Środki przeciwbólowe to substancje chemiczne, które blokują przyjmowanie przez mózg sygnałów, zmniejszając uczucie bólu. To jedne z najczęściej i najchętniej przyjmowanych leków ze względu na ich szybkie i skuteczne działanie. Ich sporadyczne przyjmowanie nie wywołuje szkód dla organizmu, szczególnie, jeśli przestrzegamy zalecanej dawki. Niestety, współcześnie wiele osób traktuje te substancje jako sposób na samodzielne leczenie, nie zdając sobie sprawy z faktu, iż może to prowadzić do ich nadużywania, a w konsekwencji wykształcenia się lekomanii – uzależnienia od leków. Kiedy można mówić o zależności od środków przeciwbólowych? Jakie są jej skutki i co zrobić, gdy nałóg się wykształci?
Rozpoznanie uzależnienia od leków przeciwbólowych
Mimo, iż temat uzależnień zwykle kojarzy się z narkomanią czy alkoholizmem, ryzyko jego wystąpienia dotyczy znacznie szerszego obszaru. Człowiek uzależnić może się od niemal wszystkiego, co wywołuje u niego uczucie przyjemności czy też pożądany stan – w tym również od leków przeciwbólowych. Zależność od przyjmowanych substancji, zwana lekomanią opiera się na podobnym schemacie, co pozostałe nałogi. Wywołuje stan psychiczny lub fizyczny, prowadząc do zmian zachowania, połączonych z niezwykle silnym uczuciem przymusu zażywania owej substancji. W miarę rozwoju uzależnienia chory zaczyna sięgać po coraz większe dawki, do czego zmusza go wzrost tolerancji organizmu na dany środek uśmierzający ból.
Uzależnienie od leków przeciwbólowych, szczególnie w pierwszych fazach jest trudne do wykrycia, szczególnie dlatego, że ich przyjmowanie nie kojarzy się z czymś negatywnym. Istnieją jednak pewne niepokojące objawy, które mogą wskazywać na jego rozwój. Wśród nich wymienić można niezdolność do odstawienia leku, brak kontroli nad dawkami oraz stałe ich zwiększanie. Zwykle pojawia się również senność, obniżone ciśnienie, czy też nudności i wymioty, a także uporczywy ból głowy. W przypadku pominięcia dawki pojawia się tzw. głód, wskutek którego dochodzi do bezsenności, nadwrażliwości a nawet wystąpienia stanów depresyjnych.
Jakie są skutki uzależnienia od leków przeciwbólowych?
Długotrwałe przyjmowanie leków przeciwbólowych powoduje szereg negatywnych konsekwencji dla organizmu. Wskutek ich nadużywania dochodzi do zmiany pracy narządów wewnętrznych – mogą pojawić się wrzody na żołądku, zaburzenia ciśnienia krwi i czynności serca. Nałóg prowadzi również do nieprawidłowego funkcjonowania układu trawiennego, oddechowego, a także wątroby czy nerek. W skrajnych przypadkach dochodzi do depresji oddechowej, której skutkiem może być nawet śmierć. Dodatkowo relacje z bliskimi schodzą na dalszy plan, a wykonywanie czynności życia codziennego przestają być dla chorego istotne, wskutek czego zaniedbuje on swoje obowiązki, stopniowo pogrążając się w uzależnieniu.
Czy paracetamol uzależnia?
Wśród leków o działaniu przeciwbólowym wyróżnić można środki narkotyczne, zwane również opioidowymi oraz nienarkotyczne. Pierwsze z nich działają bardzo silnie, dlatego też przepisywane są jedynie w ciężkich stanach. Uzależnienie od nich ma charakter fizyczny. Druga grupa ma znacznie słabsze działanie – wśród nich najczęściej przyjmowanym, a jednocześnie nadużywanym lekiem przeciwbólowym jest paracetamol. Jego bezpieczne stosowanie, zgodnie z zalecaną dawką jest nieszkodliwe dla zdrowia. Niekontrolowane zażywanie substancji w dużych ilościach może być bardzo niebezpieczne oraz prowadzić do wykształcenia się uzależnienia na podłożu psychicznym. Warto pamiętać, że mimo iż leki nienarkotyczne nie wywołują fizycznego nałogu, nie należy lekceważyć niepokojących objawów, gdyż przedawkowanie może doprowadzić do uszkodzenia mózgu i śpiączki, a nawet śmierci.
Leczenie uzależnienia od leków przeciwbólowych
Leczenie lekomanii zależy od rodzaju środka przeciwbólowego. W każdym przypadku jednak najskuteczniejszą metodą jest terapia uzależnień. Jej przebieg rozpoczyna się od odtruwania, czyli detoksu organizmu z substancji psychoaktywnych zawartych w lekach. Kolejnym niezbędnym etapem jest zaś psychoterapia i edukacja chorego co do sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami, będącymi przyczyną sięgania po środki przeciwbólowe. Warto zaznaczyć, że proces leczenia lekomanii jest niełatwy i długotrwały, dlatego też kluczowe jest okazywanie wsparcia osobie zmagającej się z uzależnieniem na każdym etapie wychodzenia z nałogu oraz stałe motywowanie jej do kontynuacji walki.
Lekomania jest poważną chorobą, która podobnie jak uzależnienie od narkotyków, alkoholu, hazardu czy pornografii wymaga leczenia. Jeżeli więc zmagasz się z zależnością, zgłoś się do specjalistycznego ośrodka zajmującego się pomocą w wychodzeniu z sideł nałogu oraz powrotu do życia w trzeźwości. Nie bój się prosić o wsparcie – pozwól sobie pomóc.