Szybkie tempo życia, wysokie wymagania i natłok obowiązków skutkują pojawieniem się chorób cywilizacyjnych. Depresja czy nerwice dotyczą coraz młodszych osób. Konsekwencją tego jest konieczność leczenia psychologicznego i psychiatrycznego. Osobom takim ze względu na zaburzenia psychiczne przepisywane są leki psychotropowe lub przeciwdepresyjne (antydepresanty), których działanie ma umożliwić normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Niemniej jednak bardzo często dochodzi do zatruć i przedawkowania silnymi farmaceutykami. Należy wskazać, że przyczyną tej sytuacji może być przypadkowe zażycie większych dawek leków bądź celowe, zamierzone zastosowanie toksycznych ilości leku – próby samobójcze. Zamierzone przedawkowanie leków psychotropowych czy antydepresantów znajduje się na liście Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 jako urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych. Przedawkowanie lekami psychotropowymi i przeciwdepresyjnymi może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Z tego względu konieczne jest poznanie objawów zatrucia i przedawkowanie środkami farmaceutycznymi, by móc udzielić poszkodowanym niezbędnej pomocy. Jakie zatem są skutki zatrucia i przedawkowania lekami psychotropowymi i antydepresantami?
OBJAWY ZATRUCIA LEKAMI PSYCHOTROPOWYMI I PRZECIWDEPRESYJNYMI
W zależności od rodzaju leku – psychotropowego czy przeciwdepresyjnego, pojawią się nieco inne objawy zatrucia. Leki przeciwdepresyjne, określane również jako antydepresanty, przypisywane są osobom zmagającym się ze stanami lękowymi i depresyjnymi lub ze stwierdzoną depresją. Najczęściej przypisywanymi i jednocześnie najbardziej toksycznymi lekami przeciwdepresyjnymi są trójcykliczne antydepresanty, do których należy m.in. imipraminia, doksepina, dezypramina. Należy wskazać, że dopuszczalna dzienna dawka imipraminy wynosi od 150 do 300 mg, co uzależnione jest od nasilenia depresji, z kolei dawka śmiertelna to 2-5 gram. Należy wskazać, że objawem zatrucia trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi są wymioty, drgawki czy zaburzenia widzenia. Ponadto, u osób można zaobserwować rozszerzenie źrenic oraz wystąpienie obniżenia ciśnienia krwi i temperatury ciała.
W przypadku leków psychotropowych ich działanie oparte jest na oddziaływaniu na funkcje mózgu, do którego substancje czynne trafiają za pośrednictwem krwi. Warto wskazać, że najsilniejszymi psychotropami są między innymi karbamazepina, lamotrygina, okskarbazepina. W przypadku leku karbamazepiny maksymalna dopuszczalna dawka tego farmaceutyku to 600 mg, z uwzględnieniem, że przyjmowane są w sytuacji silnych zaburzeń maniakalno-depresyjnych. W przypadku zatrucia lekami psychotropowymi u poszkodowanych wstępują nudności i wymioty, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, a także nadpobudliwość.
OBJAWY PRZEDAWKOWANIA LEKÓW PSYCHOTROPOWYCH I ANTYDEPRESYJNYCH
Przedawkowanie leków przeciwdepresyjnych (na depresję) wiąże się z wystąpieniem charakterystycznych objawów. Typowymi symptomami silnego zatrucia i przedawkowania antydepresantów jest wystąpienie zatrzymania moczu, pojawienie się zaburzeń świadomości, objawów tachykardii (częstoskurczu serca), a w niektórych przypadkach śpiączki. Warto wskazać, że objawy przedawkowania pojawiają się w ciągu godziny po przyjęciu toksycznej dawki leku.
Leki psychotropowe to medykamenty, które przepisywania są jedynie osobom z zaburzeniami psychicznymi. Należy wskazać, że środki psychotropowe stanowią bardzo silną grupę leków, których stosowanie wymaga ścisłej współpracy z lekarzem, gdyż przyjęte w zbyt dużej dawce mogą prowadzić do śmierci. Niemniej jednak, objawem silnego zatrucia przedawkowania leków psychotropowych są: senność, głęboka śpiączka, zaburzenia oddechu, zaburzenia świadomości, hipotermia (czyli spadek temperatury ciała), a także tachykardia i hipotonia, czyli spadek napięcia mięśniowego.
SKUTKI ZATRUCIA I PRZEDAWKOWANIA LEKÓW PSYCHOTROPOWYCH I ANTYDEPRESANTÓW
Skutki zatrucia i przedawkowania lekami psychotropowymi uzależnione są bezpośrednio od narządowego działania nadużytego leku. Nie bez znaczenia jest również zażyta dawka i czas biologicznego półtrwania danego leku w organizmie. W przypadku trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych, poza zaburzeniami świadomości, pojawia się działanie kardiotoksyczne. Bezpośrednim skutkiem przedawkowania leków przeciwdepresyjnych jest wystąpienie objawów zaburzeń ze strony centralnego układu nerwowego, w tym sedacji, pobudzenia czy drgawek. Ponadto pojawić się mogą zaburzenia nerwowo-mięśniowe, zaburzenia wegetatywne z kolei mogą pojawić się w przebiegu zatruć neuroleptykami bądź selektywnymi inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny. Warto wskazać, że w przypadku zatrucia i przedawkowania antydepresantami mogą wystąpić objawy późne, będące wynikiem uszkodzenia narządowego, które rzadko wynikają z bezpośredniego działania leku lecz z przewlekłych zaburzeń metabolicznych, elektrolitowych, niedociśnienia lub uszkodzenia tkanek miękkich. Warto wskazać, że w większości przypadków przebycie zatrucia i przedawkowania lekami psychotropowymi nie powoduje trwałych uszkodzeń narządów, które wymagałyby dalszego leczenia. Niemniej jednak w sytuacji silnego zatrucia i braku udzielenia odpowiednio wcześniej pomocy, przedawkowanie leków przeciwdepresyjnych może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, a nawet śmiercią poszkodowanego. Warto wskazać, że przedawkowanie antydepresantów stanowi przyczynę 26% przypadków śmiertelnych, które odnotowuje się na oddziałach toksykologicznych.
ZATRUCIE LEKAMI PSYCHOTROPOWYMI I PRZECIWDEPRESYJNYMI – PIERWSZA POMOC
Zatrucie lekami psychotropowymi i przeciwdepresyjnymi stanowi coraz częstsze zjawisko. Długotrwałe stosowanie leków psychotropowych lub przeciwdepresyjnych skutkuje pojawieniem się uzależnienia. Osoby zażywające te leki zmuszone są do przyjmowania zwiększonych dawek, ponieważ dotychczas przyjmowane ilości nie przynoszą im oczekiwanych efektów. Sytuacja ta może skutkować bezpośrednio pojawieniem się zatrucia i przedawkowania. Ponadto, pojawia się niebezpieczny trend wśród młodych osób, które eksperymentują ze środkami farmaceutycznymi. Celem tego jest poszukiwanie środków, które zastąpią narkotyki. Warto wskazać, że młodzi ludzie szczególnie chętnie eksperymentują z lekami przeciwdepresyjnymi, które wykazują właściwości pobudzające, a dodatkowo poprawiają nastrój. Szczególnie niebezpieczne jest jednoczesne przyjmowanie leków psychotropowych lub przeciwdepresyjnych z alkoholem, co znacznie podwyższa ryzyko zatrucia i przedawkowania farmaceutyków. Ponadto, zatrucie lekami może być wynikiem zamierzonego działania, którego celem jest samobójstwo, takie przypadki niestety zdarzają się najczęściej. Należy zatem wskazać, że przedawkowanie lekami przeciwdepresyjnymi psychotropowymi w wielu przypadkach może zakończyć się tragicznie. Tego typu leki po przekroczeniu dozwolonej dawki wykazują działanie toksyczne. Jeżeli poszkodowany nie otrzyma w ciągu kilku godzin pomocy, w jego organizmie mogą zajść nieodwracalne zmiany. Konieczne jest zatem natychmiastowe udzielenie pierwszej pomocy, bowiem zwiększa to szanse na uratowanie i wyzdrowienie osób z zatruciem lekowym.
Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia lekami psychotropowymi i przeciwdepresyjnymi polega na natychmiastowym wezwaniu karetki pogotowia i zapewnieniu bezpieczeństwa poszkodowanemu. Należy wskazać, że konieczne jest utrzymywanie kontaktu z osobą przejawiającą objawy zatrucia, uzyskanie informacji, jakie leki zostały zażyte i w jakiej dawce. Uzyskanie takich informacji jest niezwykle istotne, by móc przekazać je lekarzowi. Ponadto, warto sprowokować wymioty u chorego. W tym celu zalecane jest podanie poszkodowanemu węgla aktywnego lub ciepłego roztworu soli, który uzyskuje się poprzez połączenie dwóch łóżek soli ze szklanką wody. W przypadku, kiedy osoba utraci przytomność lub zapadnie w śpiączkę należy ułożyć ją w pozycji bocznej ustalonej. Ze względu na fakt, że podczas zatrucia lekami psychotropowymi i przeciwdepresyjnymi dochodzi do obniżenia temperatury ciała oraz spadku ciśnienia krwi, należy chronić poszkodowanego przed wyziębieniem i zaczekać na przyjazd karetki pogotowia. W tym czasie warto również poszukać blistra, fiolki lub opakowania po lekach, które mogłyby wskazywać, że doszło do zatrucia w wyniku ich przedawkowania.
Udzielana przez lekarza pomoc oparta jest o cenę ogólnego stanu pacjenta i określenie szczegółowych parametrów życiowych, a także odtrucie organizmu z leku przyjętego w dawce toksycznej. W tym znaczeniu lekarz określa wydolność krążeniową i oddechową. Wywiad lekarskiego ma na celu ustalenie i wykrycie ewentualnego uzależnienia, co umożliwi skierowanie chorego do ośrodka odwykowego. Należy wskazać, że w przypadku silnego zatrucia i przedawkowania konieczna jest hospitalizacja oraz leczenie szpitalne, umożliwiające kontrolowanie procesów życiowych. W przypadku zatrucia lekami konieczne jest stopniowe zmniejszanie dawek, by doprowadzić do całkowitego odstawienia środków farmaceutycznych.
Środki psychotropowe i przeciwdepresyjne to leki, które stosowane są przez osoby mające problemy natury psychicznej, należą do nich m.in. nerwica czy depresja. Warto wskazać, że osoby takie nie radzą sobie z problemami w życiu codziennym. Z tego powodu, w sytuacjach silnie stresowych bądź w przypadku nasilenia się objawów stanów depresyjnych sięgają po zwiększone dawki leków. Sytuacja ta, bezpośrednią może skutkować zatruciem lub przedawkowaniem. W skrajnych przypadkach przedawkowanie może zakończyć się śmiercią poszkodowanego. Równie niebezpieczne jest zatrucie i przedawkowanie narkotyków. Warto wskazać, że objawy zatrucia i przedawkowania narkotykami nierzadko pokrywają się z symptomami pojawiającymi się w przypadku przyjęcia toksycznej dawki leków.