Zjawisko bezdomności to problem, który na sile przybiera w całej Europie. Na podstawie danych z 2019 roku szacuje się, że w Polsce osób bezdomnych jest około 35 tysięcy, jednak obecnie liczba ta może być nawet dwukrotnie większa. Niestety ludzie ci, oprócz braku dachu nad głową, muszą zmagać się również z wykluczeniem ze strony społeczeństwa, które zwykle nie uświadamia sobie, jak traumatyczne historie wiązały się z utratą miejsca zamieszkania. Powody takiego stanu rzeczy mogą być różne, jednak w wielu przypadkach mniejszą lub większą rolę odgrywa nałóg – w tym narkomania. Tłumaczymy, jak uzależnienie od narkotyków wpływa na kryzys bezdomności.
Najczęstsze przyczyny bezdomności
Jak już wcześniej było wspomniane, znalezienie się w kryzysie bezdomności zwykle poprzedzone jest szeregiem niefortunnych wydarzeń, które przyczyniły się do utraty miejsca zamieszkania. Według danych rządowych, najczęstsze przyczyny bezdomności to:
- Rozpad rodziny lub odrzucenie jednego z jej członków przez resztę,
- Rozwód,
- Uzależnienie od narkotyków/alkoholu
- Eksmisja,
- Bezrobocie,
- Likwidacja hoteli pracowniczych,
- Choroba powodująca wykluczenie społeczne,
- Powrót z zakładu karnego/ośrodka psychiatrycznego
- Przemoc w rodzinie oraz
- Brak tolerancji społecznej.
Warto zaznaczyć, że problem bezdomności jest złożony, a do utraty domu zwykle przyczynia się kilka okoliczności, które wystąpiły jednocześnie. Przykładowo, przemoc w rodzinie może wiązać się z jej rozpadem i wpadnięciem w złą sytuacją materialną, a w efekcie skutkować niemożnością utrzymania mieszkania i eksmisją. Wyjście z zakładu karnego lub ośrodka psychiatrycznego bardzo często łączy się z brakiem tolerancji społecznej i trudnością w znalezieniu pracy, a więc i brakiem źródła dochodów. Osoby wypuszczone na wolność, zwłaszcza w przypadku, gdy nie otrzymają wsparcia od bliskich, zwykle nie mają się ponadto gdzie udać, co zmusza ich do mieszkania na ulicy.
Wśród wymienionych powodów szczególne miejsce zajmują jednak uzależnienia. Szacuje się, że aż około 75% osób w kryzysie bezdomności zmaga się z przynajmniej jednym z nałogów, przy czym większość z nich wpadła w jego sidła jeszcze przed utratą domu. Dlaczego jest to dominująca przyczyna?
Uzależnienie od narkotyków a problem bezdomności
By lepiej zrozumieć, dlaczego i jak narkomania wpływa na kryzys bezdomności, warto najpierw poznać same powody rozwoju uzależnienia. Zwykle nałóg wykształca się wskutek pewnych problemów osobistych lub społecznych. Może być to zarówno kwestia zaburzeń psychicznych, wpadnięcia w nieodpowiednie środowisko, jak i trudnej sytuacji rodzinnej. Szczególnie często powodem okazują się być przypadki, w których narkotyki w rodzinie danej osoby obecne są od najmłodszych jej lat. Przez styczność z substancjami psychoaktywnymi oraz tym, jaki jest wpływ uzależnienia na rodzinę (uzależnienia jednego z jej członków), może ona mieć poczucie, że jej podstawowe potrzeby nie zostały zaspokojone w dzieciństwie. Ta pustka, w połączeniu ze zwiększoną tendencją do wpadania w nałogi, może przyczynić się do rozwoju narkomanii w późniejszym życiu człowieka.
Samo uzależnienie rozwija się stopniowo i z początku zwykle nie sprawia większych problemów w funkcjonowaniu. Z czasem jednak, wraz z postępowaniem choroby, osoba uzależniona zaczyna coraz bardziej zaniedbywać swoje obowiązki, zarówno domowe, jak i pracownicze, jednocześnie przeznaczając większość czasu i pieniędzy na zdobywanie narkotyku. Niestety często, jeżeli nie uda się w porę na leczenie narkomanii, jej postępowanie może spowodować poważne problemy finansowe i zawodowe, czego efektem może być zwolnienie z pracy, a wskutek braku dochodów – nawet bankructwo. Wydając wszelkie oszczędności na substancję psychoaktywną, nie jest w stanie pokryć opłat za mieszkanie, co nieuchronnie prowadzi do eksmisji. Jeżeli przy jej tym partner/partnerka od niej odejdą, a rodzina nie będzie chciała lub miała możliwości utrzymania osoby uzależnionej, będzie ona zmuszona do zamieszkania na ulicy. Warto jednocześnie zaznaczyć, że rozpad życia rodzinnego, zwolnienie z pracy, a w konsekwencji bezdomność to nie tylko skutki narkomanii, ale często również jej przyczyna. Ludzie, którzy znaleźli się w kryzysie bezdomności, niekiedy sięgają po środki odurzające w celu poradzenia sobie z trudnościami związanymi z brakiem miejsca zamieszkania i poczucia chwilowej ulgi w cierpieniu. Niestety w praktyce tylko pogarsza to ich sytuacje i nakręca spiralę uzależnienia, z której jedynym wyjściem jest kompleksowa terapia dla uzależnionych od narkotyków.
Terapia dla uzależnionych od narkotyków
Mechanizm uzależnienia od narkotyków oraz ogromne zniszczenia, które wywołuje nałóg, bardzo utrudniają, a często całkowicie uniemożliwiają osobie uzależnionej odcięcie się od używki na dobre. Jednocześnie dalsze zażywanie środków odurzających dodatkowo obniża jej szanse na wyjście z kryzysu bezdomności, znalezienie pracy oraz odbudowanie relacji z najbliższymi. Właśnie dlatego w walce z nałogiem konieczne jest profesjonalne leczenie, prowadzone przez zespół psychoterapeutów i psychiatrów w specjalistycznej placówce, jak ośrodek leczenia uzależnień od narkotyków. Ogromne wsparcie dla osób dotkniętych kryzysem bezdomności stanowi również wsparcie z zewnątrz. Jeżeli chcesz i masz taką możliwość, możesz zaangażować się w działania charytatywnej organizacji, która zajmuje się niesieniem pomocy ludziom bezdomnych lub przekazać 1,5% podatku na ten cel. Warto również pomyśleć nad sprawdzeniem wykazu placówek noclegowych i jadłodajni oferujących darmowe posiłki i miejsce do spania.