O dopalaczach głośno w przestrzeni publicznej mówi się od dwóch dekad. Choć obecnie liczba incydentów po zażyciu dopalaczy nieco zmalała, to nie oznacza to, że problem został całkowicie rozwiązany. Zgodnie z nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, którą przeprowadzono w 2018 roku, dopalacze zostały oficjalnie wpisane na listę narkotyków, a ich posiadanie lub handel jest karane więzieniem. Do ośrodków odwykowych nadal trafiają zarówno młodzi, jak i starsi, którzy wpadli w szpony tej substancji.
Czym są dopalacze?
Jeszcze w 2009 roku dopalacze można było legalnie kupić w sklepach stacjonarnych w całej Polsce. Reklamowano je jako bezpieczny zamiennik narkotyków. Wpisanie na listę zakazanych narkotyków składników, które można było znaleźć w dopalaczach, było czasochłonne, dlatego, zanim zaktualizowano polskie prawo, rynek wypełnił się dopalaczami o różnych nazwach i właściwościach. Wśród osób, które sięgały wówczas po te substancje, spotkać można było bardzo młodych ludzi, nawet uczniów gimnazjum. Zachęcała ich legalnością dopalaczy, pozorne bezpieczeństwo i atrakcyjna forma wizualna. Dopalacze nadal dostępne są na rynku, ale obecnie polskie prawo traktuje je na równi z innymi zakazanymi środkami psychoaktywnymi.
Inne środki odurzające
Marihuana, morfina, MDMA, LSD, kokaina – to powszechnie znane substancje psychoaktywne o różnym działaniu, których posiadanie jest od dawna zabronione. Dopalacze jako zamienniki popularnych narkotyków to w pełni syntetyczne substancje, które oferują różny efekt. Wyróżnia się dopalacze o działaniu pobudzającym, halucynogennym albo zbliżonym do efektów palenia marihuany. Obecnie dopalacze traktowane są przez prawo jak zwykłe narkotyki (i są również niebezpieczne), ale przed nowelizacją ustawy, można je było legalnie kupić w sklepach. Gdy na te środki odurzające zaczęto nakładać nowe restrykcje, sprzedawcy dystrybuowali je jako „przedmioty kolekcjonerskie, nie do spożycia przez ludzi”. To jednak nie powstrzymało osób, które od dawna sięgały po dopalacze.
Działanie dopalaczy
Dopalacze to środki, które tak jak inne narkotyki oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy. W zależności od rodzaju zażytego preparatu może wystąpić silne pobudzenie, nagły przypływ energii, huśtawka nastroju, drażliwość, euforia lub wręcz przeciwnie: skrajne uspokojenie. Szczególnie niebezpieczne są halucynacje. To właśnie przez nie osoby po dopalaczach wchodzą w niebezpieczne miejsca, ponieważ nie zdają sobie sprawy z tego, gdzie tak naprawdę się znajdują. W prasie wielokrotnie znaleźć można było informacje o osobach, które pod wpływem dopalaczy wchodziły na dachy. Uzależnienie od dopalaczy nie różni się niczym od uzależnienia od innych substancji psychoaktywnych. Po ich odstawieniu również pojawiają się drgawki, gorączka, bezsenność, omamy, czy brak apetytu – czyli wszelkie cechy zespołu odstawiennego.
Jak rozpoznać uzależnienie od dopalaczy?
Wielu zastanawia się, jak rozpoznać uzależnienie od dopalaczy. Jeśli zachowanie bliskiej osoby uległo ostatnio zmianie, z nagłej euforii przechodzi ona w stany depresyjne, zaniedbuje wizerunek i kwestie higieny, jest agresywna i drażliwa, to są to już znaczące znaki ostrzegawcze. Dla rodziców jednoznaczne jest również znalezienie u dziecka lufek, bibułek, czy po prostu dopalaczy samych w sobie. W zależności od rodzaju dopalacze są dostępne w formie kolorowych tabletek, proszku lub suszu do palenia. W przypadku zatrucia dopalaczami konieczne jest jak najszybsze wezwanie pogotowia ratunkowego. Jeśli osoba jest przytomna, należy podawać jej wodę do picia i schładzać ciało (występuje gorączka, drżenie mięśni, wymioty).
Dlaczego dopalacze są tak niebezpieczne?
Odpowiednio dobrana pomoc po zatruciu dopalaczami jest bardzo ważna. Nie wolno podawać choremu żadnych leków, ponieważ mogą one wejść w krytyczne interakcje z substancjami czynnymi z dopalaczy. Tutaj klaruje się kolejne niebezpieczeństwo związane z zażywaniem tych substancji. Są one wytwarzane syntetycznie, a ich pełny skład dla osób je zażywających jest niemal tajemnicą. Nie można mieć bowiem pewności, co znajduje się w środku. Wątpliwa jest również sterylność w miejscach produkcji. Dopalacze uznaje się za narkotyki nieprzewidywalne. Osoba po zażyciu może doświadczyć ogromnej euforii, ale i agresji. Zdarza się, że działanie przeciwbólowe jest tak ogromne, że osoba ze złamaną kończyną nadal biega i uczestniczy w bójce. Bardzo często występuje utrata kontroli, co prowadzi do samobójstw lub wypadków komunikacyjnych.
Leczenie uzależnienia od dopalaczy
Ośrodek Medjol oferuje leczenie uzależnień od dopalaczy zgodnie z programem starannie opracowanym przez terapeutów i lekarzy internistów. Dopalacze, jak każdy środek psychoaktywny, wyrządza wiele zmian w funkcjonowaniu mózgu. Namówienie osoby uzależnionej na terapię bywa wyzwaniem dla całej rodziny. Jednak to właśnie świadoma decyzja chorego jest niezbędna do tego, by móc rozpocząć walkę o życie w czystości od dopalaczy.