Morfina należy do opioidów, będących grupą substancji naturalnych, półsyntetyczny i syntetycznych, które wykazują działanie agonistyczne – działają na receptory opioidowe. Substancja psychoaktywna powoduje w bardzo szybkim czasie wystąpienie uzależnienia psychicznego i fizycznego. Niemniej jednak należy wskazać, że morfina jako silny środek przeciwbólowy stosowana jest w medycynie i wydawana jest na receptę celem łagodzenia bólu pacjentów. Ponadto stosowana jest również w celu odurzenia przez narkomanów. W każdym przypadku może doprowadzić do wykształcenia się uzależnienia, będącego chorobą. Z tego powodu konieczne jest wdrożenie leczenia odwykowego i detoksu organizmu z substancji psychoaktywnych. Pojawia się zatem pytanie, z czego jest morfina? Jak działa morfina na chorego? Jakie działanie uboczne wykazuje narkotyk?
CO TO JEST MORFINA? CZY MORFINA TO NARKOTYK?
Morfina jest organicznym związkiem chemicznym, należącym do grupy alkaloidów. Związek ten wchodzi w skład opium (jest opioidem), będąc jednocześnie jego najistotniejszym składnikiem psychoaktywnym. Warto wskazać, że morfina w stanie czystym stanowi białą substancją stałą o gorzkim smaku, która jest słabo rozpuszczalna w wodzie. Co ważne, morfina stosowana jest powszechnie w medycynie jako silny środek przeciwbólowy. Zazwyczaj podawana jest doustnie, podskórnie, dożylnie, a także do przestrzeni podpajęczynówkowej oraz zewnątrzoponowo. Morfina stosowana jest w medycynie w postaci doustnej jako chlorowodorek bądź siarczan morfiny oraz w iniekcji jako siarczan morfiny. Należy wskazać, że morfina należy do grupy narkotyków opioidowych, w związku z czym zażycie substancji psychoaktywnej wiąże się z wykształceniem się uzależnienia psychicznego oraz fizycznego. Oznacza to, że w sytuacji odstawienia lub znacznego ograniczenia ilości przyjmowanych dawek pojawiają się dolegliwe, przykre dolegliwości, które uniemożliwiają zerwanie z nałogiem. Ponadto, zażywanie morfiny wiąże się również z wykształceniem się tolerancji na leki z morfiną. Z tego powodu do uzyskania zadowalającego efektu konieczne jest przyjmowanie coraz większy dawek leku opioidowego.
JAK DZIAŁA MORFINA?
Morfina to substancja psychoaktywna, która wykazuje silne działanie uspokajające, przeciwbólowe oraz nasenne na organizm człowieka. Narkotyk powoduje odurzenie, a także rozluźnienie, dając uczucie błogości i euforii. Ponadto jej działanie powoduje wyostrzenie zmysłów – słuchu i dotyku. Substancja ta tłumi negatywne myśli i emocje, zmniejszając jednocześnie poczucie lęku i wprowadzając zażywającego w stan uspokojenia i ogólnej błogości. Niemniej jednak należy wskazać również jej negatywne działanie na narządy wewnętrzne i prawidłowe funkcjonowanie organizmu. W tym znaczeniu morfina wykazuje działanie depresyjne na układ oddechowy, hamuje odruch kaszlowy, a także zwęża źrenice. Osoby, które przyjmują morfinę mogą odczuwać spowolnienie psychoruchowe, zniesione zostaje uczucie zmęczenia i głodu. Należy wskazać, że zażycie większych dawek narkotyku może spowodować tzw. sen morfinowy. Sen ten różni się od normalnego, zachowaniem wrażliwości na wszelkie bodźce zewnętrzne, szczególnie zaś na dźwięki.
Morfina ma zastosowanie w medycynie, w której wykorzystuje się działanie przeciwbólowe narkotyku. Substancja ta wobec tego określana jest jako morfina lecznicza. Zazwyczaj stosowana jest w sytuacji choroby nowotworowej. Morfina stanowi bowiem najsilniejszy środek przeciwbólowy, jaki przypisywany jest chorym na raka. Ponadto morfina podawana jest również pacjentom po operacjach, świeżo przebytych zawałach, a także w chorobie niedokrwiennej serca oraz po poważnych urazach i wypadkach.
Należy podkreślić, że morfina ma krótki czas trwania (okres półtrwania), z tego powodu konieczne jest częste podawanie substancji w celu utrzymania działania przeciwbólowego. Warto wskazać, że w medycynie stosowane są plastry przeciwbólowe z morfiną, dodatkowo substancja podawana jest w tabletkach, a także dożylnie.
OBJAWY UZALEŻNIENIA OD MORFINY
Zażywanie morfiny wiąże się z pojawieniem się objawów fizycznych. Charakterystyczne są zwężone źrenice, które słabo reagują na światło, spowolnienie psychoruchowe oraz senność, zmniejszenie uczucia głodu i zniesienie bólu. U uzależnionych zaobserwować można zaburzenia przewodu pokarmowego w postaci nudności i wymiotów oraz zaparć. Dodatkowo pojawia się spadek ciśnienia i tętna, otępienie oraz zatrzymanie moczu. Charakterystycznym objawem zażycia morfiny może być również bełkotliwa mowa oraz zmniejszenie potrzeb seksualnych. W przypadku długotrwałego uzależnienia u chorych dochodzi do spadku motywacji życiowej, apatii i utraty zainteresowań. Uzależniony od morfiny może przejawiać rozleniwienie i osłabienie woli. Nałóg powoduje zaniedbywanie i degradację we wszystkich sferach aktywności. Rozluźnieniu ulegają więzi rodzinne, zaniedbywane są obowiązki zawodowe, dochodzi do utraty zainteresowań i pasji. Aktywność chorych ukierunkowana jest na zdobywanie pieniędzy na kolejne dawki morfiny. Dlatego też uzależnieni nierzadko wyzbywają się wszelkich hamulców moralnych a cała ich aktywność i energia życiowa skoncentrowana jest wokół narkotyków.
SKUTKI UZALEŻNIENIA OD MORFINY
Bezpośrednim skutkiem zażywania morfiny jako substancji odurzającej jest wykształcenie się uzależnienia psychicznego i fizycznego. Należy wskazać, że do uzależnienia psychicznego dochodzi już po 1-2 zażyciach środka psychoaktywnego. Oznacza to, że uzależnionemu towarzyszą natrętne myśli i nieodparta chęć zażycia kolejnej dawki narkotyku, które uniemożliwiają odstawienie narkotyku i samodzielne wyjście z nałogu. Z kolei po kilku do kilkunastu podaniach morfiny, substancja przyczynia się do wywołania uzależnienia fizycznego. W tym znaczeniu w momencie odstawienia lub znacznego ograniczenia substancji psychoaktywnej pojawiają się przykre dolegliwości. Wystąpienie ich powoduje duży dyskomfort u uzależnionego, zniesienie tego stanu możliwe jest poprzez przyjęcie kolejnej dawki morfiny. Sytuacja ta spowodowana jest głodem narkotykowym, czyli wystąpieniem szeregu objawów odstawiennych – abstynencyjnych. Objawami odstawienia morfiny są drżenia mięśni, łzawienie oczu, nudności i wymioty, silne pocenie się, a także niepokój i stany lękowe. W skrajnych przypadkach u uzależnionych, którzy przyjmowali bardzo duże dawki morfiny może dojść do zaburzeń krążenia, a nawet do zgonu, który jest zazwyczaj wynikiem zawału serca. Sytuacja ta spowodowana jest zazwyczaj zatruciem i przedawkowaniem morfiny. Z tego powodu niezwykle ważna jest znajomość objawów przedawkowania morfiny, ponieważ konieczne jest udzielenie pierwszej pomocy, by zwiększyć szanse chorego na przeżycie. Należy wskazać, że objawy odstawienia morfiny utrzymują się zazwyczaj przez 2-3 dni, a następnie ustępują. Po około 8-10 dniach organizm uzależnionego od morfiny jest całkowicie odtruty, dlatego ponownie staje się wrażliwy nawet na niewielkie ilości narkotyku. Niemniej jednak uzależnienie psychiczne od substancji psychoaktywnej pozostaje, co zazwyczaj skutkuje szybkim powrotem do nałogu.
LECZENIE UZALEŻNIENIA OD MORFINY
Morfina stanowi silny narkotyk odurzający, który ma wiele skutków ubocznych na działanie narządów wewnętrznych i prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Stosunkowo szybko powoduje również uzależnienie psychiczne i fizyczne. Z tego powodu należy podjąć leczenie odwykowe. Terapia w tym zakresie obejmuje detoks z organizmu substancji toksycznej oraz psychoterapię, która odbywa się w formie indywidualnej i grupowej. Należy podkreślić, że w leczeniu uzależnienia od morfiny zazwyczaj stosowany jest program metadonowy. Polega on na zażywaniu mniej szkodliwego zamiennika morfiny, którym jest metadon. Warto wskazać, że istnieje możliwość dwojakiego podjęcia terapii. W tym znaczeniu można podjąć terapię ambulatoryjną lub stacjonarną. Niemniej jednak największą skutecznością charakteryzują się terapie przeprowadzane w formie stacjonarnej w profesjonalnych placówkach leczenia odwykowego.