Halucynoza alkoholowa – jakie ma objawy i jak ją leczyć?

CO TO JEST HALUCYNOZA ALKOHOLOWA?

Halucynoza alkoholowa określana również jako omamica alkoholowa, jest rodzajem psychozy, mającej postać schizofrenii alkoholowej. Stanowi ona postać psychozy alkoholowej, w której w obrazie klinicznym dominują omamy słuchowe. Niemniej jednak u niektórych pacjentów pojawiają się również omamy dotyczące innych zmysłów i urojenia. Halucynoza alkoholowa znalazła się na liście MIędzynarodowej Kwalifikacji Chorób i Problemów zdrowotnych ICD-10 jako zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu (zaburzenia psychotyczne). Przyczyną pojawienia się halucynozy alkoholowej jest nagłe zaprzestanie długotrwałego alkoholizowania się lub znaczne ograniczenie ilości spożywanego alkoholu. Co ważne, ostra omamica alkoholowa stanowi rzadkie powikłanie uzależnienia od alkoholu, które rozpoznawane jest jedynie u niewielkiego odsetka osób z chorobą alkoholową.

OBJAWY HALUCYNOZY ALKOHOLOWEJ

Halucynoza alkoholowa występuje w okresie abstynencji. W przebiegu halucynozy alkoholowej pojawiają się charakterystyczne objawy, które umożliwiają rozpoznanie psychozy. W przeciwieństwie do delirium tremens, omamy w przypadku halucynozy alkoholowej mają charakter słuchowy. Oznacza to, że alkoholicy słyszą nieistniejące głosy, które nierzadko należą do znajomych osób. Istotne jest to, że omamy słuchowe mają zazwyczaj nieprzyjemne dla chorego treści i przekazy, które stwarzają w nim poczucie zagrożenia. Należy wskazać, że w niektórych przypadkach słyszane głosy namawiają chorego do podejmowania różnych działań. W takiej sytuacji mówi się, że omamy mają charakter imperatywny. Co ważne, szczególnie niebezpieczne są sytuacje, w których treści omamów słuchowych namawiają alkoholika do popełnienia samobójstwa lub do agresji wobec innych osób.

Ostra halucynoza alkoholowa jest wariantem majaczenia drżennego (białej gorączki alkoholowej), pojawia się zazwyczaj po 1-2 dniach od przerwania picia alkoholu. W przebiegu ostrej halucynozy chory doświadcza omamów słuchowych i omamów czuciowych (pacjent ma poczucie, że coś chodzi po jego ciele). Ponadto, objawem halucynozy alkoholowej mogą być również błędne, nieprawidłowe przekonania – urojenia prześladowcze, które dotyczą bezpieczeństwa oraz poczucia bycia obserwowanym czy obmawianym. Alkoholik ma obniżony nastrój i wykazuje zachowania agresywne. Co ważne, u niektórych chorych zaburzona jest również orientacja allopsychiczna, która objawia się tym, że pacjent nie jest w stanie podać aktualnej daty lub stwierdzić gdzie się znajduje. Niemniej jednak zaburzenia świadomości są zazwyczaj nieobecne bądź słabo nasilone. Należy wskazać, że po ustąpieniu ostrej halucynozy alkoholowej, może pojawić się halucynoza Wernickego, czyli przewlekła halucynoza alkoholowa. Ta postać może trwać kilka miesięcy, a nawet lat. W przypadku wystąpienia powyższych objawów konieczne jest leczenie farmakologiczne.

LECZENIE HALUCYNOZY ALKOHOLOWEJ

Pojawienie się objawów halucynozy alkoholowej stanowi przesłankę do konsultacji lekarskiej. Specjaliści – lekarz, psycholog lub psychiatra podczas wywiadu lekarskiego zbierają szczegółowe informacje na temat spożywania alkoholu oraz okoliczności wystąpienia objawów. Nieoceniona jest również rozmowa z osobami z najbliższego otoczenia pacjenta, szczególnie jeśli kontakt z samym chorym jest utrudniony. Co ważne, w zależności od stopnia nasilenia objawów, leczenie może być przeprowadzane ambulatoryjnie lub wymagać hospitalizacji. Przewlekła, ostra postać halucynozy alkoholowej stanowi bezwzględną przesłankę do natychmiastowego leczenia w szpitalu. Po potwierdzeniu wstępnej diagnozy możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Terapia w tym przypadku polega na zapewnieniu pomocy psychiatrycznej i przyjmowaniu leków przeciwpsychotycznych (tzw. neuroleptyków), przede wszystkim haloperidolu. Co ważne, alkoholicy ze zdiagnozowaną halucynozą alkoholową wymagają regularnej opieki psychiatrycznej, a dla zapewnienia efektywnego i skutecznego leczenia niezbędne jest zachowanie abstynencji od alkoholu. Odstawienie alkoholu bowiem jest warunkiem koniecznym rozpoczęcia leczenia, ponieważ choremu podawane są leki przeciwpsychotyczne. Leki psychotropowe i alkohol etylowy stanowią groźną dla życia i zdrowia mieszankę, która w odmienny sposób oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy i neuroprzekaźniki w mózgu. Należy wskazać, że regularne przyjmowanie leków, stosowanie się do zaleceń lekarza oraz utrzymanie abstynencji od napojów alkoholowych umożliwia pełne wyleczenie większości chorych.

Istotnym elementem profilaktyki nawrotu doznań psychotycznych w postaci halucynacji i urojeń jest konieczność podjęcia leczenia odwykowego – detoksu i psychoterapii. Należy jednak wskazać, że nagłe odstawienie alkoholu może wywołać objawy delirium alkoholowego. Co to jest biała gorączka alkoholowa? Majaczenie drżenne jest najgroźniejszą postacią zaburzeń związanych z odstawieniem alkoholu, gdyż stanowi stan zagrożenia życia alkoholika. Z tego powodu konieczna jest natychmiastowa interwencja lekarska. Należy zatem wskazać, że zarówno alkoholizowanie się, jak i odstawienie alkoholu jest niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta. Dlatego też, detoks organizmu i rozpoczęcie leczenia odwykowego powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską w profesjonalnej klinice odwykowej, w której pacjenci z chorobą alkoholową mają szansę na bezpieczne wyjście z nałogu.

Bibliografia:

1. Pużyński St., Wciórka J., Rybakowski J., Psychiatria. T. 1, Podstawy psychiatrii, Elsevier Urban & Parner, Wrocław 2011
2. Jarema M. (red), Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych, ViaMedica, Gdańsk 2011