Uzależnienie od narkotyków to niezwykle trudne doświadczenie, niosące za sobą daleko idące, niekiedy bardzo poważne konsekwencje. Wskutek nałogu cierpi nie tylko organizm człowieka, ale także relacje społeczne czy psychika. Warto pamiętać, że nałóg to choroba, w dodatku przewlekła, która wykształca się niezależnie od woli osoby zażywającej środki odurzające. Aby ją pokonać, konieczne jest leczenie uzależnienia od narkotyków – to złożony i długotrwały, jednak jedyny skuteczny sposób walki z nałogiem. W jego trakcie często stosuje się różne metody terapeutyczno-lecznicze, w tym również farmakoterapię. Wyjaśniamy, czym jest oraz jak może pomóc w terapii uzależnień.
Co to jest farmakoterapia i jakie ma znaczenie w leczeniu uzależnień?
Farmakoterapia w kontekście narkomanii to jedna z metod leczenia uzależnień, w trakcie której podaje się leki na uzależnienie od narkotyków, które łagodzą skutki odstawienia. Po raz pierwszy zaczęto ją stosować już w XIX wieku, kiedy to wyłoniły się trzy zasadnicze podejścia, mające wspomagać leczenie narkomanii. Pierwszym z nich jest łagodzenie objawów abstynencyjnych, możliwe dzięki detoksykacji. Wskutek regularnego, długotrwałego przyjmowania substancji psychoaktywnej w organizmie gromadzą się toksyny, występują niedobory witamin oraz zaburzona zostaje gospodarka elektrolitowa. To właśnie dlatego tak trudne, a często również niebezpieczne jest samodzielne odstawienie narkotyku. W celu ograniczenia przykrych objawów abstynencyjnych stosuje się właśnie detoksykację, która nie tylko zmniejsza ich intensywność, ale także eliminuje symptomy uzależnienia fizycznego.
Drugim podejściem jest leczenie substytucyjne, w trakcie, którego wykorzystuje się substancję o właściwościach i działaniu podobnym do narkotyku, będącego przedmiotem uzależnienia. Dzięki temu ograniczone zostają objawy zespołu abstynencyjnego, zredukowany jest również głód psychiczny. Ostatnie podejście stanowi leczenie awersyjne, mające na celu osiągnięcie długotrwałej abstynencji oraz zapobieganie nawrotom używania. W tym celu stosuje się leki, które uniemożliwiają osiągnięcie efektu euforii po zażyciu substancji.
Medykamenty wspomagające proces detoksykacji od narkotyków
Detoksykacja ma na celu oczyścić organizm z pozostałości narkotyków oraz zredukować efekty odstawienne. To pierwszy krok na drodze do trzeźwości – po jej przebyciu pacjent odzyskuje zdolność do racjonalnego spojrzenia na swoje uzależnienie, wskutek czego łatwiej mu zdecydować się na odwyk narkotykowy, a następnie terapię. W trakcie detoksykacji osobie zmagającej się z nałogiem podawane są zwykle leki uspokajające i nasenne, a często także przeciwbólowe. Podczas oczyszczania uzupełniane są również niedobory spowodowane zatruciem organizmu oraz elektrolity, co zwykle następuje drogą kropelkową (kroplówka). Warto pamiętać, że detoksykacja powinna odbywać się pod stałym nadzorem lekarskim – opiekę tego rodzaju oferuje nasz prywatny ośrodek leczenia uzależnień.
Leki przeciwdziałające objawom odstawiennym
Stosowane w trakcie farmakoterapii środki lecznicze w dużej mierze zależą od stanu osoby. W trakcie detoksykacji najczęściej podawany jest lek wspomagający kompleksowe leczenie uzależnienia i mający złagodzić objawy odstawienne. W przypadku leczenia substytucyjnego, które zwykle wdraża się w przypadku zależności od narkotyków z grupy opioidów, często stosuje się metadon i buprenorfinę. Ich zażywanie oddziałuje na receptory opioidowe. Dzięki nim zostają zminimalizowane skutki zespołu abstynencyjnego, a także głód psychiczny. Metadon i buprenorfina pomagają również utrzymać stabilne samopoczucie. Warto pamiętać, że terapia substytucyjna powinna przebiegać pod kontrolą specjalistów, którzy odpowiednio dawkują podawane środki i stale obserwują pacjenta. W trakcie leczenia awersyjnego zwykle stosuje się leki, które w składzie mają naltrekson albo nalmefen, które oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy. Ich rolą jest blokowanie wydzielania endorfin, które powstają podczas przyjmowania narkotyków.
Jak farmakoterapia współgra z innymi formami leczenia?
Pomimo swojej skuteczności, warto pamiętać, że farmakoterapia nie prowadzi do wyleczenia osoby z uzależnienia, a jedynie wspomaga proces zdrowienia. Aby przyniosła efekty, konieczne jest połączenie jej z psychoterapią, która ma na celu nauczyć życia w trzeźwości po zakończeniu odwyku. Dopiero kompleksowa opieka medyczna może przynieść realne, pozytywne i długotrwałe skutki w postaci utrzymania stałej abstynencji. Warto pamiętać, że o tym, jakie leki zostaną podane, decyduje lekarz na podstawie stanu zdrowia pacjenta.