Uzależnienie psychicznie, czy fizycznie? Jak może uzależnić się Twój organizm

Uzależnienie definiuje się jako ciągłe, długofalowe i regularne dostarczanie bodźca, pomimo odczuwania negatywnych konsekwencji zdrowotnych, społecznych i życiowych. Jednakże istnieje podział między uzależnieniem fizycznym i psychicznym. Każde z wymienianych uzależnień charakteryzuje się innym przebiegiem, jednak z perspektywy leczenia uzależnień psychicznych i fizycznych podział ten praktycznie staje się nieważny, a wielu przypadkach objawy uzależnienia psychicznego i fizycznego objawy współistnieją obok siebie.

Dla zobrazowania tego paradoksu, przytoczę przykład uzależnienia od alkoholu. Niewiele znaczący wieczorową porą kieliszek wina czy kufel piwa wypity ze znajomymi w pubie. Systematyczne spożywanie alkoholu może sprawić, że wykształca się wyższy próg tolerancji organizmu na alkohol. Receptory w twoim mózgu stają się mniej wrażliwe, przez co odczuwasz że za każdym razem potrzebujesz spożyć większą ilość alkoholu, aby uzyskać ten sam efekt. W końcu organizm przyzwyczaja się do bycia w permanentnym stanie odurzenia a w następnej fazie upojenia alkoholowego.

Naturalne odruchy zostają rozregulowane. Organizm staje się zależny od alkoholu. Z kolei po odstawieniu pojawia się tzw. delirium tremens, czyli stan zaburzonej świadomości, któremu często towarzyszą zaburzenia wegetatywne i objawy somatyczne, zwane również zespołem odstawienia bądź abstynenckim, które warto również leczyć - odtrucia warszawa. To jest przykład fizycznej zależności. Niektóre objawy fizycznej zależności mogą również obejmować: zaburzenia pamięci, wahania nastrojów, depresję, irracjonalne zachowania, bóle głowy, drgawki, nudności, wymioty, utratę przytomności spowodowaną dostarczeniem do organizmu zbyt dużej ilości alkoholu. W bardzo zbliżony sposób działa mechanizm uzależnienia od narkotyków oraz leków.

Uzależnienie psychiczne

Jest silną potrzebą wykonywania jakiejś czynności lub przyjmowania substancji. Charakterystycznymi cechami uzależnienia psychicznego są: potrzeba poszukiwania i dostarczania środka uzależniającego, wzrost tolerancji na działanie środka, kompulsywna potrzeba dostarczania bodźców kosztem swojego zdrowia i otoczenia, obsesje i natręctwa myślowe związane z czynnością uzależniającą, fizyczne i psychiczne wyniszczenia.

Wyjaśnienie zagadnienia, w jaki sposób działa mechanizm uzależnienia psychicznego wymaga odniesienia się do elementarnych zachowań i odruchów człowieka. Bazą wyjściową jest układ nagrody, który odpowiada za przetrwanie. Informuje nas o konieczności znalezienia jedzenia, kiedy jesteśmy głodni lub wody, gdy jesteśmy spragnieni. Można ten mechanizm podzielić na trzy części: wyzwalacz, zachowanie i nagroda. W przypadku uzależnienia od alkoholu wyzwalaczem może być nawet stresujący dzień w pracy. Zachowaniem jest samo picie, a nagrodą – chwilowa ulga. Poprzez powtarzanie działania nasze nawyki (zarówno te dobre jak i te złe) zostają wzmocnione. Ostatecznie mózg odnotowuje, że alkohol powstrzymuje negatywne emocje. Kiedy pojawią się następnym razem, mózg już będzie wiedział, jak im zaradzić.

Uzależnienie psychiczne występuje wtedy, gdy emocjonalnie lub mentalnie przywiązujesz się do substancji psychoaktywnej - alkohol, narkotyki oraz leki. Uzależnienie psychiczne może być bardziej niebezpieczne niż uzależnienie fizyczne, gdyż prowadzi do dalszego jeszcze większego używania środków psychoaktywnych oraz pogorszenia stanu psychicznego. Uzależnienie psychiczne pozwala na rozwijanie się negatywnych wzorców myślowych, co w konsekwencji przypomina wewnętrzną bitwę. Objawy uzależnienia psychicznego mogą być ciężkie i intensywne. mogą się objawiać poprzez: utratę apetytu, zaprzeczanie, bezsenność, intensyfikację zapotrzebowania na alkohol, narkotyki czy bodziec, brak wizji na znalezienie sposobu radzenia sobie bez substancji psychoaktywnej, niepokój, kiedy w danym momencie nie ma dostępu do substancji, mentalna obsesja na punkcie przyjmowania większej ilości alkoholu i środków psychoaktywnych.

Większość osób określa uzależnienie psychiczne jako mechanizmy poznawcze i emocjonalnie uzależniające. Wspomniane mechanizmy, najsilniej objawiają się w momencie podejmowania prób zerwania z nałogiem. Dlatego proces leczniczo terapeutyczny jest tak trudny, a droga do trzeźwości długa i wyboista. Istnieje błędne przekonanie, że samo odtrucie po alkoholu a w przypadku narkotyków odtrucie po narkotykach wystarczy, aby porzucić uzależnienie. Psychiczna zależność jest zbyt silna. Programy leczenia uzależnień od alkoholu, leków czy narkotyków – bo sytuacja w przypadku substancji psychoaktywnych wygląda bardzo podobnie – mają na celu wsparcie uzależnionego podczas psychicznych i emocjonalnych wyzwań związanych z procesem - psychoterapia uzależnień. Zrozumienie, w jaki sposób rozwija się uzależnienie psychiczne i jak poważne może być, ma kluczowe znaczenie dla powrotu do życia bez nałogów. Kiedy zrozumiesz, jak działa mózg, przyjmowanie sugestii odnośnie leczenia i sama droga do trzeźwości staje się prostsza. Terapia uzależnień ma na celu zmniejszenie i ostateczne wyeliminowanie zależności psychicznej odczuwanej przez osobę uzależnioną.

Uzależnienie behawioralne

Polega na wykonywaniu czynności, wpływających na ośrodek nagrody w mózgu. Należą do nich: internet gry komputerowe, hazard, seks, masturbacja, pornografia, sporty ekstremalne i wiele innych.

Uzależnienie fizyczne

Natomiast ten rodzaj uzależnienia związany jest z konkretnym wpływem substancji na organizm. Jest wiele mechanizmów w jaki sposób substancje uzależniają, ale wszystkie łączy silna nabyta potrzeba stałego przyjmowania substancji. Jej dostarczenie wiąże się z odczuwaniem pozytywnego (ale niekorzystnego) wpływu na organizm. Odstawienie prowadzi do zespołu abstynencyjnego, związanego z negatywnymi odczuciami, a w skrajnych przypadkach do śmierci.

Powszechne jest zwłaszcza uzależnienie od alkoholu jak i narkotyków, często osoba dotknięta uzależnieniem boryka się równocześnie z obydwoma uzależnieniami. Zarówno leczenie alkoholizmu, jak i leczenie narkomanii powinno być prowadzone przez specjalistę terapii uzależnień i wspierane technikami psychoterapeutycznymi oraz, jeżeli będzie taka potrzeba, środkami farmakologicznymi.

W społeczeństwie nadal nie istnieje pełna świadomość tego, co to jest uzależnienie i jakie typy uzależnień mogą być potencjalnie groźne. Wiele osób uważa, że uzależnienie to tylko alkoholizm czy narkomania i, że uzależnić się można tylko od środków psychoaktywnych. Z tego względu inne formy bywają bagatelizowane, a coraz młodsi ludzie wpadają w szpony nałogów. Z niepokojem obserwuję tendencję do nałogów u coraz młodszych osób. Dzieci już w wieku wczesnoszkolnym potrafią być uzależnione od smartfonów i komputerów, i jest to realny problem, dobitnie ukazujący, że z nałogami borykają się nie tylko ludzie dorośli, ale nawet dzieci. Wspomnieć trzeba też o rosnącym problemie narkomanii, alkoholizmu i lekomanii wśród młodzieży.

Terapia uzależnień

Uzależnienia, nawet te nietypowe, nie są fanaberią związaną ze słabą wolą, lecz są realnym problemem, który może prowadzić do bardzo przykrych konsekwencji zdrowotnych, społecznych i rodzinnych. Niezwykle istotne jest, by osoba uzależniona trafiła pod opiekę zespołu specjalistów. Leczenie uzależnień jest procesem długotrwałym i wymagającym zastosowania indywidualnego podejścia; niekiedy wystarczy terapia behawioralno-poznawcza, innym razem niezbędne jest wsparcie innych nurtów psychoterapii. W przypadku głębokiego uzależnienia, proces terapii może być ukierunkowany również na leczeniu chorób współistniejących.

Musisz wiedzieć że leczenie uzależnień  jest możliwe i skuteczne, trzeba jednak zrobić ten pierwszy krok i zdać sobie sprawę z istniejącego problemu u siebie lub osoby bliskiej. Wraz z zespołem wykwalifikowanych specjalistów pomagam rozwiązywać problemy z uzależnieniami.