Uzależnienie od alkoholu wiąże się ze zmianami zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. Fundamentem do rozpoczęcia leczenia w drugiej z tych kwestii jest detoks alkoholowy. Jest to oczyszczenie z toksyn, które znajdują się w organizmie pacjenta w wyniku długotrwałego uzależnienia. Czy jest jednak możliwe wyjście z alkoholizmu bez przejścia przez detoks? Wyjaśniamy, w jaki sposób podchodzą do tej kwestii różne metody terapeutyczne.
Czy leczenie alkoholizmu zawsze wymaga detoksu?
Jeśli uzależniony spożywa alkohol od dłuższego czasu i wpada w tzw. ciągi, samodzielne i nagłe odstawienie używki byłoby dla niego niebezpieczne. Organizm jest już przyzwyczajony do obecności substancji, a dodatkowo toksyny powstałe w jego wnętrzu oddziałują na większość organów. Nagły brak obecności alkoholu może spowodować pojawienie się zespołu abstynencyjnego. Do jego objawów należy drżenie rąk, nadmierne pocenie, czy zaburzenia snu. Uzależniony zmaga się wówczas również z lękiem, drażliwością, a nawet halucynacjami i majaczeniem. W skrajnych przypadkach może to stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia.
Odtrucie alkoholowe pozwala przejść przez pierwszy etap funkcjonowania bez używki w kontrolowanych, bezpiecznych dla pacjenta warunkach. Przeprowadzany jest wywiad medyczny, dzięki któremu możliwa jest ocena ogólnego stanu chorego, a także stopnia jego uzależnienia. Wykonuje się również badania, na podstawie których ustala się, jakich substancji należy dostarczyć organizmowi. Chory otrzymuje dożylne kroplówki, w składzie których znajdują się odpowiednie witaminy, elektrolity, czy sole mineralne. W razie potrzeby włączana jest również farmakoterapia alkoholizmu – np. leki uspokajające czy nasenne. Cały proces odbywa się pod okiem specjalistów i trwa do ok. 10 dni.
Detoksykacja jest zatem etapem niezbędnym do osiągnięcia trzeźwości. Po niej możliwe jest podjęcie decyzji o dalszym leczeniu, czy udaniu się na odwyk alkoholowy. Dla bezpieczeństwa pacjenta nie powinno się z niej rezygnować, w szczególności w zaawansowanych stadiach uzależnienia. W takich przypadkach ewentualne samodzielne próby wyjścia z uzależnienia mogą okazać się niemożliwe, a przeszkodą nie jest tylko psychika pacjenta, lecz właśnie sama gwałtowna fizyczna reakcja organizmu na brak alkoholu. Pacjenci obawiający się leczenia zamkniętego szukają sposobów na odtrucie alkoholowe w domu. Specjaliści zalecają jednak, aby odbyło się one w kontrolowanych warunkach, z całodobową opieką lekarską, a także bez ewentualnych czynników ze środowiska, w którym uzależniony przebywa na co dzień, bo mogłyby one wpływać na decyzję o ponownym sięgnięciu po używkę.
Psychoterapia jako kluczowy element terapii alkoholizmu
Należy pamiętać, że detoks to dopiero początek drogi do wyjścia z uzależnienia. Tak jak samodzielne przejście etapu samego odstawienia alkoholu jest bardzo trudne bez pomocy specjalisty, tak jeszcze trudniejsze bywa zwykle wytrwanie w postanowieniu życia w trzeźwości. Pokonanie uzależnienia powinno odbywać się równocześnie w sferze fizycznej oraz mentalnej. Samo postanowienie życia bez alkoholu mimo silnej woli chorego w większości przypadków może nie wystarczyć. Osoba uzależniona musi zrozumieć mechanizmy, które wpływały dotychczas na jej życie i sprawiły, że rozwinął się nałóg. Konieczne jest poznanie i wdrażanie sposobów na satysfakcjonujące dla chorego codzienne funkcjonowanie bez używki. Bez tych działań nawet jednorazowe spożycie alkoholu może uruchomić kolejny ciąg, który ponownie skończy się koniecznością przeprowadzenia odtrucia.
Kolejnym etapem leczenia powinna być zatem terapia od uzależnień. W zależności od potrzeb oraz stanu chorego przeprowadza się ją w formie tradycyjnych spotkań z terapeutą lub zamkniętego odwyku. Ważne, aby były one wykonywane przez profesjonalny ośrodek uzależnień od alkoholu. Pacjent może uczestniczyć w terapii indywidualnej lub grupowej. Terapeuta od uzależnień alkoholowych pomaga zrozumieć przyczyny uzależnienia, a także wspiera w wypracowaniu strategii radzenia sobie z własnymi emocjami, czy pokusą ponownego sięgnięcia po używkę. Terapia grupowa może natomiast zadziałać motywująco, ponieważ osoba uzależniona ma okazję poznać innych ludzi zmagających się z podobnymi problemami, a także dowiedzieć się o ich historiach, motywacjach oraz sukcesach w walce z nałogiem.
Metody leczenia alkoholizmu bez detoksu
Oprócz tego istnieją inne formy leczenia alkoholizmu bez detoksu, lecz należy traktować je nie jako alternatywne metody, lecz jako uzupełnienie odtrucia i psychoterapii. Stosuje się je w późniejszych etapach, gdy chory jest już trzeźwy, świadomy swojego problemu, a także chętny do zmiany swojego życia. W Polsce funkcjonuje wiele grup samopomocowych, jak np. Anonimowi Alkoholicy (AA), gdzie uzależniony spotyka się z innymi walczącymi z nałogiem. Poleca się również maksymalne wypełnienie swojego wolnego czasu różnymi aktywnościami, które mogą rozwijać pacjenta, czy wspierać w jego hobby. Dotyczy to np. pasji artystycznych, jak też aktywności fizycznych. Chory uczy się dzięki temu spędzania czasu w inny sposób niż dotychczas. Może też rozwijać swoją sprawność fizyczną lub umysłową, co dodatkowo działa motywująco dla dalszego starania się o zmianę swojego życia.