W alkoholizm wpisane są pewne mechanizmy obronne, które znacznie utrudniają osobie uzależnionej uświadomienie sobie istnienia problemu. To między innymi przez nie oraz toksyczne działanie alkoholu na cały organizm sprawia, że wypiera fakt wpadnięcia w sidła nałogu, a na obawy wyrażane przez bliskich reaguje złością. Rozmowa z człowiekiem uzależnionym i próba przekonania go, aby udał się na leczenie uzależnień alkoholowych, nie jest łatwa, jednak przy odpowiednim podejściu do niego może okazać się skuteczna. Podpowiadamy, jak pomóc osobie, która wpadła w sidła nałogu.
Jak rozmawiać z osobą uzależnioną?
Warto już na początku zaznaczyć, że aby osoba zmagająca się z nałogiem mogła z niego wyjść i odzyskać kontrolę nad swoim życiem, niezbędna jest specjalistyczna pomoc w uzależnieniu od alkoholu, udzielana przez ośrodek uzależnień alkoholowych. Niestety ze względu na wspomniane wcześniej mechanizmy, w tym mechanizm zaprzeczenia i iluzji, oraz strach przed ostracyzmem społecznym, uzależniony rzadko kiedy samodzielnie zgłasza się po profesjonalne wsparcie. Do podjęcia decyzji o leczeniu mogą jednak przekonać go bliscy. Każdą pomoc osobie uzależnionej od alkoholu warto zacząć od rozmowy, która powinna być przeprowadzona z uwzględnieniem kilku kwestii, aby przyniosła pożądane rezultaty. Przede wszystkim należy ją rozpocząć wtedy, gdy osoba dotknięta chorobą alkoholową jest trzeźwa. W przeciwnym przypadku niektóre ustalenia mogą przez nią zostać źle zapamiętane, zapomniane albo zbagatelizowane. Ponadto istnieje wówczas ryzyko, że wywoła ona agresję u chorego. Warto również uprzednio zaplanować wstępnie jej przebieg, w tym przygotować zarys tego, co i jak chcesz mu przekazać. Niezwykle istotne jest, aby rozmowa odbywała się w spokojnej atmosferze, bez negatywnych emocji, krzyku, gniewu ani oskarżycielskiego tonu. Pamiętaj, aby w jej trakcie mówić o tym, jak się czujesz w związku z nałogiem bliskiego, jednocześnie nie ignorując tego, co on ma do powiedzenia. Warto również uprzednio dowiedzieć się, w jaki sposób alkoholizm wpływa na psychikę i postrzeganie świata przez samego uzależnionego.
Interwencja kryzysowa: kiedy i jak ją przeprowadzić?
Pomoc w uzależnieniu może przybrać również formę tzw. interwencji kryzysowej. To akcja przygotowana przez najbliższych – rodzinę, przyjaciół czy też dobrych znajomych, której zwieńczeniem jest wspólna sesja z osobą dotkniętą nałogiem. Bliscy przygotowują ją w tajemnicy, bez wiedzy chorego i często po wcześniejszych konsultacjach z terapeutą. Bierze w niej udział od 2-5 osób, które z pierwszej ręki znają fakty dotyczące picia. Interwencja kryzysowa jest przede wszystkim konfrontacją, mającą na celu nakłonienie osoby uzależnionej, aby zdecydowała się na leczenie uzależnienia od alkoholu oraz udała się na odwyk alkoholowy. By przyniosła oczekiwane skutki, musi mieć charakter rzeczowy, konkretny i życzliwy. Rzeczowość polega na mówieniu o sytuacjach i zachowaniach bezpośrednio związanych z piciem – bez snucia domysłów ani bez przewidywania intencji osoby uzależnionej. Konkretność oznacza, że w trakcie rozmowy powinno się przywoływać konkrety (np. piłeś w tym tygodniu przez 4 dni), nie stosując przy tym ogólnych twierdzeń (np. pijesz ciągle). Duże znaczenie ma również to, aby określone sytuacje przytaczała osoba, która była ich świadkiem, jednocześnie przedstawiając, jak się wtedy czuła. W zasadzie życzliwości zawiera się natomiast wskazanie, by cała interwencja przebiegała w atmosferze spokoju, troski i miłości. Warto zapewniać chorego o wsparciu w tracie walki o trzeźwe życie i podkreślić, że leczenie uzależnienia to jedyna skuteczna droga.
Przymusowy odwyk – kiedy i jak można go stosować?
Poddanie się leczeniu alkoholizmu jest dobrowolne, istnieją jednak sytuacje, w których sąd może zobowiązać chorego do udania się na przymusowy odwyk alkoholowy. Do uzasadnionych argumentów zaliczają się takie zachowania, jak powodowanie rozkładu życia rodzinnego, demoralizacji małoletnich, uchylanie się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny oraz systematyczne zakłócanie spokoju lub porządku publicznego. Wniosek o zbadanie sprawy może złożyć dowolna osoba, jednak sam wniosek o zobowiązanie do leczenia musi zostać złożony przez prokuratora albo gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych. W przeciwnym razie sąd z góry odrzuci jego rozpatrzenie. Dodatkowo w polskim prawie brakuje regulacji dotyczących konsekwencji za brak stawiennictwa w wyznaczonym ośrodku uzależnień oraz przerwanie terapii w jej trakcie. Co najwyżej sąd może nakazać doprowadzenie osoby na badanie, rozprawę i do ośrodka przez Policję, jednak sprawa może się przez to dłużyć. Ponadto przymusowy odwyk niestety cechuje się niższą skutecznością niż dobrowolne poddanie się leczeniu.
Lęki i obawy związane z leczeniem – jak je pokonać?
Leczenia alkoholizmu może obawiać się nie tylko osoba uzależniona, ale także jej najbliżsi. Strach przed stygmatyzacją, nieskutecznością terapii czy też poczucie wstydu niekiedy zniechęcają do podjęcia konkretnych kroków. Kluczem do ich pokonania jest uświadomienie sobie, że alkoholizm to choroba. Nie wykształca się ona z woli chorego, a on sam nie ma nad nią kontroli. Warto również pamiętać, że odwyk alkoholowy to jedyny skuteczny sposób wyjścia z nałogu. Jeżeli więc pragniesz pomóc swojemu bliskiemu, nie obawiaj się prosić o profesjonalne wsparcie!