Farmakoterapia w leczeniu uzależnienia od alkoholu

Leczenie uzależnienia od alkoholu to proces złożony, wieloetapowy i długotrwały. Wymaga on od chorego dużej motywacji do wytrwania w abstynencji, pracy nad samym sobą oraz specjalistycznego wsparcia. Podstawową formą pomocy jest psychoterapia indywidualna, która ma na celu poprawić stan psychiczny osoby uzależnionej, uświadomić jej podłoże nałogu oraz nauczyć ją życia w trzeźwości. Czasami jednak konieczne okazuje się być również farmakologiczne leczenie alkoholizmu. Wyjaśniamy, kiedy stosuje się farmakoterapię w leczeniu choroby alkoholowej oraz jakie leki są w tym celu wykorzystywane.

Czy leczenie farmakologiczne jest skuteczne?

Warto już na początku zaznaczyć, że farmakologia w leczeniu alkoholizmu jest jedynie uzupełnieniem psychoterapii, nie zaś jej zamiennikiem. Choroba alkoholowa to zaburzenie, które potrafi całkowicie odmienić postrzeganie świata przez osobę dotkniętą nałogiem oraz spowodować znaczne szkody w psychice człowieka. Same leki nie wystarczą do pokonania uzależnienia, gdyż nie wywołują one zmian w podejściu i zachowaniu człowieka ani nie uczą chorego, jak żyć bez używki, co jest niezbędne do utrzymania abstynencji. Ponadto farmakoterapii nie stosuje się w każdym przypadku, a o jej rozpoczęciu decyduje lekarz, który ustala również rodzaj leku oraz jego dawkowanie. Nie oznacza to jednak, że jest nieskuteczna – w połączeniu z psychoterapią bardzo często przynosi realne i satysfakcjonujące efekty.

Farmakoterapia w leczeniu alkoholizmu

Farmakoterapia alkoholizmu to jedna z form leczenia uzależnienia od napojów wyskokowych, która polega na podawaniu osobie zmagającej się z nałogiem odpowiednich środków farmakologicznych. Jej rozpoczęcie poprzedzone jest konsultacjami terapeuty uzależnień z psychiatrą, co ma na celu jak najlepsze dopasowanie leku i jego dawki do indywidualnych potrzeb pacjenta. Na leczenie alkoholizmu farmakologicznie, oczywiście po wcześniejszym wyrażeniu zgody przez osobę zmagającą się z nałogiem, decydują się wtedy, gdy:

• Psychoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub jej efekty nie są wystarczające, a jej skuteczność musi być zwiększona,
• Pacjent posiada współwystępujące zaburzenia/choroby psychiczne, takie jak depresja nawracająca, choroba dwubiegunowa czy też schizofrenia,
• Stan zdrowia osoby uzależnionej wskazuje na konieczność natychmiastowej redukcji ilości spożywanego alkoholu/niezwłocznego zaprzestania picia/minimalizacji ryzyka przerwania abstynencji,
• Pacjent ze względu na stan zdrowia czasowo lub stale nie może uczestniczyć w psychoterapii,
• W przeszłości stosowanie środków farmakologicznych przynosiło dobre efekty.

Farmakologiczne leczenie alkoholizmu zakłada osiągnięcie różnych celów terapii. Może być to długoterminowe stosowanie leków w celu utrzymania całkowitej abstynencji, przyjmowanie środków farmakologicznych, aby ograniczyć picie szkodliwe, bądź też zmniejszyć ilość i intensywność spożywania alkoholu.

Środki wspomagające terapię alkoholizmu

Leczenie farmakologiczne alkoholizmu opiera się na czterech różnych lekach, które oddziałują na układ nerwowy pacjenta. Są to:

• Disulfiram – lek ten stosuje się, by wydłużyć okres abstynencji i ma na celu wywołanie awersji do alkoholu. Blokuje on enzymy odpowiedzialne za trawienie napojów wyskokowych, dlatego też w przypadku ich spożycia nawet w niewielkiej ilości, powoduje wystąpienie tzw. efektu kaca już po kilku minutach. Objawy te są bardzo nieprzyjemne, co ma zniechęcać chorego do picia. Obecnie terapia awersyjna z wykorzystaniem disulfiramu stosowana jest dopiero wtedy, gdy inne preparaty nie przyniosły pożądanych rezultatów lub gdy wcześniejsze leczenie środkiem okazało się skuteczne.
• Akamprozat – to nowoczesny lek, który oddziałuje na receptory w mózgu i przywraca równowagę między nimi, zaburzoną przez długotrwałe nadużywanie alkoholu. Wspomaga tym samym utrzymanie abstynencji oraz znacznie zmniejsza częstotliwość picia i ilość wypijanych napojów wyskokowych. Redukuje również nasilenie głodu alkoholowego.
• Naltrekson – preparat ten wykorzystuje się najczęściej w celu redukcji intensywności picia. Wpływa na receptory opioidowe w mózgu, hamując euforyczny efekt wywoływany przez alkohol i przyczyniając się do spadku ochoty na napoje wyskokowe oraz redukcji głodu alkoholowego.
• Nalmefen – lek ten, podobnie jak Naltrekson, wpływa na receptory opioidowe i ma na celu przede wszystkim ograniczenie ilości spożywanego alkoholu. Pacjent stosuje go w dniu, w którym przewiduje, że spożyje alkohol (1-2 h przed spożyciem) lub najszybciej po rozpoczęciu picia. Po wzięciu leku potrzeba skorzystania z napojów alkoholowych maleje.

Kombinacja farmakoterapii z innymi metodami leczenia uzależnienia

Jak już wcześniej zostało wspomniane, farmakoterapia, aby była skuteczna, musi być połączona z psychoterapią. Najlepsze efekty daje wtedy, gdy prowadzona jest pod kontrolą profesjonalistów w specjalistycznej placówce, jak prywatny ośrodek leczenia uzależnień. Warto również zdecydować się na spotkania terapii grupowej, której uczestnicy również zmagają się z chorobą alkoholową. Wówczas oprócz wsparcia medycznego osoba otrzymuje także wsparcie ze strony innych ludzi, mających podobne problemy.