Współuzależnienie to złożony problem emocjonalny i behawioralny, który najczęściej występuje u osób blisko związanych z osobą uzależnioną. Może dotyczyć relacji z partnerem, rodzicem czy przyjacielem. Czy można jednoznacznie wskazać cechy osoby współuzależnionej? Skąd wiadomo, czy najbliższa osoba jest współuzależniona?
Współuzależnienie – na czym polega i jak je rozpoznać?
Czym jest współuzależnienie? To stan, w którym życie emocjonalne, myślenie i działania osoby są silnie podporządkowane funkcjonowaniu osoby uzależnionej. Zazwyczaj objawia się to poświęceniem własnych potrzeb i priorytetów na rzecz wspierania drugiego człowieka. Współuzależnienie nie rozwija się u dzieci. W rodzinie, w której występuje choroba alkoholowa, u pociech może pojawić się syndrom DDA. Syndrom współuzależnienia objawia się:
- Nadmiernym zaangażowaniem w problemy osoby uzależnionej,
- Obwinianiem się o uzależnienie u bliskiej osoby,
- Ukrywaniem przed rodziną choroby alkoholowej,
- Szukaniem powodów i tłumaczenia, z których narodziło się uzależnienie,
- Poddawaniem się manipulacji uzależnionego,
- Bagatelizowaniem własnych potrzeb,
- Próbą przejęcia kontroli nad piciem – wylewanie alkoholu, stawianie ultimatum, szantaż,
- Przejęciem wszystkich obowiązków domowych, zobowiązań finansowych, organizacją życia rodzinnego.
Jakie cechy mają osoby współuzależnione?
Osoby współuzależnione często wykazują specyficzne wzorce myślenia, emocji i zachowań, które wynikają z ich zaangażowania w relację z osobą uzależnioną. Czują, że są odpowiedzialne za sytuację osoby uzależnionej. Często angażują się w działania mające na celu „ratowanie” partnera, mimo że problem leży poza ich kontrolą. Pozwalają na przekraczanie własnych granic w imię utrzymania relacji. Prowadzi to do zaniku pewności siebie, a nawet depresji. Strach przed utratą bliskiej osoby sprawia, że współuzależnieni tolerują negatywne zachowania, takie jak manipulacja, przemoc emocjonalna, ekonomiczna czy fizyczna. Osoba współuzależniona często próbuje zapanować nad nałogiem. Wierzy, że w ten sposób można rozwiązać problem.
Cechy współuzależnienia można zaobserwować również po tym, żem dana osoba jest cały czas zestresowana, nie potrafi skupić się na swoich obowiązkach, traci poczucie własnej wartości i zaniedbuje samą siebie. Z czasem staje się mniej towarzyska, bo całą swoją uwagę poświęca problemowi alkoholowemu. Mogą jej towarzyszyć również dolegliwości fizyczne związane z życiem w ciągłym napięciu, strachu i stresie – migreny, bóle brzucha, wymioty, problemy ze snem, stany lękowe, ataki paniki. W przypadku takich osób niezbędna będzie terapia współuzależnienia, która pomoże w odzyskaniu dawnej radości życia.
Jak cechy osób współuzależnionych wpływają na relacje?
Współuzależnienie znacząco wpływa na jakość relacji, zarówno z osobą uzależnioną, jak i z innymi ludźmi. W wielu przypadkach prowadzi do pogłębienia problemów i zwiększenia napięć. Całkowite skupienie się na osobie uzależnionej często powoduje zaniedbanie innych ważnych relacji, może być źródłem konfliktów. Warto pamiętać, że nie każdy będzie wykazywał cechy osoby współuzależnionej. To bardzo indywidualna kwestia i zależy od różnych czynników.
Współuzależnienie to skomplikowany problem, który dotyka zarówno osoby uzależnionej, jak i jej bliskich. Zarówno chorujący na chorobę alkoholową, jak i jego partner czy partnerka powinni skorzystać z profesjonalnej pomocy. W pierwszej kolejności niezbędny będzie detoks i terapia. To pierwszy krok do zdrowia. Warto wybrać zamknięty ośrodek leczenia uzależnień. To miejsce, które w kompleksowy sposób podchodzi do tematu walki z nałogiem. W tym czasie o swoje zdrowie psychiczne powinna zadbać również osoba współuzależniona. Leczenie współuzależnienia to długi proces, ale przy odpowiednim wsparciu terapeuty pomoże w odzyskaniu równowagi. Dopiero później można przystąpić do naprawy relacji. Dobrym pomysłem jest terapia par, która pomoże w odbudowie związku i odzyskiwaniu wzajemnego zaufania.