Hazard to wszystkie gry o pieniądze lub inne dobra, w których rozstrzygający jest los, przypadek. Wygrana zależy od szczęścia, a nie umiejętności czy sprytu i dla wielu stanowi formę niegroźnej rozrywki, czym jest przy zachowaniu zdrowego podejścia. Gra pozostaje zabawą, jeżeli uczestnik jest w stanie określić kwotę, którą wyda i ściśle się jej trzyma. Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że z pozoru niewinna rozgrywka może przerodzić się w bardzo poważne uzależnienie, do którego wytworzenia wystarczy utrata kontroli.
Skąd bierze się uzależnienie od hazardu?
Uzależnienie od hazardu należy do grupy zaburzeń określanych mianem uzależnień behawioralnych. Są to zaburzenia związane z wykonywaniem określonej czynności w sposób kompulsywny, niekontrolowany, powtarzanej wielokrotnie i długotrwale. Nie mają swojego podłoża w przyjmowaniu psychoaktywnych substancji, dlatego też występujący przy uzależnieniach czynnościowych zespół abstynencyjny (objawy i przebieg) wygląda inaczej. Patologiczny hazard, bo takim mianem określa się zjawisko zależności od gier losowych, nazywany jest także ukrytym nałogiem – w przeciwieństwie do innych zaburzeń tego typu nie wywołuje symptomów widocznych dla otoczenia. Jednocześnie, istotą uzależnienia nie jest rodzaj uprawianej gry, a uczucia towarzyszące podczas grania i to właśnie ich brak powoduje u hazardzistów syndrom odstawienia. Konieczne może okazać się wówczas leczenie hazardu patologicznego.
Zespół odstawienny przy hazardzie
O patologicznym hazardzie można mówić wtedy, gdy uczestnictwo w grach losowych staje się dla człowieka głównym celem życia. Myśl o grze hazardowej zaczyna dominować i przekłada się na uczucia i zachowanie osoby uzależnionej. Zaczyna ona kłamać i ukrywać swoje pragnienie grania, jednocześnie wydając coraz większe sumy pieniędzy i zaprzestając wykonywania swoich obowiązków. Pod względem mechanizmów działania uzależnienie od hazardu jest podobne do narkomanii – osoby dotknięte problemem podczas uczestnictwa w grach losowych odczuwają silne emocje określane przez nich jako przyjemne, euforyczne. Po zakończeniu rozgrywki, czują ogromny niedosyt, wręcz poczucie przymusu ponownego zagrania. Zjawisko to, określane jest mianem głodu hazardowego, jest objawem charakterystycznym dla rozwiniętego uzależnienia, podobnie jak zespół odstawienia. Jak już wcześniej było wspomniane, nie przebiega on tak samo, jak w przypadku uzależnienia od substancji psychoaktywnych, co nie znaczy, że należy go lekceważyć albo uważać za mniej szkodliwy. Objawia się on przeżywaniem silnego dyskomfortu psychicznego, irytacji i niepokoju wtedy, gdy podejmowane są próby zrezygnowania z uczestnictwa w grach hazardowych. W przypadku hazardu dochodzi do uzależnienia od stanu psychicznego i związanego z nim wyrzutu endorfin – chory stara się utrzymać ten stan jak najdłużej. Jego brak wiąże się z bardzo podobnymi objawami na podłożu psychicznym do tych wywoływanych przez zależność od substancji psychoaktywnych, przy jednoczesnym braku przejawów fizycznych. Zespół abstynencyjny również wiąże się z takimi emocjami jak poczucie winy, wstydu czy też pogardy dla siebie – występujące skrajne uczucia, przeżywane przez osobę uzależnioną, świadczą o jej zaburzonym, irracjonalnym spojrzeniu na świat. Ogólne samopoczucie jest zaniżone – ośrodek nagrody potrzebuje zwiększonej stymulacji do pobudzenia i jedynym sposobem na poprawę stanu, według osoby uzależnionej, jest ponowne zagranie.
Jak wyleczyć się z uzależnienia od hazardu?
Podobnie jak przy innych rodzajach uzależnień, leczenie hazardu wiąże się ze zmianą myślenia, postaw – uzależniony ma nauczyć się spędzać czas tak, aby wszystkie jego myśli nie dotyczyły chęci zagrania w grę losową. Pierwszym i zarazem najważniejszym etapem zdrowienia jest przyznanie się osoby do problemu – bez tego proces wychodzenia z uzależnienia jest skazany na porażkę. Podstawą leczenia jest natomiast terapia hazardowa, podczas której przeprowadzany jest wywiad lekarski mający na celu między innymi odnalezienie podłoża problemu czy też stwierdzenie, w jakiej fazie nałogu jest dana osoba. Niezwykle ważne jest również opracowania wraz z terapeutą strategii powrotu do prawidłowego funkcjonowania – na płaszczyźnie emocjonalnej, ale także społecznej. Terapia uzależnienia od hazardu uwzględnia czasem także farmakoterapię, jednak nie jest to typowy sposób leczenia hazardu. W przypadku rozwiniętego uzależnienia od hazardu może okazać się konieczne udanie się do ośrodka leczenia uzależnień, gdzie specjaliści zapewnią kompleksową opiekę osobom z uzależnieniem. Zmiana otoczenia i zdystansowanie się od wszelkich miejsc, gdzie uprawia się hazard, ma ogromne znaczenie, dlatego też podjęcie terapii zamkniętej jest zwykle bardzo efektywnym rozwiązaniem.
Proces wychodzenia z nałogu zawsze jest trudny, dlatego też niezwykle ważne jest wsparcie najbliższych na każdym etapie leczenia. Pamiętajmy o tym, że uzależnienie, niezależnie od postaci, to choroba, a przy każdym zaburzeniu tego typu potrzebna jest zewnętrzna motywacja i zachęcanie do podjęcia zmian. Przede wszystkim należy zachęcać osobę uzależnioną do podjęcia leczenia. Dzięki temu terapia może okazać się o wiele bardziej skuteczna.