Alkoholizm medycznie diagnozowany jest jako przewlekła i chroniczna choroba, która prowadzi do degradacji życia uzależnionego we wszystkich aspektach – w sferze psychicznej, zawodowej, rodzinnej i zdrowotnej. Przyczyny alkoholizmu zazwyczaj związane są z nieporadnością i nieśmiałością osoby. Alkohol staje się sposobem rozwiązywania problemów i przełamywaniu barier w kontaktach. Niemniej jednak wraz z rozwojem kolejnych faz uzależnienia dochodzi do utraty kontroli nad ilościami spożywanego alkoholu, coraz częściej pojawiają się ciągi alkoholowe i palimpsesty (luki w pamięci). Alkoholizm funkcjonuje w społeczeństwie jako problem ubogich rodzin ze środowisk patologicznych, w których poza permanentnym upijaniem się dochodzi również do aktów agresji i przemocy nad rodziną i znęcaniem się psychicznym. Należy zatem wskazać, że jest to błędny wzorzec myślenia o rodzinie z problemem alkoholowym. Oczywiście istnieją przypadki, w których choroba dotyka zarówno męża, jak i żonę, i staje się przyczyną dysfunkcji rodziny. Niemniej jednak w zdecydowanej większości są sytuacje, w których to głowa rodziny – ojciec, mąż – permanentnie się alkoholizuje. Błędne jest zatem również myślenie, że tylko alkoholik potrzebuje pomocy. W rodzinach z problemem alkoholowym bowiem bardzo często pojawia się zjawisko współuzależnienia, które odciska piętno na prawidłowym funkcjonowaniu i zaspokajaniu podstawowych potrzeb rodziny. W szczególnie ciężkiej sytuacji jest żona alkoholika, która próbuje scalić rodzinę i zapewnić odpowiedni poziom życia swoim dzieciom. Co zatem czują żony alkoholików? Co powinny robić w sytuacji, kiedy mąż jest alkoholikiem? Jak powinna się zachowywać żona alkoholika? Jak wygląda związek z alkoholikiem? Czy związek z osobą uzależnioną od alkoholu ma sens? Jak rozmawiać z żoną alkoholika i jak jej pomóc? Co zrobić, gdy w rodzinie jest alkoholik?
JAK SIĘ ZACHOWUJE I CO CZUJE ŻONA ALKOHOLIKA?
Żony alkoholików to osoby, które zazwyczaj najbardziej dotkliwie pokrzywdzone są przez chorobę ich męża. Czują się zagubione i niezrozumiane przez najbliższe otoczenie. Z tego powodu bardzo często ukrywają problem alkoholowy w rodzinie i wśród znajomych, usprawiedliwiają jego zachowanie i przenoszą odpowiedzialność na siebie. Nadużywanie alkoholu przez męża destabilizuje funkcjonowanie całej rodziny i jest przyczyną cierpienia pozostałych członków rodziny. Narastanie problemu alkoholowego, mobilizuje żony do szukania sposobów, które pozwolą im przetrwać w sytuacji permanentnego stresu oraz braku poczucia stabilizacji i niemożności zapewnienie podstawowych potrzeb psychologicznych. Warto również wskazać, że wraz z pogłębianiem się choroby dochodzi do koncentracji wyłącznie na alkoholu, natomiast wycofanie się z pełnionych dotychczas ról życiowych. Konsekwencją tego jest zazwyczaj zjawisko współuzależnienia żon. Objawia się ono szukaniem usprawiedliwień alkoholizowania się męża, a nawet zaprzeczeniami istnienia problemu. Nierzadko żony alkoholików próbują mieć realny wpływ na ilość wypijanego przez ich mężów trunków, dlatego ograniczają sytuacje, w których dochodzi do picia napojów wysokoprocentowych czy wylewają alkohol. Odmienną sytuacją jest fakt, że niektóre żony same kupują alkohol, by nikt nie zobaczył męża kupującego trunki. Ponadto, kobiety nierzadko przejmują odpowiedzialność za swoich partnerów – płacą ich długi, usprawiedliwiają nieobecności w pracy i dbają o ich higienę. Należy wskazać, że robią to bardzo często ze względu na dzieci, by zapewnić im możliwie dobre i spokojne warunki dorastania. Bardzo trudno określić jednoznacznie uczucia żon alkoholików, czują one gniew, rozżalenie, lęk, samotność, przygnębienie, ale również poczucie winy za istnienie problemu alkoholowego w rodzinie. Zazwyczaj przejmują one całą odpowiedzialność za utrzymanie domu i wychowanie dzieci, nierzadko doprowadzając do własnej choroby i wyczerpania psychicznego. Z tego powodu uzależnienie nazywane jest chorobą całej rodziny. Dlatego konieczna jest pomoc nie tylko uzależnionemu od alkoholu, ale również jego najbliższym.
JAK ALKOHOLIK MANIPULUJE ŻONĄ?
Nałóg alkoholowy to choroba, która destrukcyjnie wpływa na zachowanie i odczuwanie uzależnionego. Alkoholik w obawie przed konsekwencjami swoich zachowań i nierzadko na groźby porzucenia go przez rodzinę, obiecuje poprawę i zerwanie z nałogiem. Żony zazwyczaj chcą wierzyć w ich zapewnienia, niemniej jednak należy podkreślić, że nie mają one żadnego pokrycia w realnym życiu. Alkoholizm powoduje bowiem utratę kontroli nad zachowaniem, a wszelkie próby jego odstawienia lub ograniczenia wiążą się z wystąpieniem przykrych objawów zespołu abstynencyjnego. Dlatego obietnice nie mogą być dotrzymane. Ponadto, nałóg alkoholowy powoduje reorganizację systemu norm i wartości. Z tego powodu, zapewnienia i deklaracje miłości, którą rzekomo darzy żonę i dzieci są bezpodstawne. W zaawansowanej fazie uzależnienia są one jedynie elementem manipulacji i mechanizmem obronnym, który ma na celu usprawiedliwienie i uniknięcie konsekwencji alkoholizowania się. Chroniczne picie bowiem prowadzi do redukcji emocji i wyzbycia się uczuć wyższych, w tym również miłości. Nadrzędną wartością staję się alkohol i zdobycie kolejnych jego dawek.
JAK POWINNA POSTĘPOWAĆ ŻONA ALKOHOLIKA?
Jak ma się zachowywać żona alkoholika? Co można zrobić, kiedy mąż jest alkoholikiem? Jak postępować z alkoholikiem? To częste pytania osób związanych z alkoholikami, które czują się bezradne i nie wiedzą co robić, by zmienić sytuację. Kobiety będące w związkach z alkoholikami zazwyczaj ukrywają problem, zaprzeczają istnieniu alkoholizmu w domu, co jednoznacznie wskazuje na współuzależnienie. Nie jest to właściwy wzorzec postępowania. Chcąc pomóc alkoholikowi, konieczne jest przekierowanie na niego odpowiedzialności za jego czyny. Nie należy zatem ukrywać faktu alkoholizowania się męża, nie powinno usprawiedliwiać się jego zachowań i nie brać odpowiedzialności za jego czyny. Takie postępowanie utrwala jedynie przekonanie męża alkoholika o jego niekaralności i nasila uzależnienie. Jak zatem postępować z partnerem uzależnionym od alkoholu? Przede wszystkim należy się kierować konsekwencją w decyzjach. Oznacza to, że kobiety, które ostrzegają swoich partnerów przed odejściem od niego, powinny rzeczywiście mieć taki zamiar i możliwość. Dlatego, jeżeli nie widzą poprawy u uzależnionego – odchodzą. Groźby odejścia nie wywołają bowiem chęci zmiany u chorego, a jedynie utwierdzą go w przekonaniu, że ich żony od nich nie odejdą. Ponadto, kobiety nie powinny próbować kontrolować picia, nie należy zatem chować alkoholu lub go wylewać, gdyż przyniesie to odwrotny skutek.
CZY WARTO RATOWAĆ ZWIĄZEK Z ALKOHOLIKIEM?
Życie i związek z alkoholikiem nie jest łatwe, wymaga wielu wyrzeczeń i poświęceń. Niemniej jednak trud i wysiłek jest niezbędny do wyjścia z nałogu uzależnionego i powrót do jego normalnego funkcjonowania w społeczeństwie oraz w życiu rodzinnym. Jak zatem uratować związek i małżeństwo z alkoholikiem? Konieczna jest pełna akceptacja choroby i okazywanie wsparcia w walce z nałogiem. Konsekwencja i upór mogą doprowadzić do sytuacji, w której chory podejmie trud leczenia alkoholizmu. Scenariusz ten nie zawsze jest jednak pozytywny. W niektórych sytuacjach, pomimo licznych prób pomocy i rozmów, uzależniony pogłębia się w nałogu i nie chce podjąć terapii, nierzadko wówczas dochodzi również do agresji i kłótni. W takiej sytuacji toksycznego związku z alkoholikiem, ze względu nie tylko na dobro dzieci, ale również żony, konieczna jest decyzja o rozstaniu, a nawet rozwodzie. Pojawia się zatem pytanie, jak odejść od alkoholika? Rozstanie nigdy nie jest łatwe, kobietom decydującym się opuścić mężów z problemem alkoholowym nierzadko towarzyszą wyrzuty sumienia, niemniej jednak należy mieć na uwadze, że odejście stanowi rodzaj wstrząsu dla uzależnionego i może zainicjować w nim chęć zmian. Z tego powodu, żony deklarujące chęć odejścia powinny wytrwać w postanowieniach i zerwać kontakt z mężem. Należy zatem podkreślić, że związek z alkoholikiem warto ratować jedynie wówczas, gdy wykazuje on chęć zmiany swojego postępowania i wyjście z nałogu. Co ważne, odejście może spowodować, że chory zrozumie istnienie problemu i zacznie szukać pomocy, wówczas należy takiej pomocy udzielić.
ZWIĄZEK Z NIEPIJĄCYM ALKOHOLIKIEM
Związek z trzeźwym lub trzeźwiejącym alkoholikiem nie jest łatwy. Niemniej jednak chorego należy wspierać w abstynencji i uczestniczyć z nim w terapii podtrzymującej. Warto również rozważyć udział w sesjach rodzinnych, podczas których – w obecności doświadczonego psychoterapeuty – małżeństwo może przepracować bieżące problemy. Ponadto, życie z trzeźwym alkoholikiem wiąże się z wyrzeczeniami. Należy wskazać, że alkoholikiem jest się przez całe życie, alkoholizm jest chorobą nieuleczalną, dlatego szczególnie w początkowym okresie po terapii, żony niepijących alkoholików powinny unikać miejsc i osób, które piją alkohol, aby zminimalizować ryzyko powrotu do nałogu partnerów.
GDZIE SZUKAĆ POMOCY DLA MĘŻA ALKOHOLIKA?
Alkoholizm jest przewlekłą i chroniczną chorobą, dlatego samodzielne poradzenie sobie z problemem jest bardzo trudne, a nawet niemożliwe. W wyjściu z nałogu konieczne jest wsparcie i pomoc. Przyczyny alkoholizmu mogą mieć różne podłoże, dlatego niezbędne jest poddanie się psychoterapii i przepracowanie problemów. Dużą skutecznością charakteryzują się prywatne ośrodki leczenia uzależnień, które oferują nie tylko detoks organizmu z substancji psychoaktywnych, ale również zajęcia psychoterapeutyczne z doświadczoną kadrą psychologów i psychoterapeutów. Istnieje również forma pomocy ambulatoryjnej, jednak ze względu na formę prowadzonych zajęć, charakteryzuje się mniejszą skutecznością, aniżeli pomoc oferowana przez ośrodki, w których pomoc udzielana jest stacjonarnie. Temat pomocy dla mężów z problemem alkoholowym szczegółowo rozwija temat: „alkoholik w domu gdzie szukać pomocy”.
JAK POMÓC ŻONIE ALKOHOLIKA?
Jak rozmawiać z żoną alkoholika? To częste pytanie osób z najbliższego otoczenia rodzin z problemem alkoholowym. Żona alkoholika nierzadko czuje się odpowiedzialna za chorobę męża, dlatego konieczne jest uświadamianie jej, że alkoholizm jest chorobą, której pojawienie się nie jest winą męża ani jej. Zazwyczaj konieczne jest skierowanie żony na terapię, podczas której psychoterapeuta wyjaśni mechanizmy uzależnienia i sposoby postępowania z mężem alkoholikiem. Ponadto, nie należy pozostawiać rodziny bez pomocy, nieocenione bowiem są rozmowy i wsparcie w podjęciu realnych działań, mających na celu zmianę sytuacji.