Życie po narkotykach: budowanie trwałej abstynencji

Proces wychodzenia z narkomanii to ogromne wyzwanie dla każdej osoby uzależnionej od środków odurzających. Z odstawieniem używki wiąże się szereg niezwykle nieprzyjemnych objawów określanych mianem zespołu abstynencyjnego, przez które wiele ludzi, którzy nie udali się na leczenie uzależnień, powraca do nałogu. Warto jednak pamiętać, że mimo, iż zaprzestanie przyjmowania substancji psychoaktywnych to bardzo trudne zadanie, całkowita abstynencja narkotykowa jest możliwa! Wyjaśniamy, jak przebiega proces zdrowienia i wychodzenia z uzależnienia, jakie są fazy odstawienia narkotyków oraz na jakie pułapki uważać, by nie wpaść ponownie w sidła narkomanii.

Pierwsze dni po odstawieniu narkotyków

Pierwsze dni po odstawieniu narkotyków to zwykle najtrudniejszy moment dla osób uzależnionych, w którym zespół abstynencyjny jest szczególnie dotkliwy. Po zaprzestaniu przyjmowania używki zostaje ona stopniowo wydalona z krwiobiegu, co niestety spotyka się z silną reakcją organizmu przyzwyczajonego do jej obecności. Doświadczane przez chorego symptomy w dużej mierze zależą od rodzaju zażywanego narkotyku i czasu uzależnienia. Niebagatelne znaczenie ma jednak również sposób spożywania substancji, częstotliwość i wielkość dawek, a także ogólny stan zdrowia osoby. Warto przy tym pamiętać, że w każdym z przypadków będzie ona odczuwać bardzo silny głód narkotykowy, czyli wewnętrzny, psychiczny przymus sięgnięcia po używkę.

Najcięższe objawy odstawienia narkotyków zwykle dotykają ludzi zmagających się z uzależnieniem od opioidów. Pierwsze oznaki zespołu odstawiennego obserwuje się już po 8-12 godzinach od ostatniej dawki, a ich największe nasilenie przypada na 3-4 dzień. Do symptomów w fazie ostrej, trwającej przez pierwsze 5-10 dni, zaliczają się między innymi wymioty, biegunki, dreszcze, skurcze mięśni, silne bóle w różnych częściach ciała, ślinotok, bezsenność czy też objawy przypominające przeziębienie.

W przypadku uzależnienia od kokainy czy też amfetaminy objawy zespołu abstynencyjnego mają przede wszystkim charakter psychiczny. Wystąpić mogą stany depresyjne, a nawet myśli samobójcze, przygnębienie, wewnętrzny niepokój, nadmierne zmęczenie lub bezsenność. Często zwiększeniu ulega również apetyt, irytacja i rozdrażnienie. Symptomy te zwykle pojawiają się już po 12 godzinach, a najbardziej odczuwalne są przez około 2-3 dni.

Osoby uzależnione od marihuany po jej odstawieniu również będą doświadczać głównie objawów na tle psychicznym, które pojawiają się najczęściej po 2-3 dniach. Wzmożeniu może ulec niepokój, drażliwość i senność, przy jednoczesnym obniżeniu samopoczucia i zmniejszeniu apetytu. Niekiedy dochodzi również do zwiększenia potliwości i przyspieszenia pulsu, a także nudności i biegunki.

Ze względu na możliwość wystąpienia bardzo silnej reakcji organizmu na odstawienie narkotyków, osoba, która zaprzestała ich spożywania, powinna znajdować się pod stałą opieką lekarską, a przez okres zespołu abstynencyjnego pozostawać na detoksie narkotykowym. Zarówno odtruwanie, jak i samą terapię uzależnień przeprowadza nasz prywatny ośrodek odwykowy.

Fazy odstawienia narkotyków

Z powodu bardzo złożonej natury uzależnień, wychodzenie z nałogu trwa długo i odbywa się stopniowo. W trakcie zdrowienia chory przechodzi przez kilka faz związanych z odstawieniem narkotyków, którym towarzyszą różne charakterystyczne zachowania i postawy osoby zmagającej się z narkomanią. Są to:

• Faza niepokoju – to początkowa faza odstawienia narkotyków, trwająca około 2 tygodni, która uwzględnia wcześniej przedstawione objawy odstawienne oraz okres detoksu narkotykowego. Chory jest wówczas w nienajlepszej kondycji fizycznej i psychicznej, stale odczuwa niepokój, strach i niejasne poczucie zagrożenia. Etap ten poprzedza podjęcie decyzji o terapii uzależnień.
• Faza miesiąca miodowego – faza ta trwa do około 45 dni od czasu odstawienia narkotyku i wiąże się ze zmianami w procesach biochemicznych mózgu oraz w postawie osoby uzależnionej. Mózg produkuje wówczas zwiększoną ilość neuroprzekaźników, wywołując u człowieka uczucie lekkiej euforii, co łączy się ze zwiększeniem pewności siebie, wiary w siebie i motywacji do pracy nad sobą. Chory zaczyna również dostrzegać swój problem związany nadużywaniem narkotyków, aktywnie uczestniczy w terapii i optymistycznie patrzy na swoją przyszłość.
• Faza muru – etap ten rozpoczyna się w około 45 dniu abstynencji i trwa do dnia 120. W okresie tym poziom neuroprzekaźników w mózgu zaczyna się stabilizować, jednak wskutek ich wcześniejszej nadprodukcji, osoba uzależniona może odczuwać to jako ich spadek. Zwykle dochodzi przez to do obniżenia samopoczucia, utraty wiary w swoje możliwości i w skuteczność terapii. Faza muru jest fazą szczególnie trudną dla chorego, gdyż oprócz ogólnego spadku nastroju, zaczyna sobie również uświadamiać szkody, które w jego życiu wyrządziła używka. W trakcie jej trwania szczególnie często dochodzi również do nawrotów.
• Faza przystosowawcza – faza ta trwa od 4-6 miesięcy po fazie muru. W jej trakcie osoba zaczyna stopniowo przystosowywać się do utrwalanych zmian, stabilizacji ulega również jej stan psychiczny. Zaczyna realnie patrzeć na swoją sytuację i szukać rozwiązań swoich problemów, a także wyciągać wnioski. Jeżeli zmiany te będą połączone z nieustanną pracą nad sobą, ma realną szansę na przywrócenie równowagi w swoim życiu.
• Faza rozwiązań – to ostatni etap, z którym związana jest abstynencja od narkotyków. Trwa mniej więcej od 6 do 12 miesiąca od czasu odstawienia używki i stanowi kontynuację rozpoczętego wcześniej rozwoju osobistego oraz terapii. Osoba w jej trakcie umacnia się w przekonaniu o życiu w trzeźwości, stara się odbudować i wzmocnić zatracony wskutek nałogu system wartości oraz własną samoocenę. Stabilizacji ulega jej życie rodzinne, zawodowe i społeczne, co dodatkowo motywuje ją do pracy nad sobą.

Regeneracja organizmu po odstawieniu narkotyków

Nierozerwalnym elementem procesu wychodzenia z narkomanii jest regeneracja organizmu. Po odstawieniu narkotyków początkowo stan osoby zmagającej się z nałogiem jest bardzo zły. Z czasem jednak, po przebytym detoksie, uzupełnieniu niedoborów i przywróceniu równowagi biochemicznej w ciele, ulega on stopniowej poprawie. W procesie zdrowienia nieocenioną pomocą okazuje się być odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna oraz zapewnienie sobie wystarczającej ilości snu i odpoczynku. Duże znaczenie mają także ćwiczenia umysłowe stymulujące pracę mózgu i poprawiające jego funkcje. Zwykle powrót do zdrowia następuje po kilku- kilkunastu tygodniach, przy czym czas ten w dużej mierze zależy od stopnia wyniszczenia organizmu.

Warto jednak pamiętać, że w przypadku długotrwałego nadużywania narkotyków niektóre zmiany w ciele mogą okazać się już nieodwracalne. Osoba, która z narkomanią zmagała się przez wiele lat, może z jej powodu do końca życia mieć problemy z sercem, układem oddechowym, pamięcią czy też uczeniem się. Właśnie dlatego tak ważne jest udanie się na odwyk jak najszybciej.