Lekomania stanowi coraz większy problem w społeczeństwie. Najczęściej dochodzi do uzależnienia od leków przeciwbólowych, które dostępne są w aptece bez recepty. Łatwy dostęp do środków i pozytywne efekty ich zażywania powodują, że osoby sięgają po nie coraz częściej. Czy można zatem przedawkować leki przeciwbólowe? Należy wskazać, że przyjmowanie leków w nadmiarze może doprowadzić do poważnych uszkodzeń narządów wewnętrznych, a dodatkowo przedawkowania i zatrucia tabletkami przeciwbólowymi, które w skrajnych przypadkach może doprowadzić do śmierci. Z tego powodu, przed zażyciem środków należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki. Najpowszechniejszymi i najczęściej zażywanymi tabletkami o działaniu przeciwbólowym są paracetamol i ibuprofen, mogą one być stosowane zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Nie oznacza to jednak, że są one całkowicie bezpieczne. Przekroczenie dobowej dawki leku przeciwbólowego może doprowadzić do przedawkowania i zatrucia organizmu, które szczególnie niebezpieczne jest dla młodych osób. Należy również podkreślić, że długotrwałe zażywanie tabletek opioidowych i nieopioidowych oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych skutkuje wykształceniem się tolerancji na substancje psychoaktywne i osłabieniem efektu ich przyjmowania. Sytuacja ta powoduje, że chorzy zwiększają dawki zażywanych leków, co jest niebezpieczne gdyż grozi przedawkowaniem i zatruciem. Jakie są zatem objawy przedawkowania leków przeciwbólowych? Jakie są skutki uboczne przedawkowania tabletek o działaniu przeciwbólowym?
OBJAWY PRZEDAWKOWANIA I ZATRUCIA LEKAMI PRZECIWBÓLOWYMI
Przedawkowanie i zatrucie lekami przeciwbólowymi związane jest z pojawieniem się charakterystycznych objawów. Należy wskazać, że wczesne objawy przedawkowania pojawiają się niemal natychmiast, są to zazwyczaj nudności i wymioty, zaparcia, zwroty głowy i zaburzenia mowy. Poza tym, symptomem przedawkowania tabletek przeciwbólowych może być również nadmierne pocenie się i uczucie mrowienia dłoni i stóp. Warto również podkreślić, że zatrucie lekami przeciwbólowymi powoduje zwężenie lub rozszerzenie źrenic, w zależności od rodzaju zażytej substancji psychoaktywnej – leku opioidowego, nieopioidowego czy niesteroidowego leku przeciwzapalnego. Ponadto, objawem przedawkowania i zatrucia lekami przeciwbólowymi jest spadek temperatury ciała, blada i zimna skóra, a także pojawienie się problemów z oddychaniem i utrata przytomności. Należy wskazać, że w zależności od przyjmowanych środków przeciwbólowych, objawy przedawkowania i zatrucia organizmu mogą być różne. W przypadku przedawkowania niesteroidowych leków przeciwbólowych, czyli takich które zawierają ibuprofen, występują symptomy w postaci nudności i wymiotów, omdlenia, płytkiego oddechu, bólu żołądka i senności. Ponadto, wystąpić może kaszel z krwią, a także pojawienie się krwi w stolcu. Natomiast w sytuacji przedawkowania środków przeciwbólowych, zawierających paracetamol występują objawy w postaci bólu brzucha, biegunki, rozdrażnienia, a także utraty apatytu, wymiotów oraz konwulsji. Charakterystycznym symptomem jest również pojawienie się mechanicznej żółtaczki. Co ważne, objawy przedawkowania po zażyciu toksycznej dawki leków przeciwbólowych pojawić się mogą nawet po 12 godzinach. Wystąpienie niepokojących symptomów jest przesłanką do niezwłocznego udzielenia pomocy i wezwania karetki pogotowia.
CZYM GROZI PRZEDAWKOWANIE LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH?
Skutki przedawkowania leków przeciwbólowych mogą mieć poważny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Należy jednak wskazać, że długotrwałe zażywanie tabletek o działaniu przeciwbólowym, które zawierają paracetamol, ma degradacyjny wpływ na wątrobę, która oczyszcza krew z toksycznych substancji, co powoduje jej wyniszczenie i osłabienie oczyszczającego działania. Paracetamol doprowadza do niewydolności wątroby, a nawet do martwiczego jej uszkodzenia, które może grozić śmiercią. Ponadto, zażycie leków przeciwbólowych w zbyt dużych ilościach może doprowadzić do śpiączki. Przedawkowanie leków przeciwbólowych prowadzi zazwyczaj do problemów z oddychaniem, spadku temperatury ciała, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do uszkodzenia mózgu, a nawet do śmierci.
CO ROBIĆ W PRZYPADKU PRZEDAWKOWANIA I ZATRUCIA LEKAMI PRZECIWBÓLOWYMI?
W sytuacji przedawkowania i zatrucia lekami przeciwbólowymi niezwykle istotny jest czas reakcji. Dlatego też, jeżeli istnieje podejrzenie, że osoba zatruła się zbyt dużą, toksyczną dawką leków należy niezwłocznie wezwać karetkę pogotowia. Zbyt późna reakcja podwyższa ryzyko uszkodzeń wielu narządów wewnętrznych. W przypadku zatrucia lekami przeciwbólowymi np. ibuprofenem należy wykonać płukanie żołądka. Leczenie po przedawkowaniu tabletek przeciwbólowych polega na ustabilizowaniu prawidłowego funkcjonowania narządów i eliminacji objawów zatrucia. Należy jednak wskazać, że dopiero poddanie się detoksykacji i wdrożenie leczenia odwykowego umożliwia zminimalizowanie ryzyka pojawienia się nieodwracalnych skutków lekozależności.
Leki przeciwbólowe to dostępne bez recepty leki opioidowe i nieopioidowe (m.in. paracetamol) oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne, które są najczęściej nadużywanymi środkami zażywanymi przez pacjentów. Bezpośrednim skutkiem tego zjawiska jest fakt, że blisko 20% społeczeństwa jest uzależnionych od leków przeciwbólowych. Przyczyny lekomanii mają różne podłoże, dlatego trudno określić jednoznacznie, co może być powodem pojawienia się lekomanii. Zazwyczaj lekozależność jest wynikiem chęci eksperymentowania z substancjami psychoaktywnymi, które są stosunkowo łatwo dostępne i tanie, co zachęca młodych ludzi. Medykamenty tj. ibuprofen czy paracetamol przynoszą ulgę w bólu oraz w większych ilościach wiążą się z poprawą samopoczucia i wystąpieniem euforii. Z tego powodu lekomani sięgają po tabletki nie tylko wtedy, kiedy pojawiają się u nich dolegliwości bólowe, ale również w sytuacjach stresowych. Należy podkreślić, że paracetamol należy do najpopularniejszych środków przeciwbólowych, przez co najczęściej dochodzi do jego przedawkowania. Lek ten stosowany jest w celu uśnieżenia bólu o lekkim i średnim nasileniu. Co ważne, zażywny jest również celem obniżenia zbyt wysokiej temperatury. Dzienna dawka leku, którą można zażyć wynosi 4 gramy, zwiększenie ilości może skutkować pojawieniem się objawów świadczących o zatruciu. Za śmiertelną uznaje się dawkę między 15 a 25 gramami, gdyż zażycie leków w takiej ilości prowadzi do silnego zatrucia i nieodwracalnego uszkodzenia wątroby. Należy również wskazać, że ryzyko przedawkowania lekami przeciwbólowymi jest większe w sytuacji zażywania innych substancji psychoaktywnych, szczególnie alkoholu. Zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zatrucie lekami przeciwbólowymi stanowi jednostkę chorobową.