Alkoholizm stanowi poważną, przewlekłą chorobę, która nieleczona może doprowadzić do śmierci uzależnionego. Wchodzenie w kolejne etapy uzależnienia wiąże się z coraz większym ryzykiem pojawienia się skutków ubocznych permanentnego alkoholizowania się. Choroba alkoholowa odciska swoje piętno na każdej sferze życia chorego. Oznacza to, że zmaga się on nie tylko ze skutkami oddziaływania substancji psychoaktywnej na organizm, ale również z degradacją życia w każdym możliwym aspekcie. Cała aktywność alkoholika związana jest z pozyskiwaniem alkoholu i wprawianiem się w stan upojenia alkoholowego. Osoba uzależniona od alkoholu nie widzi problemu w nadmiernym spożywaniu alkoholu etylowego, jest przekonana, iż ma kontrolę nad ilościami przyjmowanych trunków. Dlatego też wszelkie próby uświadomienia istnienia problemu, wiążą się z napadami agresji i frustracji. Osoba uzależniona przekonuje, iż jest w stanie zaprzestać alkoholizowania się w momencie, kiedy będzie tego chciała. Niemniej jednak zachowania te świadczą jednoznacznie o uzależnieniu od substancji psychoaktywnej, jaką jest alkohol etylowy. Należy wskazać, że alkoholizm wypływa degradacyjnie nie tylko na życie samego alkoholika, ale również jego najbliższego otoczenia, w szczególności rodziny. Permanentne alkoholizowanie się prowadzi do rozpadu więzi rodzinnych, niszczy relacje między członkami rodziny. Dodatkowo alkohol staje się problemem uniemożliwiającym normalne funkcjonowanie najbliższych. Zachwiane bowiem zostaje poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji życiowej, zachwiana zostaje sytuacja finansowa, przez co rodzina żyje w ciągłej niepewności o dalszy byt. Detoks i rozpoczęcie leczenia odwykowego przez alkoholika staje się jedną, słuszną drogą rozwiązania problemów – choroby alkoholowej i poczucia niepewności rodziny. Pojawia się zatem pytanie, jak namówić osobę uzależnioną od alkoholu na leczenie? Jak zmotywować ją do zmian i odstawienia alkoholu? Jak skłonić alkoholika do leczenia i terapii?
JAK ROZMAWIAĆ Z ALKOHOLIKIEM O LECZENIU?
Wszelkie próby rozmów z alkoholikiem o chorobie, z którą się zmaga, zazwyczaj kończą się rodzinną awanturą. Należy jednoznacznie wskazać, że działanie takie pozbawione jest jakiegokolwiek sensu. Alkoholik bowiem odczuwa, że jest atakowany ze strony najbliższych, przez co wzrasta w nim napięcie, które musi być zredukowane, a możliwe jest to poprzez wypicie kolejnych dawek alkoholu. Należy zatem podkreślić, że interweniowanie i próby namówienia alkoholika na terapię i leczenie odwykowe nie powinny stanowić powodu do kolejnej awantury na temat nadużywania alkoholu. Pod żadnym pozorem nie należy również oskarżać i mieć pretensji do pijącego. W tym znaczeniu konieczne jest zrozumienie alkoholizmu jako choroby – chronicznej, przewlekłej, na którą chory nie ma najmniejszego wpływu. Nie należy również podejmować dyskusji o powodach picia oraz użalania się nad własnym losem. Podejmując próby rozmowy z alkoholikiem o leczeniu, nie należy wysuwać argumentów, iż alkoholizowanie się nie jest normalne, odbiega od akceptowanych społecznie wzorców zachowania. Nie należy również oceniać alkoholika, rozliczać go z funkcjonowania w rolach na różnych płaszczyznach życia. Oznacza to, że pod żadnym pozorem nie należy wytykać mu błędów, iż np. jest on złym ojcem czy mężem lub nie potrafi utrzymać rodziny. Działania takie bowiem, mogą być odebrane przez alkoholika jako próba jego upokorzenia i wytknięcia błędów. Sytuacja taka może przynieść zupełnie odwrotne skutki – alkoholik bowiem może zamknąć się w sobie i z nasiloną intensywnością wrócić do nałogu i alkoholizowania się. Alkohol bowiem jest sposobem radzenia sobie z trudnościami i problemami, jakie chory napotyka w codziennym życiu. W tym znaczeniu konieczne jest okazanie wsparcia i zrozumienia. Motywowanie do leczenia powinno być rzeczowe, czyli wskazywane powinny być fakty i zachowania związane z piciem. Należy rozmawiać konkretnie, bez stosowania żadnych uogólnień – zamiast mówić, że uzależniony zrobił awanturę, należy wskazać iż alkoholik krzyczał tak głośno, że usłyszeli go sąsiedzi. Nie należy zapominać jednak o życzliwości, która jest jednoznacznym sygnałem miłości i troski o dobro alkoholika. W tym znaczeniu chory musi być przekonany o dobrych intencjach podejmowanych rozmów. Tylko wówczas możliwe jest skuteczne oddziaływanie na uzależnionego. Jak zatem namówić alkoholika na wdrożenie leczenia i terapię odwykową? Jak przekonać go, że ma problem i zmotywować go do podjęcia zmiany w swoim życiu i zaprzestania alkoholizowania się?
JAK NAKŁONIĆ ALKOHOLIKA DO PODJĘCIA LECZENIA? JAK ZMOTYWOWAĆ GO DO ZMIAN?
W przypadku osób uzależnionych od alkoholu niewątpliwie najtrudniejszą z kwestii jest zmotywowanie jej i przekonanie do podjęcia leczenia. Związane jest to z faktem zaprzeczania przez chorego o istnieniu problemu. Tymczasem wynika to z samych mechanizmów choroby, jaką jest uzależnienie od alkoholu etylowego. Związane jest to przede wszystkim z mechanizmem iluzji i zaprzeczeń. Alkoholik bowiem sam siebie przekonuje do tego, że problem alkoholowy jego nie dotyczy i ma nad nim pełną kontrolę i władzę. Ciągłe, długotrwałe alkoholizowanie się wynika z jego chęci do picia alkoholu, a nie z przymusu zażywania substancji psychoaktywnych. Umożliwia to zachowanie pozytywnego mniemania o sobie, ale również obrony picia. Próby nakłonienia osoby uzależnionej do wdrożenia leczenia w postaci detoksu I terapii odwykowej kończą się zazwyczaj życzeniem i próbą przekonywania o tym, że alkoholizm chorego nie dotyczy. Nierzadko pojawia się agresja, gniew i frustracja, chory obwinia swojego rozmówcę oraz zaprzecza oczywistym faktom o alkoholizowaniu się. Nie oznacza to jednak, że próby podejmowania rozmów, przekonywania i motywowania chorego do zmian, nie mają sensu, gdyż są trudne. Należy okazać alkoholikowi, że choroba, z którą się zmaga, jest w pełni akceptowana i rozumiana przez otoczenie. Niezmiernie istotne jest wsparcie i okazanie zrozumienia problemu, z jakim zmaga się chory. Niezłomne próby rozmów, nakłaniania i motywowania mogą wpłynąć na zmianę zachowań i wywrzeć nijako chęć i wewnętrzny imperatyw zmiany dotychczasowych zachowań związanych z alkoholizowaniem się. Najczęściej możliwe jest to w sytuacjach wyjątkowo złego samopoczucia, wynikającego z długotrwałego alkoholizowania się nadmiernymi dawkami alkoholu. Pojawia się wówczas zespół abstynencyjny, ale również tzw. kac. Konieczne jest również zaprzestanie swoistego krycia, tłumaczenia zachowań alkoholika. Osoba uzależniona musi ponosić konsekwencje własnych czynów. Tylko wówczas bowiem może zmierzyć się z realnym problemem, jakim jest alkoholizm. W tym znaczeniu może być to zwolnienie z pracy i utrata środków do życia, również postawienie jasnego, konkretnego ultimatum, które wiąże się z koniecznością zmiany w zachowaniu chorego. Niemniej jednak wiąże się to z zachowaniem bezwzględnej konsekwencji, a także posługiwaniem się realnych, rzeczywistych argumentów. Oznacza to, że jeśli żona tudzież partnerka poinformuję osobą uzależnioną, że jeśli nie zaprzestanie alkoholizowania się, wyprowadzi się z domu konieczny jest rzeczywisty zamiar i możliwość realizacji takiej deklaracji. Alkoholik musi mieć świadomość, że wszelkie próby wymuszenia zaprzestania alkoholizowania się jego, wiążą się z realnymi konsekwencjami, nie są natomiast groźbami, które nie mają pokrycia. Należy wskazać, że taka konsekwencja w postępowaniu jest niezwykle trudna, gdyż uniemożliwiona przez współuzależnienie, które wykształciło się w procesie uzależnienia partnera. Niezwykle pomocne w tym kontekście okazują się zajęcia terapeutyczne dla osób współuzależnionych, na których partnerki lub partnerzy informowani są o tym, jak dbać o dobro własne i swoich dzieci oraz w jaki sposób rozmawiać i postępować z nałogowym alkoholikiem.