Współuzależnienie jest zjawiskiem, które występuje wśród bliskich osób zmagających się z uzależnieniem. To stan emocjonalny, który rozwija się w odpowiedzi na przewlekły stres i objawia się zaburzoną adaptacją do sytuacji. Syndrom dotyczy głównie partnerów, czyli osób, które potencjalnie mogą wyjść z relacji. Wykształca się w nich mechanizmy, które powodują coraz większe trudności w funkcjonowaniu, a także pogarszają stan psychiczny. Sprawdź, czym jest współuzależnienie, jak rozpoznać jego objawy i kiedy zaoferować pomoc.
Czym jest współuzależnienie?
Współuzależnienie to termin używany do opisania stanu, w którym osoba blisko związana z uzależnionym, adaptuje swoje zachowania, myśli i emocje w taki sposób, by poradzić sobie z negatywnymi konsekwencjami nałogu. Osoba współuzależniona często poświęcają swój czas na wspieranie bliskiego, dlatego zapominają o własnych potrzebach prowadzi to do pogorszenia stanu zdrowia emocjonalnego i fizycznego. Charakteryzuje się to nadmierną troską, kontrolą, negowaniem swoich potrzeb i uczuć, a także przejmowaniem odpowiedzialności za zachowanie osoby uzależnionej. Współuzależniony od alkoholu, narkotyków czy leków staje się bardziej kontrolujący i czujny, co prowadzi do ciągłego życia w permanentnym stresie.
Jak rozpoznać objawy współuzależnienia?
Objawy współuzależnienia na początku mogą być subtelne i trudne do zidentyfikowania. Pojawia się poczucie odpowiedzialności za czyjeś uczucia, zachowania i decyzje, trudności w wyznaczaniu granic, przy jednoczesnym ignorowaniu własnych potrzeb. Im bardziej zaawansowane współuzależnienie tym poczucie winy i wstydu staje się większe. Pojawia się nadmierna potrzeba kontroli i rozwija się tendencja do tworzenia relacji z osobami, które wymagają opieki lub ratowania. Współuzależnieni często mają niską samoocenę i mogą doświadczać problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak depresja czy lęk. Osoba współuzależniona od alkoholu uporczywie koncentruje całe życie wokół picia bliskiego. Jej misją jest ratowanie przed negatywnymi skutkami uzależnienia, a jednocześnie wstydzi się przed innymi ludźmi, więc stara się tworzyć pozory normalnego funkcjonowania.
Jakie wsparcie można zaoferować osobie współuzależnionej?
Współuzależnienie od alkoholu, narkotyków i innych substancji jest zaburzeniem, które wymaga odpowiedniego leczenia. Wsparcie powinno koncentrować się na uświadomieniu sobie powagi problemu. Ważne, by zachęcać osobę do skupienia się na własnych potrzebach, uczuciach i zdrowiu. Ważnym krokiem jest podjęcie terapii. Profesjonalna pomoc psychologiczna jest kluczowa w rozwoju zdrowych wzorców relacji i umiejętności radzenia sobie ze stresem. Terapia dla współuzależnionych pozwala nie tylko inaczej spojrzeć na swoje życie, ale także wykształcić mechanizmy, które pozwalają uwolnić się od toksycznej osoby. Praca ze specjalistą nie tylko daje poczucie wsparcia, ale także pomaga nauczyć się różnych technik relaksu, skupienia na swoich potrzebach, a także otrzymuje narzędzia do pracy nad własnymi emocjami.
Jak zapobiegać współuzależnieniu w rodzinie?
Osoba współuzależniona odczuwa wiele skrajnych emocji – od chaosu, przez dezorientację, zagubienie i niepewność, aż po zaprzeczanie czy nawet poczucie winy. Jak zapobiegać występowaniu takiego zaburzenia? Życie z osobą uzależnioną, czasami w związku, który trwa latami jest wyzwaniem – to często funkcjonowanie w poczuciu bycia odpowiedzialnym za drugiego człowieka. Chęć pomocy nie zawsze prowadzi do współuzależnienia, o ile bliski stawia wyraźne granice. Jeżeli w związku pojawia się problem alkoholowy to warto skorzystać z pomocy psychologicznej – może to być wizyta w poradni leczenia uzależnień, konsultacja online czy wizyta w prywatnym gabinecie pozwala zrozumieć istotę problemu i daje narzędzia do dalszej pracy. Jeżeli zauważysz, że ktoś bliski zmaga się z uzależnieniem od alkoholu, narkotyków, hazardu czy leków to warto zaoferować swoje wsparcie i zasugerować wizytę u specjalisty.
Współuzależnienie jest złożonym i wielowymiarowym zjawiskiem, które wymaga uwagi i troski przede wszystkim dla samego siebie. Pamiętanie o własnych potrzebach, ustanawianie zdrowych granic i poszukiwanie wsparcia są istotnymi kwestiami, nad którymi warto pracować ze specjalistą. Ważnym etapem dla każdej z par jest terapia współuzależnionych już po odwyku. W wielu przypadkach można na nowo spojrzeć na związek i odbudować relacje.