Alkoholizm jest przewlekłą, chroniczną chorobą, która nieleczona może być przyczyną śmierci alkoholika. Uzależnienie od alkoholu to nałóg, który destrukcyjnie wpływa na funkcjonowanie i normalne życie chorego. Wraz z rozwojem kolejnych faz uzależnienia chory traci kontrolę nad ilością spożywanych napojów wysokoprocentowych, co przyczynia się do reorganizacji jego dotychczasowego życia, norm i zasad. Cała aktywność skupiona jest wokół pozyskiwania kolejnych dawek alkoholu. Spożywanie alkoholu etylowego w nadmiernych ilościach ma liczne skutki natury zdrowotnej. Napoje wysokoprocentowe bowiem przyczyniają się do wyniszczenia narządów wewnętrznych, ale negatywnie wpływają również na układ nerwowy i korę mózgową. Konsekwencją długotrwałego picia jest otępienie alkoholowe, czyli postępujące schorzenie funkcji poznawczych. Jakie są zatem objawy demencji alkoholowej? Jak leczyć otępienie alkoholowe?
CO TO JEST OTĘPIENIE ALKOHOLOWE?
Otępienie alkoholowe stanowi zaburzenie funkcji poznawczych, które pozwalają poznawać otoczenie. Umożliwiają odbieranie, modyfikowanie oraz tworzenie informacji o otaczającym świecie i wydarzeniach. Z tego powodu postępująca demencja alkoholowa charakteryzuje się postępującą niewydolnością intelektualną. Alkoholik w wyniku długotrwałych ciągów alkoholowych i permanentnego alkoholizowania się przestaje rozumieć, co się wokół niego dzieje, dodatkowo nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem i zaspokajać własnych potrzeb. Demencja alkoholowa to obniżenie sprawności umysłowej o różnym natężeniu, w zależności od czasu trwania choroby alkoholowej i ilości spożywanych napojów wysokoprocentowych. Według Światowej Organizacji Zdrowia i Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zespół otępienny to szereg objawów, wywołany chorobą mózgu, zwykle przewlekłą lub o postępującym przebiegu. Demencja alkoholowa charakteryzuje się licznymi zaburzeniami wyższych funkcji korowych, wśród których należy wymienić pamięć, myślenie, rozumienie, orientację, liczenie i zdolność do uczenia się. Dodatkowo, powyższym zaburzeniom funkcji poznawczych nierzadko towarzyszą zaburzenia emocjonalne, a także zaburzenia zachowania i motywacji. Otępienie alkoholowe niekiedy określane jest jako wtórny analfabetyzm, ponieważ w zaawansowanej demencji alkoholowej zaburzone może być również odtwarzanie wcześniej nabytych informacji.
OBJAWY DEMENCJI ALKOHOLOWEJ
Kora mózgu stanowi najmłodszą ewolucyjnie część układu nerwowego. Odpowiada za procesy myślowe, planowanie, pamięć, kontrolę impulsów i odruchy mimowolne, a także za kontrolowanie funkcji intelektualnych i emocjonalnych. Ponadto, znajdują się w niej ośrodki wzroku, słuchu, czucia i mowy. Spożywanie w nadmiarze toksycznej substancji, jaką jest alkohol wpływa na uszkodzenia i zanikanie tej części mózgu, powodując istotne zaburzenia w funkcjonowaniu człowieka. Charakterystyczne dla choroby alkoholowej zmiany osobowości, czyli impulsywność, drażliwość oraz nieuzasadniona euforia czy niedostosowywanie się do norm społecznych są wynikiem uszkodzeń przedniej części kory mózgowia, tzw. płatów czołowych. Częstym powikłaniem choroby alkoholowej jest proces otępienny. U alkoholików z zespołem otępienia alkoholowego pojawiają się objawy w postaci zaburzeń pamięci i problemów z przyswajaniem nowych informacji. Charakterystyczne jest również zaburzenie możliwości planowania, myślenia, liczenia i rozumowania. W początkowej fazie zespołu otępienia alkoholowego objawy są ledwo zauważalne i mogą być odbierane jako wynik roztargnienia i koncentracji na alkoholu. Niemniej jednak charakterystyczne są trudności z przypominaniem sobie wydarzeń, niezrozumiałe dla otoczenia wybuchy złości i zachowania, a niekiedy również apatia i obojętność. Z czasem, wraz z rozwojem demencji alkoholowej chorzy są coraz bardziej nieporadni, stają się mniej samodzielni i samowystarczalni, a w efekcie przestają radzić sobie w codziennych sytuacjach.
PRZYCZYNY DEMENCJI ALKOHOLOWEJ
Alkoholizm jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, która nieleczona może być przyczyną śmierci. Alkohol etylowy spożywany w nadmiarze jest silnie toksyczną substancją. Wywołuje on szereg niekorzystnych dla zdrowia skutków, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych i przyczynia się do osłabienia funkcji poznawczych. Z powodu długotrwałych ciągów alkoholowych i spożywania zbyt dużych ilości alkoholu u chorych dochodzi zazwyczaj do licznych urazów głowy i krwawień, a dodatkowo w trakcie alkoholizowania się pojawia się niedobór substancji odżywczych, minerałów i witamin. Czynniki te powodują, że u niemal 70% uzależnionych od alkoholu dochodzi do zaników kory mózgowej, a dokładnie istoty szarej. Co ważne schorzenie to ma charakter przewlekły z tendencją do pogłębiania się objawów zespołu demencji alkoholowej. Spowodowane jest to zanikaniem mózgu, a ściślej kory mózgowej płata czołowego. Warto wskazać, że schorzenie może stanowić kontynuację psychozy Korsakowa.
LECZENIE OTĘPIENIA ALKOHOLOWEGO
Leczenie demencji alkoholowej poprzedzone musi być diagnozą. Rozpoznanie możliwe jest poprzez przeprowadzenie badań psychiatrycznych oraz badań obrazowych – tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, które uwidaczniają zaniki w poszczególnych obszarach mózgu.
Należy wskazać, że otępienie alkoholowe to postępująca choroba, dlatego trzeba mieć świadomość, że opisane powyżej objawy będą w mniejszym lub większym stopniu się pogłębiać. Z tego powodu kluczowe jest niedopuszczanie do narastania skali problemu i związanej z tym niepełnosprawności chorego. Opieka neurologiczna i psychiatryczna nad alkoholikiem jest niezbędna, niemniej jednak podstawowe znaczenie dla zatrzymania postępów demencji alkoholowej ma całkowite zaprzestanie alkoholizowania się przez chorego.
Leczenie w przypadku zaburzenia jakim jest otępienie alkoholowe, mimo postępów w medycynie jest bardzo umiarkowane i niestety charakteryzuje się niezbyt wysoką skutecznością. Przyczyną tego stanu rzeczy jest fakt, że uszkodzony mózg ma ograniczone możliwości samoregeneracji – nie jest w stanie w pełni się zregenerować. Wdrożenie leczenia i terapii w tym przypadku skoncentrowane jest głównie na ograniczaniu postępów choroby poprzez utrzymywanie trzeźwości. Niemniej jednak farmakoterapia może w niewielkim stopniu poprawić jakość życia chorych, mimo że nie ma możliwości całkowitego wyleczenia. Ponadto, konieczne jest uzupełnianie niedoborów pokarmowych, w tym witamin, przede wszytskim z grupy B, a także minerałów i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Terapia osób dotkniętych zespołem otępienia alkoholowego polega również na stymulowaniu pracy mózgu, poprzez stosowanie ćwiczeń intelektualnych. Niezwykle istotne jest to, że długotrwałe utrzymywanie abstynencji umożliwia częściową odbudowę uszkodzonych obszarów mózgu, zwłaszcza u kobiet i młodych osób.
Należy wskazać, że jeśli objawy otępienia alkoholowego pojawiają się nagle, to istnieje bardzo duże ryzyko, że przyczyna ich wystąpienia stanowi potencjalne zagrożenie dla życia. Z tego powodu, nagła zmiana zachowania, która związana jest przede wszytskim z zaburzeniami orientacji w miejscu i czasie, a w skrajnych przypadkach również z dezorientacją co do własnej osoby, może być wynikiem krawienia do mózgu bądź jego ostrym niedokrwieniem, obecnością tętniaka lub guza mózgu. Jeżeli zatem z chorym utracony został logiczny kontakt, to stanowi to przesłankę do natychmiastowego udzielenia profesjonalnej pomocy. Konieczne jest zatem wezwanie pogotowia i przewiezienie chorego do szpitala.
Alkohol powoduje szereg zmian w organizmie człowieka. Przyczynia się nie tylko do pojawienia się zaburzeń osobowości, ale powoduje również liczne uszkodzenia narządów wewnętrznych. Należy zatem stwierdzić, że wpływ alkoholizmu na organizm ma daleko idące konsekwencje, z tego powodu konieczne jest podjęcie detoksu i leczenia odwykowego, w celu uniemożliwienia postępowania choroby.