Zespól współuzależnienia od narkotyków – czym jest I jak leczyć?

OBJAWY WSPÓŁUZALEŻNIENIA OD NARKOTYKÓW

Współuzależnienie jest wynikiem nieprawidłowego przystosowania się do trudnej sytuacji uzależnienia członka rodziny od środków psychoaktywnych. Nosi znamiona destrukcji i obniża jakość życia rodzinnego. Można wyróżnić kilka cech współuzależnienia narkotykowego. Osoby, które uwikłane są w nałóg koncentrują swoje myśli, uczucia i zachowania wokół problemu narkotykowego członka rodziny. Osoby współuzależnione ukrywają i usprawiedliwiają nałóg, gdyż chcą w ten sposób chronić chorego. Ponadto, wykazują inicjatywę i chęć przejęcia odpowiedzialności za czyny narkomana. Z tego powodu współuzależnieni czują potrzebę kontrolowania narkotyzowania się chorego, objawia się to wyrzucaniem narkotyków, ukrywaniem ich lub prośbami o zaprzestanie brania środków psychoaktywnych. Ponadto, u osób współuzależnionych można zaobserwować mechanizmy obronne w postaci zaprzeczenia i pomniejszania skali problemu. Co ważne, ukrywanie nałogu, przyczynia się jedynie do pogłębienia uzależnienia. Osoby współuzależnione od narkomana czują się współwinne zaistniałej sytuacji i negują własną wartość. Charakterystyczna jest również huśtawka emocjonalna – euforia, zadowolenie podczas okresów odstawienia narkotyków, żal, smutek, złość i rozgoryczenie w czasie, kiedy bliski się narkotyzuje.

WSPÓŁUZALEŻNIENIE RODZICÓW W NARKOMANII

Problem współuzależnienia od narkotyków dotyka wiele rodzin. Najczęściej rozwija się u osób, które znajdują się najbliżej uzależnionego i są najsilniej emocjonalnie z nim związane. Z tego powodu współuzależnienia od narkotyków najczęściej dotyczy matek narkomanów, które wykazują potrzebę silnej opieki nad dzieckiem i ochrony jego interesów. Współuzależnienie od syna narkomana czy córki narkomanki ma jednak destrukcyjny wpływ na relacje z partnerem, gdyż jest przyczyną nieporozumień. Matki usilnie próbują tłumaczyć postępowanie dzieci i przejmują odpowiedzialność za ich zachowanie. Winą za nałóg narkotykowy obarczają siebie i szukają tłumaczenia dla uzależnionych. Niemniej jednak poprzez swoje zachowania i postawy wobec narkomana nierzadko nasilają problem. Dochodzi do paradoksalnej sytuacji, w której niewłaściwe zachowania rodziców są przyczyną pogrążania się w nałogu, ponieważ narkoman nie ponosi konsekwencji swoich czynów i czuje się bezkarny, bowiem wszystkie jego błędy są mu wybaczane i usprawiedliwiane. Narkoman wykorzystuje słabość i miłość rodziców, manipuluje nimi, by osiągnąć własne cele. Należy zatem wskazać, że nałóg destrukcyjnie wpływa nie tylko na sposób myślenia i postępowania osoby uzależnionej od narkotyków, ale również powoduje reorganizację systemu norm i wartości. Z tego względu zapewnienia o miłości, chęci zmiany i porzuceniu nałogu są jedynie elementem manipulacji, ponieważ chory nie panuje nad uzależnieniem. Niemniej jednak, rodzice chcą wierzyć w te zapewnienia, co z kolei pogłębia ich współuzależnienie.

LECZENIE WSPÓŁUZALEŻNIENIA OD NARKOTYKÓW

Narkomania to poważny nałóg, który destrukcyjnie wpływa nie tylko na życie i normalne funkcjonowanie uzależnionego, ale negatywnie wpływa również na całą rodzinę. Uzależnienie jest przyczyną licznych dysfunkcji i destabilizacji, powoduje narastanie problemów emocjonalnych i psychologicznych u członków rodziny. Permanentny stres i wieloletnie życie z osobą uzależnioną od narkotyków – mężem, żoną, synem czy córką – nierzadko jest przyczyną utrwalania się reakcji przystosowawczych do trudnej sytuacji. Wynikiem tego, często jest pojawienie się zespołu wspóluzależnienia. Syndrom ten stanowi zaburzoną adaptację do trudnych warunków. Pojawia się zatem pytanie: jak wyjść ze współuzależnienia? Należy wskazać, że wyjście ze współuzależnienia jest możliwe, ale trudne, ponieważ wiąże się ze zmianą zachowań i postaw w stosunku do bliskiej osoby – męża, syna, żony lub córki. Celem podjęcia leczenia konieczne jest zrozumienie skali problemu, przyznanie, że jest się uwikłanym w nałóg. Dopiero w momencie, kiedy zostaną uświadomione podstawowe mechanizmy współuzależnienia możliwe jest rozpoczęcie właściwej terapii. Co ważne, psychoterapia współuzależnienia powinna być rozpoczęta niezależnie od tego czy osoba uzależniona od narkotyków rozpocznie detoks i terapię odwykową. Jest to niezwykle ważne, ponieważ umożliwia zrozumienie błędnych przekonań, myśli i zachowań, których celem miała być pomoc w wyjściu z nałogu, a paradoksalnie ułatwiają narkotyzowanie się. Terapia współuzależnienia przeprowadzana może być w formie indywidualnej. Charakteryzuje się ona najwyższą skutecznością, gdyż psychoterapeuta lub psycholog ma możliwość dokładnej analizy sytuacji współuzależnionej osoby. Ponadto, możliwe jest poznanie uczuć, motywacji i sposobu radzenia sobie w trudnej sytuacji, gdyż te, są inne u każdego współuzależnionego. W trakcie leczenia psychoterapeuta nie tylko udziela porad i wskazuje możliwe drogi postępowania, ale również wspiera i okazuje zrozumienie. To niezwykle ważne, ponieważ buduje zaufanie między psychoterapeutą a współuzależnionym. Warto również wskazać, że aby terapia wspóluzależnienia była możliwie jak najbardziej skuteczna i efektywna, warto również uczestniczyć w grupie wsparcia, na przykład Wspólnocie Anonimowych Współuzależnionych. Wymiana doświadczeń między członkami grupy i świadomość, że nie jest się odosobnionym w problemie, wpływa na motywację i chęć do uczestnictwa w dalszej terapii współuzależnień.