Detoks Warszawa
Terapeuta Uzależnień: Piotr Strojnowski.
Kategoria: Alkoholizm

Udostępnij

„Alkoholowy zespół abstynencyjny (AZA) to stan zaburzeń psychicznych i somatycznych, wynikających z nagłego odstawienia alkoholu. Może przyjmować różne postacie, od zawrotów i bólów głowy oraz niewielkiego niepokoju z nudnościami, aż po niebezpieczne majaczenie alkoholowe – nazywane delirium oraz zagrażające życiu napady drgawkowe, które są podobne do napadów występujących podczas padaczki.“

Zespół odstawienia alkoholu pojawia się po zaprzestaniu intensywnego picia, przeważnie w ciągu 24-48 godzin. W przypadku niektórych pacjentów ma łagodne objawy, inni natomiast doświadczają znacznie bardziej nasilonych dolegliwości lub też powikłań. Wymagana jest wtedy hospitalizacja i leczenie farmakologiczne. Gdy osoba uzależniona w sposób nagły zaprzestanie spożywać alkohol, może mieć do czynienia z delirium tremens oraz z śmiertelnymi drgawkami. Łagodny zespół abstynencyjny może mieć miejsce nawet po jednorazowym nadużyciu alkoholu. W zaledwie kilku godzin, mózg człowieka przyzwyczaja się do obecności alkoholu. Jego działanie jest wtedy spowolnione i mniej reaktywne, co odbierane jest jako rozluźnienie oraz zrelaksowanie.

Jak powstaje alkoholowy zespół abstynencyjny? Alkohol przyczynia się do znacznego spowolnienia układu nerwowego. Odbywa się to za pomocą etanolu wpływającego na neuroprzekaźniki w mózgu. Dłuższe lub jednorazowe spożywanie alkoholu wzmacnia neuroprzekaźniki hamujące – np. kwas GABA i hamuje neuroprzekaźniki pobudzające – np. glutaminian. Gdy osoba uzależniona od alkoholu w sposób ciągły go nadużywa, doprowadza do stanu nadreaktywności receptorów glutaminianu i niereaktywności receptorów GABA. Prowadzi to do tolerancji alkoholu, a w przypadku jego braku, do objawów odstawienia.

JAK CZĘSTO WYSTĘPUJE ALKOHOLOWY ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY?

Szacuje się, iż zespół abstynencyjny, który jest powikłany majaczeniem lub drgawkami, ma miejsce w przypadku 1 na 50 osób uzależnionych. Przez doświadczenie tego typu objawów, ryzyko pojawienia się kolejnych epizodów jest znacznie większe.

Kliniczne objawy zespołu abstynencyjnego:ból głowy, lęk, dezorientacja, drżenie kończyn, pobudzenie psychoruchowe, bezsenność, pocenie, nadciśnienie, jadłowstręt, nudności, wymioty, majaczenie, halucynacje dotykowe, wzrokowe i słuchowe, tachykardia, stan podgorączkowy, przyspieszenie oddechu, nietrzymanie moczu.

Większość osób zmagających się z uzależnieniem, w czasie od 6 do 12 godzin od odstawienia alkoholu, przeżywa takie objawy jak: bezsenność, niepokój, drżenie rąk, bóle głowy, kłopoty żołądkowe, bóle mięśni, suchość w ustach, ogólne osłabienie czy też „łomotanie” serca. Objawy trwają przeważnie 2-3 dni, po czym ustępują. W przypadku osób, znajdujących się w chronicznym stadium choroby alkoholowej, może dojść do powikłań ostrego zespołu abstynencyjnego. Oprócz wyżej wymienionych objawów, pojawiają się również poważniejsze zaburzenia. Do typowych objawów należy padaczka poalkoholowa, mająca miejsce do 48 godzin od momentu zakończenia picia.

Drgawki abstynencyjne polegają na nagłych i niekontrolowanych skurczach grup mięśniowych całego ciała. Podczas drgawek, dochodzi do utraty kontaktu z otoczeniem oraz niekontrolowane oddawanie moczu i stolca. Do głównego zagrożenia zaliczamy niedotlenienie mózgu, spowodowanego przedłużającym się napadem, zachłyśnięcie się treścią pokarmową i uduszeniem oraz możliwość wystąpienia urazów, powstałych w wyniku upadku lub uderzenia o twarde podłoże.

CO ZROBIĆ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA DRGAWEK ABSTYNENCYJNYCH?

Jedynym sposobem pomocy choremu w warunkach domowych jest ochrona przed wszelkimi urazami i zapobieganie uderzeniom głowy o twarde podłoże. Niezbędne będzie wezwanie pogotowia oraz poinformowanie ratownika o spożywanym przez osobę uzależnioną alkoholu. Należy mieć także świadomość tego, iż osobie nieprzytomnej nie można wkładać do jamy ustnej żadnych przedmiotów i nie można podawać doustnie leków, napojów itp.

Kolejnym zaburzeniem zespołu abstynencyjnego jest delirium tremens. Objawy majaczenia pojawiają się od 2 do 3 dni po zakończeniu picia. Obejmują one zaburzenia somatyczne, czyli podwyższenie temperatury ciała, niewydolność krążenia i zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej, oraz zaburzenia psychiczne, czyli halucynacje słuchowe, wzrokowe, czuciowe, utrata orientacji i urojenia.

Delirium tremens to poważne powikłanie zespołu abstynencyjnego, które u około 20% chorych kończy się śmiercią. Początkowo osoby uzależnione zmagają się z koszmarami sennymi, po nich następuje lęk, bezsenność, niepokój oraz drżenie całego ciała. Z tego względu, że alkohol działa moczopędnie, często dochodzi do odwodnienia organizmu i zaburzeń elektrolitowych. Konsekwencją są ciężkie zaburzenia rytmu serca. Do charakterystycznych objawów można zaliczyć także znaczny wzrost ciśnienia tętniczego krwi, który grozi śmiertelnymi powikłaniami m.in. udarem mózgu, czy też zawałem mięśnia sercowego. Następnym objawem są omamy, czyli halucynacje. Ich treść okazuje się być bardzo przerażająca, przez co chorzy odczuwają silny lęk i niepokój. Dochodzi do całkowitej utraty orientacji, w której osoby w stanie majaczenia alkoholowego nie są w stanie określić aktualnej daty i nie wiedzą gdzie dokładnie się znajdują. Przez poczucie zagrożenia, często dochodzi do nieracjonalnego zachowania chorego, które w dużej mierze naraża go na niebezpieczeństwo urazu lub wywołuje agresję w stosunku do otoczenia.

CO ZROBIĆ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA DELIRIUM TREMENS?

Najważniejszą czynnością okazuje się być uspokojenie chorej osoby i jak najszybsze wezwanie pomocy medycznej. Bezcelowym działaniem jest próba tłumaczenia, że to co widzi lub słyszy to jedynie wytwór jego wyobraźni. Do częstych objawów towarzyszących zespołowi abstynencyjnemu, można zaliczyć występowanie depresji. Jej obecność okazuje się być konsekwencją oddziaływania alkoholu na układ nerwowy oraz świadomości problemów zarówno zdrowotnych jak i społecznych wynikających z picia. Chorzy, doświadczają ogromnych wyrzutów sumienia, a ich pretensje do siebie przeradzają się w przygnębienie lub złość.

LECZENIE ALKOHOLOWEGO ZESPOŁU ABSTYNENCYJNEGO.

Jednym z celów leczenia alkoholowego zespołu abstynencyjnego jest umożliwienie osobie chorej bezpiecznego i humanitarnego przejścia okresu odstawienia, które jest niebezpieczne dla zdrowia, a w niektórych przypadkach nawet dla życia. Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście wizyta u lekarza. Objawom odstawienia alkoholu można zapobiec przez odpowiednio dobrany proces leczenia. Leczenie u specjalisty redukuje szkody w układzie nerwowym i chroni przed błędnym kołem klinowania, przechodzącym w bardzo wyniszczające ciągi.

Osoby przechodzące „standardowe” objawy zespołu abstynencyjnego mogą skorzystać z leczeni ambulatoryjnego. Prawidłowym podejściem jest jednak traktowanie detoksykacji alkoholowej jako okresu wstępnego, w którym to pacjent zostanie zmotywowany i skierowany do lecznictwa odwykowego. Dzięki odtruciu organizmu i uzupełnieniu elektrolitów osoba uzależniona będzie mogła liczyć na farmakologiczne złagodzenie lub usunięcie objawów zespołu abstynencyjnego. Pacjent kierowany jest na leczenie do specjalistycznej placówki, w której będzie objęty opieką przez cały okres przebywania.

Do podstaw leczenia, zaliczane są leki uspokajające, czyli benzodiazepiny oraz leki przeciwlękowe, diazepam i lorazepam. W leczeniu zespołu odstawienia pomocne bywają także leki przeciwpadaczkowe, zawierające karbamazepinę. Zespół abstynencki dotyczy nie tylko alkoholu ale także innych nałogów. W podobny sposób będzie reagować organizm uzależniony od narkotyków czy też leków. Istotnym procesem jest odpowiednie postępowanie w takiej sytuacji. Dzięki szybkiej diagnozie, możliwe jest wykluczenie innych schorzeń somatycznych i przeprowadzenie prawidłowego leczenia. W przypadku różnorodnych powikłań, konieczna jest hospitalizacja w wyspecjalizowanych ośrodkach.

O autorze: Piotr Strojnowski

Piotr Strojnowski jest dyplomowanym instruktorem terapii uzależnień. Ukończył Studium Terapii Uzależnień na Uniwersytecie Zielonogórskim w dziedzinie leczenia narkomanii oraz Studium Terapii Uzależnień i Studium Pomocy Psychologicznej w Instytucie Psychologii Zdrowia w Warszawie.

Skuteczne
leczenie
uzależnień

Już dzisiaj skorzystaj z konsultacji terapeutycznych i przekonaj się o skuteczności programu leczenia Centrum Medycznego Medjol.

Zobacz, co może dla Ciebie zrobić

CENTRUM MEDYCZNE MEDJOL
ODDZIAŁ DETOKSYKACYJNY

Trakt Pułaskiego 15,
05-530 Czersk

OŚRODEK PSYCHOTERAPII
UZALEŻNIEŃ MEDJOL
ODDZIAŁ STACJONARNY

Ostrówek 20,
05-660 Warka (gmina)

BIURO MEDJOL

Domaniewska 17/19 lokal 133
02-672 Warszawa
Call Now Button