Napisane przez:
Ośrodek NZOZ Leczenie Uzależnień i Detoks Warszawa
Terapeuta Uzależnień: Piotr Strojnowski.
Kategoria: Warto wiedzieć

Udostępnij

HAZARDZISTA – JAK GO ROZPOZNAĆ I JAK MU POMÓC?

Patologiczny hazard to choroba, której skutki oddziałują nie tylko na samego uza-leżnionego, ale również na jego rodzinę i najbliższe otoczenie. Funkcjonuje stereo-typ, że hazardzistami mogą zostać tylko dobrze sytuowane osoby. Nie jest to jed-nak prawdą, ponieważ nałóg może pojawić się niemal u każdego. Osoby o trudnej sytuacji materialnej zaciągają kredyty, pożyczają pieniądze lub zastawiają swoje dobra materialne. Na uzależnienia behawioralne szczególnie podatne są również osoby nieletnie. Nałóg powoduje degradację życia we wszystkich jego aspektach, a chory nie ma nad nim kontroli. Dlatego też w walce z nałogiem, konieczna jest po-moc najbliższych. Aby było to jednak możliwe, należy poznać mechanizmy uzależ-nienia, zrozumieć istotę problemu i poznać sposoby pomocy chorym. Po czym za-tem poznać hazardzistę? Jak zrozumieć osobę uzależnioną? Dlaczego uzależniony kłamie? Czy hazardzista ma uczucia, co czuje? Jak namówić hazardzistę do leczenia? Czy uzależnienie można wyleczyć?

JAK ROZPOZNAĆ HAZARDZISTĘ?

Uzależnienie od hazardu określane jest jako choroba ukryta. Jest to całkowicie uzasadnione, ponieważ nie występują jednoznaczne symptomy w postaci objawów fizycznych czy zmian w wyglądzie, które widoczne są w przypadku alkoholizmu czy narkomanii. Dodatkowo trudno określić różnice pomiędzy zwyczajnym hazardzistą a hazardzistą patologicznym, ponieważ granica między fazą zwycięstw a fazą strat jest dosyć płynna. Zwyczajny hazardzista to osoba, która gra w gry losowe, na automatach, maszynach lub obstawia zakłady bukmacherskie sporadycznie, towarzysko i traktuje hazard jako formę rozrywki oraz zabawy. Zaś cechą charakterystyczną patologicznego hazardzisty jest obsesyjna chęć, a nawet konieczność grania, która negatywnie, destrukcyjnie wpływa na wszystkie sfery życia. W początkowej fazie uzależnienia trudno zauważyć rodzinie i znajomym symptomy choroby, ponieważ gry czy zakłady nie różnią się od społecznie przyjętego wzorca zachowań. W społeczeństwie wiele osób kupuje losy, gra w gry liczbowe, obstawia zakłady bukmacherskie czy zakłady wzajemne, trudno doszukiwać się w tych postawach źródła problemu. Niektóre osoby mają jednak określone właściwości i predyspozycje, które niejako predestynują ich do popadania w nałogi. Nie inaczej jest w przypadku hazardu. Zazwyczaj do grupy ryzyka należą osoby z zaniżoną w dzieciństwie samooceną, które chcą osiągnąć sukces, udowodnić sobie i otoczeniu, że są wartościowi. Skłonnością do popadania w uzależnienie hazardowe mogą wykazywać również osobowości narcystyczne. Osoby takie przekonane są o swoich wybitnych zdolnościach i umiejętnościach, głęboko wierzą, że w końcu osiągną sukces. Do grupy ryzyka należą również ludzie, którzy do-świadczyli traumatycznych przeżyć bądź nie radzą sobie z trudnościami i problemami, hazard jest dla nich sposobem na rozładowanie napięcia i odstresowanie.

 

JAK ZACHOWUJE SIĘ HAZARDZISTA?

Z patologicznym uzależnieniem od hazardu związana jest bezpośrednio obsesja i natrętne myśli, które nie pozwalają skupić uwagi na żadnej innej czynności. Głęboka fascynacja grami, powoduje wycofanie się z kontaktów towarzyskich i utracie więzi z najbliższymi, a także zaniedbywanie obowiązków w pracy. Poczucie bezpieczeństwa i spokoju może zapewnić jedynie gra lub obstawianie zakładów. Często zachowania hazardzistów są irracjonalne, ponieważ porzucają oni pracę, pożyczają pieniądze, zastawiają własne dobra materialne w przekonaniu, że są w stanie wygrać znacznie większe sumy. Działanie takie pro-wadzi do poważnych problemów finansowych, utraty zaufania przez rodzinę oraz kłopotów z wierzycielami. Zachowanie osoby uzależnionej od hazardu jest zorientowane na rozgrywanie kolejnych partii i zdobywanie środków finansowych. Niezależnie od konsekwencji, m.in dużych strat, odwrócenia się rodziny, zaciągania kolejnych długów uzależniony będzie dążył do redukcji napięcia, które powoduje przymus grania i uzależnienie psychiczne. Hazardzista nie jest w stanie przestać grać, kieruje nim wewnętrzny imperatyw, nad którym nie panuje. Cechą charakterystyczną patologicznego hazardu są również notoryczne kłamstwa, których celem jest ukrycie rzeczywistego wymiaru problemu. Istotne jest to, że wymyślane przez nich historie są bardzo wiarygodne, dlatego rodzina i najbliższe otoczenie nie podejrzewa, co jest realnym źródłem pojawiających się trudności i zmian w zachowaniu.

 

JAK MYŚLI HAZARDZISTA?

Wszelkie myśli hazardzisty skierowane są obstawianie zakładów i granie. Dlatego też uzależniony pochłonięty jest obmyślaniem strategii i źródeł pozyskiwania pieniędzy, które umożliwią mu odegranie się i wygranie dużych sum. Uzależnieni żyją w nierealnym świecie marzeń, snują wizję wielkich wygranych i działań, które podejmą po zdobyciu dużych sum pieniędzy. Rozmyślają o tym, w jaki sposób zapewnią rodzinie i najbliższym znajomym przyjemność i niejako podarują luksus. Patologiczny hazard powoduje zaburzenie rzeczywistego obrazu. U uzależnionych zdolność logicznego, rozsądnego myślenia jest zachwiana, zazwyczaj kolejnym rozgrywanym partiom przyświeca szczytny cel. W tym znaczeniu hazardziści grają by zdobyć duże sumy pieniędzy, które pozwolą na rozwiązanie problemów i zapewnienie dostatniego życia najbliższym. Chorym trudno jest przyznać się do hazardu jako problemu, dlatego też kłamią i oszukują najbliższe otoczenie, aby usprawiedliwić swoje zachowanie. Stosowanie mechanizmów obronnych w postaci racjonalizacji, wyparcia i zaprzeczenia, ma na celu przekonanie nie tylko otoczenia, ale również samych siebie o kontroli własnych zachowań. Kłamstwa są sposobem na ucieczkę przed rzeczywistym problemem, chorzy wierzą, że mogą przestać grać wtedy, kiedy będą chcieli. Oszu-kiwanie ma na celu również kontrolę nad członkami rodziny i manipulowanie nimi, zazwyczaj rodziny wierzą w postanowienia poprawy i obietnice o zaprzestaniu patologicznego grania. W rzeczywistości jednak słowa te nie mają pokrycia, ponieważ uzależnienie prowadzi do utraty kontroli impulsów, chorym kieruje wewnętrzny przymus grania, którego nie można opanować.

JAK ROZMAWIAĆ I POSTĘPOWAĆ Z HAZARDZISTĄ?

Rodziny bardzo często chcą ukryć problem hazardu (u męża, żony czy dzieci), dlatego też tłumaczą zachowania i je usprawiedliwiają. Nie jest to jednak właściwy wzorzec postępowania, ponieważ utwierdza on hazardzistę, że z jego patologiczną grą, nie wiążą się żadne konsekwencje. Konieczne jest dostrzeżenie w uzależnieniu przewlekłej choroby, z którą sam chory sobie nie poradzi, dlatego potrzebne jest wsparcie najbliższych w walce z nałogiem. Przede wszystkim hazardzista powinien ponosić konsekwencje swoich czynów i brać za nie odpowiedzialność. Nie oznacza to, że najbliżsi powinni robić wyrzuty choremu i wdawać się z nim w kłótnie, gdyż może to przynieść zupełnie odwrotny skutek. Z tego względu konieczne jest okazywanie wsparcia, zrozumienia i miłości podczas prób zmiany zachowania i zaprzestania grania. Nie należy szantażować ani grozić choremu jeśli nie ma szans na ich spełnienie, takie postępowanie utwierdzi jedynie uzależnionego, że słowa niewiele znaczą. Ważne jest jednak podejmowanie rozmów o uczuciach, obawach i nadziejach jakie pokłada się w chorym. Nieocenione jest również wsparcie w zmianie sposobu życia i podejmowaniu terapii.

JAK ŻYĆ Z HAZARDZISTĄ?

Życie z partnerem (mężem lub żoną), który jest uzależniony od hazardu nie jest łatwe. Uzależnienie przekłada się na wszystkie sfery życia, prowadzi do degradacji życia społecznego, emocjonalnego i rodzinnego. Długotrwałe uzależnienie, jest przyczyną poważnych problemów finansowych, które skutkują niemożnością zapewnienia rodzinie poczucia bezpieczeństwa. Sytuacja ta ma swoje konsekwencje w funkcjonowaniu całej rodziny. Nie-trudno również wpaść w pułapkę współuzależnienia. Konieczne jest zatem zrozumienie patologicznego hazardu jako choroby, nad którą chory nie panuje. Należy podkreślić, że nawet zakończona sukcesem terapia nie gwarantuje powrotu do nałogu, jednak nawrót choroby nie przekreśla szansy na dalsze leczenie i zdrowienie. Jednak aby zminimalizować ryzyko powrotu do uzależnienia należy unikać grania z chorym w jakiekolwiek gry (nawet planszowe) oraz miejsc, które mogłyby być dla chorego impulsem do ponownego czynnego uprawiania hazardu. Należy jednak podkreślić, że nierzadko konsekwencją patologicznego hazardu jest całkowity rozpad więzi rodzinnych, skutkujący rozwodem.

CO CZUJE HAZARDZISTA, CZY POTRAFI KOCHAĆ?

Nałogowy hazard, podobnie jak inne uzależnienia, behawioralne czy od substancji uzależniających, destrukcyjnie wpływa na zachowanie i odczuwanie uzależnionego. Patologiczne granie niekiedy jest wynikiem osamotnienia, poczucia odtrącenia lub odrzucenia. Dlatego też osoby zaczynają uprawiać hazard, aby zrekompensować te nieprzyjemne uczucia. U uzależnionych, którzy nie mogą rozegrać partii gry lub postawić zakładu, mogą pojawić się napady agresji, złości, a nawet przemocy, które nie są kontrolowane przez chorego, gdyż wiążą się one z kompulsywną potrzebą uprawiania hazardu. Nałóg przyczynia się do reorganizacji systemu norm i wartości. Patologiczni hazardziści bardzo często składają obietnice najbliższym, że zaprzestaną grać, jednak w rzeczywistości nie są oni w stanie ich dotrzymać, ponieważ uzależnienie psychiczne uniemożliwia wytrwanie w decyzjach. Zapewnienia uzależnionych o miłości i trosce o dobro rodziny w zaawansowanej fazie choroby, są nieuzasadnione, a stają się jedynie przedmiotem manipulacji oraz mechanizmem obronnym, którego celem jest usprawiedliwienie i uniknięcie konsekwencji swoich działań. Nałóg prowadzi do redukcji emocji i wyzbycia się uczuć wyższych. Celem nadrzędnym jest hazard i snucie wizji na temat potencjalnych wielkich wygranych.

JAK POMÓC HAZARDZIŚCIE?

Na każdym etapie uzależnienia od hazardu można rozpocząć terapię, która umożliwi odzyskanie kontroli nad własnym życiem. Uzależnieni nie są jednak w stanie sami wdrożyć odpowiednich działań, które umożliwiłyby wyjście z nałogu, konieczna jest do tego pomoc rodziny. Dodatkowym problemem jest jednak stosowanie przez uzależnionego mechanizmów obronnych w postaci zaprzeczenia i wyparcia, chorzy nie przyznają się do problemu i przekonują nie tylko otoczenie, ale również siebie samych, że problem nałogowego hazardu ich nie dotyczy. Jak zatem przekonać, zmotywować hazardzistę do leczenia? Aby leczenie było skuteczne konieczne jest dobrowolne poddanie się terapii. Zmuszenie uzależnionego do odwyku nie ma większego sensu, ponieważ nie będzie on wykazywał woli współpracy, a podejmowana psychoterapia ma znacznie mniejsze szanse po-wodzenia. Spowodowane jest to brakiem chęci zmiany istniejącej sytuacji oraz sposobu myślenia i wypracowania alternatywnych form radzenia sobie z trudnościami. Konieczne jest zatem uświadomienie uzależnionemu istoty choroby, której głównym problemem jest patologiczny hazard, przedstawienie grania jako przyczyny obniżenia jakości życia i jego degradacji. Podejmowanie rozmów, próby wytłumaczenia i zobrazowania uzależnienia ja-ko chronicznej choroby mogą być impulsem do zmian. Leczeniem uzależnienia zajmują się specjalistyczne ośrodki odwykowe, gdzie profesjonalna kadra lekarzy, psychiatrów i psychoterapeutów kompleksowo i profesjonalnie zajmuje się każdym przypadkiem uzależnienia, uwzględniając indywidualne cechy i predyspozycje chorego. Celem podjęcia terapii indywidualnej i grupowej jest konieczność przepracowania problemów i mechanizmów, które przyczyniły się do powstania choroby oraz sposobów radzenia sobie z trudnościami.

Uzależnienie od gier hazardowych stanowi zaburzenie impulsów, behawioralne, nad którym chory nie panuje. Mimo podejmowanych prób i składanych obietnic nie ma szans na poradzenie sobie z nałogiem. Dlatego nieoceniona w walce z nałogiem jest pomoc i wsparcie najbliższych. Dopiero kompleksowe wsparcie specjalistów i osób z najbliższego otoczenia daje szansę na podjecie terapii i odwyku, które zakończą się sukcesem. Warto jednak podkreślić, że hazardzistą jest się przez całe życie. Oznacza to, że nawet po zakończonym leczeniu istnieje możliwość powrotu do nałogu. Celem zminimalizowania nawrotu choroby, konieczne jest unikanie miejsc, w których uzależniony mógłby mieć styczność z grami, loteriami, zakładami czy automatami i maszynami. Wskazane jest także zaprzestanie oglądania teleturniejów telewizyjnych. Co więcej, współczesna technika umożliwia uprawianie hazardu w internecie, dlatego też rodzice powinni kontrolować młodzież, która szczególnie narażona jest na uzależnienia behawioralne.

Bibliografia:

  1. Habrat B. (red.), Zaburzenia uprawienia hazardu i inne tak zwane nałogi behawioralne, Wyd. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2016
  2. Lelonek-Kuleta B., Psychospołeczne korelaty uzależnień od gier hazardowych, Wyd. KUL, Lublin 2012
  3. Derwich-Nowak A., Patologiczny hazard. Poradnik dla osób grających niebezpiecznie, zagrożonych schorzeniem, ich rodzin oraz terapeutów, Wyd. Difin, Warszawa 2010

O autorze: Piotr Strojnowski

Piotr Strojnowski jest dyplomowanym instruktorem terapii uzależnień. Ukończył Studium Terapii Uzależnień na Uniwersytecie Zielonogórskim w dziedzinie leczenia narkomanii oraz Studium Terapii Uzależnień i Studium Pomocy Psychologicznej w Instytucie Psychologii Zdrowia w Warszawie.

Skuteczne
leczenie
uzależnień

Już dzisiaj skorzystaj z konsultacji terapeutycznych i przekonaj się o skuteczności programu leczenia Centrum Medycznego Medjol.

Zobacz, co może dla Ciebie zrobić

CENTRUM MEDYCZNE MEDJOL
ODDZIAŁ DETOKSYKACYJNY

Trakt Pułaskiego 15,
05-530 Czersk

OŚRODEK PSYCHOTERAPII
UZALEŻNIEŃ MEDJOL
ODDZIAŁ STACJONARNY

Ostrówek 20,
05-660 Warka (gmina)

BIURO MEDJOL

Domaniewska 17/19 lokal 133
02-672 Warszawa
Call Now Button