Proces uzależniania się od hazardu: od sporadycznego zaangażowania do chronicznego uzależnienia

Uzależnienie od hazardu to choroba, w której sidła może wpaść każdy – niezależnie od wieku, płci czy też statusu społecznego. To podstępne zaburzenie potrafi bardzo negatywnie wpłynąć na całe życie człowieka, stopniowo przejmując kontrolę nad jej zachowaniem, rujnując relacje z najbliższymi i doprowadzając ją do niekiedy tragicznej sytuacji finansowej. Problem patologicznego grania w gry losowe stale narasta i dotyka coraz więcej osób – zarówno młodych, jak i tych nieco starszych. Wyjaśniamy, czym tak właściwie jest hazard, jakie wyróżniamy fazy uzależnienia od hazardu oraz jakie symptomy mogą wskazywać na rozwój nałogu.

Czym jest hazard?

Pojęcie hazardu odnosi się do rodzaju gier o pieniądze lub inne dobra, w których o ostatecznym wyniku decyduje wyłącznie przypadek. To forma rozrywki, w świetle prawa dostępna tylko dla dorosłych, obejmująca gry na automatach, w kasynie czy też obstawianie wyścigów, ale także między innymi gry na giełdzie, różnego rodzaju zakłady pieniężne oraz gra w lotto. Dla wielu głównym motywatorem do grania w gry hazardowe jest zarówno szansa na wygranie niekiedy pokaźnej sumy pieniędzy, jak i przeżycie emocji związanych z podejmowaniem ryzyka. Warto zaznaczyć, że to właśnie te silne doznania leżą u podłoża nałogu, określanego jako patologiczny hazard. Uzależnienie zwykle zaczyna się niewinnie, dlatego też w początkowych etapach może być trudne do wykrycia. Jednocześnie należy podkreślić, że nie każdy wpadnie w jego sidła, a to, czy nałóg się rozwinie, zależy od wielu różnych czynników. Jeżeli jednak zaobserwujesz u siebie niepokojące symptomy, warto jak najszybciej udać się na leczenie hazardu.

Fazy uzależnienia od hazardu

Podobnie jak w przypadku innych uzależnień – zarówno behawioralnych, jak i od substancji – patologiczny hazard wykształca się stopniowo. Objawy choroby mogą różnić się w zależności od osoby, jednak pewne symptomy są wspólne dla każdej z nich. Ze względu na podobieństwa w jej przebiegu, wyróżniono cztery podstawowe fazy rozwoju uzależnienia od hazardu. Należą do nich:

• Faza zwycięstw: etap ten z perspektywy osoby trzeciej zaczyna się niewinnie, gdyż uzależnieni od hazardu grają wówczas tylko okazjonalnie. W jego trakcie dochodzi jednak do znaczących zmian w psychice osoby. Zaczyna ona coraz częściej fantazjować na temat wielkich wygranych, a granie staje się dla niej coraz przyjemniejszym doznaniem emocjonalnym. Z czasem częstotliwość uczestniczenia w grach losowych wzrasta, zwiększają się również stawki, które wystawia w ich trakcie. Wygrana, w szczególności duża, wywołuje w chorym silne pobudzenie oraz rodzi nieuzasadniony optymizm i przekonanie, że zawsze będzie wygrywał, ryzykując przy tym coraz większe kwoty.
• Faza strat: w tym stadium problem z hazardem zaczyna być bardziej widoczny. Osoba stawia na wysokie zakłady, narażając się tym samym na równie wysokie straty. Częste przegrane wywołują u niej frustrację, zachowania agresywne i rodzą chęć odegrania się, czego rezultatem jest przeznaczanie ogromnych sum na gry hazardowe, a w konsekwencji – wpadnięcie w duże kłopoty finansowe. Aby zdobyć pieniądze, coraz częściej decyduje się również na zaciąganie pożyczek, szczerze wierząc, że niedługo nastąpi kolejna “wielka wygrana”. Chory nieustannie koncentruje się na sposobie gry i obmyślaniu taktyki, unika wierzycieli, a w celu ukrycia faktu uzależnienia ucieka się do kłamstwa i manipulacji. Charakterystyczna dla fazy strat jest również reakcja najbliższych. Rodzina zaczyna kontrolować osobę uzależnioną i ukrywać przed nią wartościowe rzeczy i pieniądze, a znajomi odmawiają udzielenia pożyczki.
• Faza desperacji: etap ten szczególnie dotkliwie odbija się na psychice uzależnionego i jego bliskich. Osoba stopniowo separuje się od rodziny i przyjaciół, popada w coraz większe długi, zwykle również traci pracę. Presja ze strony wierzycieli przy jednoczesnym braku źródła dochodów popycha ją do popełniania przestępstw. Wszystkie te obciążenia narażają chorego na ogromny stres, wywołując w nim poczucie winy i bezradności, wyrzuty sumienia, a często również depresję
• Faza utraty nadziei: to ostatnia i najpoważniejsza faza rozwoju uzależnienia od hazardu. Nałóg prowadzi do skrajnej separacji osoby od najbliższych, często skutkując rozwodem i rozpadem więzi rodzinnych i przyjacielskich. U chorego nasilają się objawy depresji i stanów lękowych oraz poczucie beznadziejności, czego tragicznym efektem może być samobójstwo. Wówczas jedynym sposobem na wyjście z nałogu jest odwyk od hazardu. Największą skutecznością cechuje się pobyt w specjalistycznej placówce (ośrodek uzależnień).

Kiedy hazard staje się problemem?

Hazard sam w sobie nie jest niczym złym, nie zawsze również prowadzi do uzależnienia. Problem pojawia się dopiero wówczas, gdy osoba staje się coraz bardziej zaabsorbowana grami hazardowymi, a granie staje się sposobem ucieczki przed osobistymi trudnościami czy też sposobem na poprawę samopoczucia. Charakterystyczne dla rozwoju nałogu są takie objawy, jak potrzeba podwyższania stawek pieniędzy, aby osiągnąć pożądany stan emocjonalny, przekonanie o tym, że odpowiednia taktyka doprowadzi do wygranej, irytacja przy próbach ograniczenia hazardu czy też niemożność całkowitej rezygnacji z uczestnictwa w grach losowych. Jeżeli więc zauważysz u siebie niepokojące symptomy, które wskazują na postępujące uzależnienie od hazardu, nie obawiaj się prosić o profesjonalne wsparcie. Szybka reakcja oznacza większą szansę na odzyskanie kontroli nad swoim życiem i pokonanie nałogu.