Lekomania, czyli uzależnienie od leków, może być spowodowana wieloma czynnikami. Człowiek może być uzależniony nie tylko silnych, trudno dostępnych leków na receptę, ale również od zwykłych leków przeciwbólowych, a nawet preparatów na katar. Duże znaczenie ma również podłoże genetyczne, które warunkuje podatność na uzależnienie. Uzależnienie od danych substancji może być fizyczne lub psychiczne. Pierwsze z nich oznacza, że praca poszczególnych narządów została rozregulowana, przez co te nie są w stanie pełnić swoich funkcji bez dostarczenia im danej substancji. Uzależnienie psychiczne oznacza chęć wprowadzenia się w dany stan, do którego prowadzi zażycie.
Jak lekomania wpływa na pracę w branży medycznej
Istnieją różne symptomy uzależnienia od leków, a do najczęściej występujących należy nadanie najwyższego priorytetu zdobyciu kolejnej dawki leku, od którego jest się uzależnionym. W pewnym momencie dochodzi do zaniedbania obowiązków zarówno zawodowych, jak i rodzinnych. Inne objawy lekomanii to m.in.: zobojętnienie, zmiana nastroju czy obniżone zdolności psychomotoryczne, które objawiają poprzez niespokojne i powtarzające ruchy, takie jak chodzenie w tę i z powrotem czy wiercenie się.
Lekomania wpływa również na pracę osób z branży medycznej. Lekarze i pielęgniarki muszą znać dane wielu substancji: jak szybko uzależnia, jaka dawka będzie bezpieczna czy przez jaki czas pacjent może przyjmować dany lek, by nie popadł w uzależnienie. Ponadto specjalizacją niektórych lekarzy jest leczenie uzależnienia od leków i innych substancji. Zdarza się, że także specjaliści, w wyniku różnego rodzaju schorzeń, sytuacji czy wypadków (niekoniecznie w trakcie pracy) zaczynają przyjmować leki, które finalnie mogą doprowadzić do uzależnienia.
Przyczyny i skutki lekomanii wśród pracowników służby zdrowia
Należy pamiętać, że uzależnienie od leków jest problemem panującym nie tylko wśród pacjentów czy osób zażywających leki podczas leczenia domowego, ale również wśród pracowników służby zdrowia. Takie sytuacje są spowodowane różnymi czynnikami. Do najczęstszych powodów zalicza się presję związaną z wykonywaniem zawodu. W wyniku nieprzewidzianych sytuacji mogą również doznać zespołu stresu pourazowego. Wśród medyków zdarzają się również osoby chorujące na depresję czy zmagające się z zaburzeniami lękowymi. Takie osoby przy wsparciu farmakologicznym oraz terapii mogą pracować z pacjentami na ustalonych indywidualnie warunkach.
Innym powodem, przez który wśród pracowników służby zdrowia zdarzają się uzależnienia, jest dostępność leków, jak np. fentanyl. Osoba uzależniona od leków wykorzystuje wszelkie metody, by dostać środek, od którego jest uzależniona, a lekarze mają szczególnie ułatwiony dostęp do niektórych leków z racji wykonywanego zawodu. Takie osoby często mają opracowane sposoby na to, by regularnie wchodzić w posiadanie leków, ale również na to, jak skutecznie ukrywać objawy uzależnienia od leków, ponieważ posiadają wiedzę dotyczącą tego tematu.
Uzależnieni lekarze dążą do zachowania w tajemnicy swojego uzależnienia, ponieważ skutki uzależnienia od leków mogą w ich przypadku obejmować utratę prestiżu i autorytetu, którym cieszą się z racji wykonywanego zawodu. Lekarze obawiają się również utraty możliwości wykonywania zawodu, co skutkowałoby brakiem środków do życia. Z tego powodu dokładają wszelkich starań, aby ukryć swoją chorobę przed innymi.
Prewencja lekomanii w sektorze medycznym – co mogą zrobić pracodawcy?
Tak jak w przypadku innych uzależnień, leczenie lekomanii często wymaga pomocy specjalistów oraz długotrwałej terapii, która pomoże chorym wrócić do stanu ciągłej trzeźwości. Dlatego istotne jest, aby podejmować działania prewencyjne, które będą miały na celu zapobieganie rozwojowi tego zjawiska – również wśród lekarzy. Powinny obejmować edukację, a także wzmożoną kontrolę wśród pracowników służby zdrowia. Co do zasady lekarz, który zostaje skierowany na terapię, nie może zajmować się swoimi pacjentami. Osoba, która wymaga leczenia farmakologicznego, może udać się na zwolnienie lekarskie czy bezpłatny urlop, by zadbać o siebie. W przypadku uzależnienia i pracy pod wpływem substancji odurzających, zgodnie z przepisami, można wyciągnąć zawodowe konsekwencje w postaci zwolnienia dyscyplinarnego. Lekarz w tym przypadku stanowi poważne zagrożenie dla pacjentów i narusza etykę zawodową. W niektórych przypadkach grozi to również utratą uprawnień do wykonywania zawodu.
Niezależnie od tego, czy z lekomanią zmaga się wybitny specjalista, czy ratownik medyczny zmaga się z uzależnieniem, ma obowiązek poinformować pracodawcę o stanie swojego zdrowia. Dane te są w pełni poufne. Następnym krokiem jest detoks oraz terapia, która pozwala na nowo nauczyć się żyć bez konieczności sięgania po lek. Dopiero wtedy pracownik medyczny może wrócić do pracy i ponownie mieć styczność z pacjentami.