Alkoholizm to choroba, z którą osoba uzależniona zmaga się całe życie. Pomimo wielu lat leczenia i abstynencji może dojść do nawrotów. Niektórzy traktują to jak porażkę, ale warto pamiętać, że nawroty to zjawisko, które może pojawić się w pierwszym roku po leczeniu u nawet 40% leczonych osób. Istnieją techniki i sposoby radzenia sobie z nawrotami, co pozwala choremu wytrwać w trzeźwości. Sprawdzają się nie tylko przy wychodzeniu z alkoholizmu, ale także hazardu, narkomani, uzależnienia od gier czy internetu. Sprawdź, jak rozpoznać nawroty w uzależnieniach i jakie kroki warto podjąć, jeżeli się pojawią.
Na czym polegają nawroty uzależnień?
Nawrót uzależnienia może być efektem wystąpienia jakiejś sytuacji, tak zwanego wyzwalacza. Można do nich zaliczyć czynniki zewnętrzne lub wewnętrzne. Do pierwszej grupy należą między innymi odnowienie kontaktów z osobami, z którymi osoba uzależniona rozwijała swój nałóg, niezależnie od tego czy było to picie, czy zażywanie narkotyków lub hazard. Powrót do towarzystwa, które nie podjęło leczenia, znacząco zwiększa ryzyko ponownego pojawienia się uzależnienia. Do wewnętrznych czynników najczęściej można zaliczyć emocje, które ponownie pchają chorego w stronę uzależnienia – smutek, złość, strach, samotność czy też ekscytacja, radość itd.
Najczęstszą przyczyną zawrotów są:
- Trudne uczucia i emocje, które towarzyszą wielu sytuacjom,
- Konflikty – w pracy, w domu, między rodziną,
- Wpływ otoczenia – nie tylko stare znajomości, ale także przebywanie w nowej grupie, w której spożywa się alkohol,
- Problemy zdrowotne,
- Brak poczucia zrozumienia, bezsilność,
- Głód alkoholowy, który pojawia się na przykład na widok butelki czy puszki z alkoholem.
Fazy nawrotu uzależnienia
Nawrót w uzależnieniu objawia się podobnie, jak w przypadku początków choroby. Osoba uzależniona zaprzecza pojawieniu się problemów, unika tematu, nie dopuszcza do siebie sugestii, że coś niepokojącego może się dziać. Kolejnym etapem jest kryzys emocjonalny i fizyczny, którego efektem jest utrata kontroli, mniejsza motywacja do dalszego leczenia, często również pojawia się depresja. Finalnie osoba uzależniona sięga po alkohol i rozpoczyna się mechanizm podobny do poprzedniego. Osoba uzależniona zaczyna się kryć z chorobą, okłamywać rodzinę, pogarsza się stan zdrowia (psychiczny i fizyczny). Znów konieczny jest odwyk i powrót do leczenia, dlatego tak istotna jest terapia od uzależnień i nawrotów.
Jak zapobiegać nawrotom uzależnień?
Osoby, które ukończyły terapię, powinny unikać wyzwalaczy, szczególnie tych zewnętrznych. Warto poszukać nowego hobby lub aktywnie spędzać czas. Czynności te zajmują umysł, są angażujące, pomagają rozładować napięcie i wspomagają również pracę całego ciała. Aktywność fizyczna, zaangażowanie w pracę czy wolontariat nie zastąpią jednak fachowej pomocy terapeuty. Zarówno w chwilach zwątpienia, jak i w okresach większej motywacji terapia uzależnień i spotkania w grupie wsparcia są dobrą formą trwania w abstynencji. Pomoże również znalezienie nowych pasji, angażującego hobby, jak na przykład gry zespołowe, różnego rodzaju prace ręczne, zaangażowanie się w pomoc osobom z innymi trudnościami czy nawet rozpoczęcie edukacji.
Co zrobić, jeżeli pojawi się wznowienie?
Wznowienie u osoby uzależnionej może wywołać zarówno jakieś zdarzenie, jak i z pozoru błahy problem. Badania pokazują, że nawrót najczęściej występuje w pierwszych trzech miesiącach od zakończenia terapii. Warto więc znaleźć miejsce blisko domu, w którym można uzyskać niezbędną pomoc, kiedy pojawi się ochota na sięgnięcie po kieliszek czy substancje odurzające. Ważna jest również sama socjalizacja po wyjściu z nałogu – ponowne życie w społeczeństwie, radzenie sobie z trudnościami w sposób pozbawiony używek, nowa praca czy wyzwania.
Terapia nawrotów może obejmować nie tylko alkoholizm, ale także powrót do uzależnienia od zażywania narkotyków, dopalaczy, leków, hazardu, korzystania z internetu, grania w gry. Dzięki wsparciu profesjonalisty można dojść do źródła problemu, który wywołał ponowne sięgnięcie po używki. Tak, jak w przypadku pierwszego rzutu choroby, osoba uzależniona wymaga odpowiedniego wsparcia. Współpraca z terapeutą pozwala zrozumieć przyczyny wznowienia, zapobiegać kolejnym nawrotom, a także daje wsparcie emocjonalne i psychologiczne.
Chory doskonale pozna zarówno objawy, które mogą świadczyć o występowaniu nawrotów, jak i mechanizmy radzenia sobie z nimi. Pomocna może być również rodzina, partner, partnerka, czy po prostu ktoś bliski, kto wychwyci nawet najbardziej subtelne znaki nawrotów. Leczenie z uzależnienia, zarówno od alkoholu, jak i innych używek wymaga czasu, chęci zmiany i pracy nad sobą. Często styl i tryb życia musi zmienić cała rodzina. Unikanie pokus, odpowiednie wsparcie, możliwość kontaktu z terapeutą w razie kryzysu i wypracowanie odpowiednich mechanizmów radzenia sobie z problemami to klucz do zachowania abstynencji.