Skutki alkoholizmu

SKUTKI PSYCHICZNE ALKOHOLIZMU

Nadużywanie alkoholu prowadzi do zmian w zachowaniu i psychice. Etanol pobudza receptory w mózgu, wpływając na ich prawidłowe funkcjonowanie. Skutkiem permanentnego, długotrwałego alkoholizowania się, mogą być zmiany w sposobie zachowania i psychice, a nawet zanik odczuwania uczuć wyższych (m.in. miłości). Co więcej, u osób uzależnionych od alkoholu mogą pojawić się zaburzenia funkcji poznawczych. Chorzy niekiedy doświadczają również zaburzeń koncentracji i uwagi. Dodatkowo w zaawansowanej fazie alkoholizmu występują problemy z pamięcią, które są wynikiem uszkodzenia części mózgu przez etanol, odpowiedzialnych właśnie za procesy pamięciowe. Skutkiem nadużywania napojów wysokoprocentowych jest możliwość pojawienia się zespołów chorobowych. U alkoholików dosyć często można zdiagnozować paranoję alkoholową – zespół Otella, który związany jest z patologicznymi urojeniami zazdrości. Najczęściej występuje u mężczyzn, chory przekonany jest o rzekomej niewierności swojej partnerki lub żony, co staje się przyczyną kłótni, a nawet przemocy. U uzależnionych może pojawić się również halucynoza alkoholowa, określana także jako majaczenie alkoholowe. Osoby chore mają omamy, najczęściej dźwiękowe, słyszą głosy, które często należą do znajomych osób. Jest to przyczyną poczucia zagrożenia, gdyż pojawiają się myśli prześladowcze. Nierzadko głosy nakazują alkoholikom popełnienie samobójstwa lub wzbudzają agresję. Konsekwencją długotrwałego alkoholizowania się może być również zespół amnestyczny – zespół Korsakowa i encefalopatia Wernickego, które skutkują pojawieniem się objawów neurologicznych i psychiatrycznych. Dochodzi do głębokiego upośledzenia pamięci, zaburzenia poczucia czasu. Cechą charakterystyczną jest wypełnianie luk pamięci fałszywymi informacjami – konfabulacjami, a także mieszanie się wydarzeń teraźniejszych ze wspomnieniami.

Długotrwałe alkoholizowanie się jest przyczyną występowania u chorych zachowań impulsywnych. Alkoholicy mają problemy z kontrolowaniem własnych emocji, co zazwyczaj skutkuje nerwowością, zachowaniami przemocowymi i agresją skierowaną nie tylko w stosunku do otoczenia, ale również własnej osoby. Alkoholizm stanowi również czynnik ryzyka popełnienia samobójstwa. Alkohol zażywany w dużych dawkach, przez dłuższy czas jest depresantem. Dlatego jego działanie powoduje obniżenie nastroju, pojawienie się uczucia smutku, przygnębienia i bezsensu, utratę zainteresowań i wiary w siebie. Konsekwencją tych myśli i odczuć jest depresja alkoholowa. Powikłaniem natury psychicznej jest majaczenie alkoholowe, określane również jako delirium tremens lub biała gorączka. Stan ten objawia się niepokojem, lękiem, bezsennością oraz urojeniami i iluzjami. Wystąpienie delirki alkoholowej wymaga wdrożenia leczenia szpitalnego, gdyż jest stanem zagrożenia życia osoby uzależnionej.

ALKOHOLIZM WPŁYW NA ORGANIZM – SKUTKI FIZYCZNE

Alkohol spożywany w nadmiarze jest trucizną, ma negatywny wpływ nie tylko na ośrodkowy układ nerwowy, ale jest przyczyną wielu schorzeń narządów wewnętrznych. Konsekwencją nadmiernego picia napojów wysokoprocentowych są dolegliwości przewodu pokarmowego, które mogą obejmować zarówno jamę ustną, jak i odbytnicę. Alkoholicy narażeni są na pojawienie się różnych uszkodzeń, do których należy m.in. owrzodzenie żołądka czy dwunastnicy. Skutkiem nadużywania napojów wysokoprocentowych są objawy somatyczne w postaci biegunki, refluksu żołądkowo-przełykowego,wzdęć, żylaków (odbytu i przełyku), nudności i wymiotów, a także zespołu Mollory-Weisa. Alkohol największy wpływ wywiera na wątrobę, w której dochodzi do jego metabolizmu. W wyniku działania napojów wysokoprocentowych na ten organ dochodzi do jego stłuszczenia, co jest procesem odwracalnym w sytuacji zaprzestania picia, jeśli jednak nastąpi postęp choroby, może to skutkować pojawieniem się nieodwracalnego stanu, którym jest marskości wątroby. Nadużywanie alkoholu wpływa na prawidłowe funkcjonowanie trzustki, które prowadzi do jej przewlekłego zapalenia. Zaburzenie czynności wydzielniczej tego narządu może skutkować cukrzycą. Co więcej, picie alkoholu w nadmiarze doprowadza do zmniejszenia wchłaniania substancji odżywczych i witamin, niedobór ich może doprowadzić do wystąpienia problemu niedokrwistości. Skutkiem anemii jest zmiana wyglądu, gdyż skóra staje się bledsza, pojawia się też poczucie ogólnego osłabienia. Nie sposób nie wspomnieć o skutkach nadużywania alkoholu na układ nerwowy. W tym znaczeniu alkoholizm może doprowadzić do polineuropatii (uszkodzenia wielu nerwów). Pojawić się mogą objawy w postaci mrowienia, dolegliwości bólowe (mi.in.ból nóg), a nawet niedowład i porażenia. Dodatkowo skutkiem długotrwałego alkoholizowania się są również problemy naczyń krwionośnych i serca, które objawiają się nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami rytmu serca, kardiomiopatii alkoholowej, a także zwiększonym ryzykiem zawału serca i udaru mózgu.

SKUTKI SPOŁECZNE ALKOHOLIZMU

Nadmierne spożywanie alkoholu skutkuje pojawieniem się konsekwencji społecznych. W tym znaczeniu można mówić o rozpadzie kontaktów towarzyskich, z których uzależniony się wycofuje. Unikanie spotkań ze znajomymi jest wynikiem wstydu i chęci ukrycia istniejącego problemu, ale również celem jest unikanie oferowania pomocy i uwag kierowanych do chorego na temat stanu jego zdrowia. Konsekwencje alkoholizowania się przekładają się także na sferę zawodową osoby uzależnionej. Chory coraz częściej popełnia błędy, które są wynikiem braku skupienia i koncentracji oraz nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, co skutkuje zazwyczaj utratą zaufania pracodawcy. Częste spóźnienia, a nawet nieobecności spowodowane ciągami alkoholowymi lub przystąpienie do pracy pod wpływem alkoholu doprowadzają w efekcie do utraty pracy i związanym z tym problemami natury finansowej. Wśród społecznych skutków alkoholizmu należy wymienić również konflikty z prawem. Uzależniony pod wpływem alkoholu wdaje się w bójki i zakłóca porządek. Dodatkowo nierzadko dochodzi również do kradzieży, napadów i innych czynów zabronionych. Dlatego też alkoholizm często wiązany jest z przestępczością.

WPŁYW ALKOHOLIZMU NA FUNKCJONOWANIE RODZINY

Alkoholizm jest przyczyną dysfunkcji w rodzinie, a nierzadko nawet rozpadu tej podstawowej komórki społecznej. Osoby uzależnione nie są w stanie kontrolować nałogu, wycofują się z życia rodzinnego. W związku z tym zanika poczucie bliskości, pojawiają się natomiast kłótnie i nieporozumienia między członkami rodziny a osobą z problemem alkoholowym. Alkoholizm wpływa na zaburzenie więzi interpersonalnych i uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Poczucie niezrozumienia, odizolowania staje się przyczyną unikania kontaktów z bliskimi. Degradacja życia rodzinnego powoduje utratę bezpieczeństwa, poprzez niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb. Istnienie choroby alkoholowej, szczególnie odbija się na dzieciach, które muszą przystosować się do nowej sytuacji. Mechanizmem obronnym jest przybranie nowej roli: maskotki, bohatera, kozła ofiarnego lub dziecka we mgle. Co więcej, alkoholizm w domu rodzinnym jest nierzadko również przyczyną dysfunkcji w życiu dorosłym. Dorosłe dzieci alkoholików (DDA) mają zaburzone poczucie własnej wartości, skrzywiony obraz rodziny, często powielają błędy i wchodzą w związki z osobami, które mają problem alkoholowy. Permanentny stres, brak poczucia stabilizacji skutkuje pojawieniem się zjawiska wspóluzależnienia, które najczęściej dotyczy partnerek (żon) alkoholików, których działania ukierunkowane są na ukrycie problemu i ochronę dzieci przed negatywnymi skutkami alkoholizmu. Warto również wskazać, że alkoholizm jest najczęstszą przyczyną rozwodów w Polsce.

SKUTKI ALKOHOLIZMU WŚRÓD MŁODZIEŻY

Nadużywanie alkoholu przez młodzież ma wiele negatywnych konsekwencji. Najpoważniejszym skutkiem alkoholizowania się w młodym wieku jest szybsze pojawienie się zależności alkoholowej i rozwoju choroby. Konsekwencją uzależnienia jest wpływ etanolu na ośrodkowy układ nerwowy. Substancja uzależniająca upośledza niejako kształtowanie zdrowej, dojrzałej osobowości. Alkohol wpływa na zahamowanie rozwoju uczuciowości wyższej. Do negatywnych skutków picia alkoholu przez nastolatków zalicza się problemy z koncentracją uwagi, obniżenie sprawności intelektualnej, zaburzenia pamięci, skłonność do zachowań agresywnych, wzmożoną drażliwość i agresywność, problemy w nauce, niezdyscyplinowanie oraz trudności wychowawcze. Bardzo często alkoholizująca się młodzież bierze udział w bójkach, kradzieżach czy napadach, a także lekceważy normy społeczne i obyczaje. Eksperymentowanie z alkoholem i innymi używkami sprzyja zachowaniom ryzykownym, które mogą zagrażać życiu i zdrowiu młodych ludzi. Pojawienie się choroby alkoholowej skutkuje również uniemożliwieniem zdobycia wykształcenia (młodzież porzuca szkołę) i zawodu, co w dorosłym życiu może skutkować zasileniem szeregów marginesu społecznego.

SKUTKI SPOŻYWANIA ALKOHOLU W CIĄŻY

Alkohol w niewielkich dawkach nie jest szkodliwy, nie powoduje nieprzyjemnych dolegliwości czy konsekwencji natury zdrowotnej. Sytuacja jednak jest zupełnie inna w sytuacji spożywania napojów wysokoprocentowych u ciężarnych. U kobiet w ciąży nie można mówić o minimalnej, bezpiecznej dawce alkoholu, gdyż nawet najmniejsza ilość etanolu może mieć ogromny wpływ na zdrowie rozwijającego się dziecka. Toksyczne działanie napojów alkoholowych może powodować wystąpienie u dziecka alkoholowego zespołu płodowego (zespół FAS). Objawia się on niską wagą urodzeniową i złym stanem ogólnym noworodka, a także charakterystycznym wyglądem, zaburzeniami w rozwoju, obecnością licznych wad i upośledzeniem umysłowym. Spożywanie alkoholu w ciąży może skutkować również przedwczesnym porodem i poronieniem samoistnym.

SKUTKI ALKOHOLIZMU A SEKSUALNOŚĆ

Napoje wysokoprocentowe działają rozluźniająco i wpływają na zwiększenie poczucia pewności siebie, niwelują nieśmiałość i ułatwiają nawiązywanie nowych kontaktów. Można zatem stwierdzić, że mechanizmy działania alkoholu zwiększają popęd seksualny, jednak długotrwałe alkoholizowanie się prowadzi najczęściej do osłabienia sprawności seksualnej. Nadużywanie alkoholu u mężczyzn przyczynia się do feminizacji i pojawienia się defektu układu rozrodczego, objawiającego się zmniejszeniem ruchliwości plemników i uszkodzeniu ich struktury. Dlatego też napoje wysokoprocentowe mogą być przyczyną impotencji. Wzrost stężenia alkoholu we krwi powoduje zaburzenia wzwodu, opóźnienie ejakulacji oraz osłabienie orgazmu. Napoje wysokoprocentowe mają również wpływ na wydolność seksualną kobiet. Może objawiać się to osłabieniem popędu płciowego, zaburzeniami miesiączkowania, a nawet zanikiem jajników. Co więcej, u uzależnionych kobiet szybciej pojawia się menopauza.

UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU A ŚMIERĆ

Nieleczony alkoholizm jest chorobą śmiertelną. Uzależniony od alkoholu nie panuje nad nałogiem, dlatego nie ma możliwości powstrzymania choroby, konieczna jest pomoc najbliższych osób i wdrożenie detoksu oraz terapii odwykowej. Etanol jest substancją toksyczną, dlatego też długotrwałe alkoholizowanie się może doprowadzić do zatrucia organizmu. Zazwyczaj jednak śmierć spowodowana jest wyniszczeniem narządów wewnętrznych i powikłaniami. Przyczyną może być miażdżyca, marskość wątroby, ale rownież wypadek samochodowy pod wpływem alkoholu, samobójstwo lub inne przyczyny, które nie zawsze zdiagnozowane są jako konsekwencja choroby alkoholowej. Dlatego też można mówić, że alkoholizm wpływa na skrócenie długości życia, poprzez wystąpienie poważnych chorób lub zachowań, które są wynikiem alkoholizowania się. Dodatkowo badania wskazują, że istnieje związek pomiędzy nadużywaniem alkoholu a rozwojem nowotworów: piersi, trzustki, jelita grubego, wątroby, jamy ustnej, gardła i krtani.

Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 alkoholizm stanowi zaburzenie natury psycho-fizycznej. Jest chorobą przewlekłą, chroniczną, która nieleczona może być przyczyną śmierci uzależnionego. Istotne jest to, że długotrwałe alkoholizowanie się ma wiele skutków, odwracalnych i nieodwracalnych. Zapalenie błon śluzowych układu pokarmowego, biegunkę czy anemię po zaprzestaniu przyjmowania napojów wysokoprocentowych i stosowaniu odpowiedniej suplementacji można wyleczyć. Jednak inne problemy zdrowotne, takie jak marskość wątroby, żylaki przełyku, mimo stosowania leczenia farmakologicznego, nie cofną się i zostawią trwały ślad w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Warto jednak podkreślić, że nawet w sytuacji wystąpienia nieodwracalnych szkód, podjęcie detoksu i terapii odwykowej oraz decyzji o abstynencji, w każdym przypadku uzależnienia przyniesie wiele pozytywnych skutków. Zaprzestanie przyjmowania toksycznych substancji uniemożliwi pojawienie się kolejnych konsekwencji nadużywania alkoholu. Należy wskazać, że alkoholizm jest nieuleczalny, oznacza to, że alkoholikiem jest się do końca życia i nawet niewielka ilość napojów wysokoprocentowych po długim okresie abstynencji, może spowodować powrót do nałogu. Alkoholizm w Polsce i na świecie jest poważnym problemem społecznym. Konieczne jest zatem informowanie o możliwych przyczynach, mechanizmach i skutkach uzależnienia od alkoholu. Działania edukacyjne powinny być prowadzone szczególnie wśród osób nieletnich, którzy narażeni są na działanie wpływu grup społecznych i rówieśników. Poznanie skutków biologicznych, somatycznych, emocjonalnych i negatywnych następstw alkoholizmu może być skutecznym remedium na walkę z problemem.

Bibliografia:

1. Wald I. (red.), Alkohol oraz związane z nim problemy społeczne i zdrowotne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986
2. Woronowicz B., Alkoholizm jest choroba, Wyd. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1997